Klasik ve modern fıkıh düşüncesinde makâsıd içtihadının ilke ve sınırları
Principles and boundaries of maqasid jurisprudence
- Tez No: 739136
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
IX. yüzyılda genelde İslam, özelde ise fıkıh düşüncesinin donuklaşma ve gerileme sürecine girdiği şeklinde baskın bir kanaat bulunmaktadır. Bu düşünce büyük ölçüde İslam'ın temel kaynaklarının makâsıdî (teleolojik) olmaktan ziyade lafzî (literal) bir yoruma tabi tutulmasıyla doğrudan ilişkilendirilmiştir. Bu bağlamda geleneğe hâkim olan lafzî yorum yaklaşımının, İslam dünyasının geride kalmasına neden olduğu iddia edilmiş, makâsıdî yoruma ise sık vurgu yapılarak ön plana çıkarılmıştır. Bu sâikle modern dönemde bazı araştırmacılar gâî yorumu bir çıkış yolu olarak görmüş, bu yöntemi içtihatta merkeze alarak lafzî yorumun/beyan içtihadının bir tarafa konulması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bunlar kısaca usul ilminin bir kenara bırakılmasını, nass ile makâsıdın çatışması durumunda ise makâsıdın tercih edilmesi gerektiğini savunmuşlardır. Ancak bu düşüncenin birçok içtihadî ve hukukî probleme sebebiyet vereceğinden bu içtihat yönteminin delil değerini ve ilkelerini belirleme gereği doğmuştur. Buna binaen tezde, makâsıd içtihadının delil değeri, problemleri ve makâsıd içtihadının ilke ve sınırları tespit edilmeye çalışılmıştır. Neticede makâsıdın gayri mansûs meselelerde delil olduğu, bu yöntemle içtihat edilebileceği, ancak zaptı sağlanmadığı takdirde İslam hukukunun formel ve normatif yapısına zarar vereceği, makasıd içtihadının bir takım ilke ve sınırlarının bulunduğu görülmüştür. Bu çalışmanın birinci bölümünde makâsıdın, tarihi serüvenine, dayandığı temel kavramlara ve kısımlarına değinilmiştir. İkinci bölümde içtihat yöntemleri, makâsıd içtihadının delil değeri ve ilkeler belirlenmeden başvurulan içtihadın doğuracağı hukuki problemler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise içtihat/yorum ilkeleri, makâsıd içtihadını sınırlayan deliller, bu yöntemin genel ve özel ilkeleri konularına göre incelenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the nineteenth century, there was an opinion that Islamic thought in general and fiqh thought in particular had entered a process of dulling and regression. This idea is closely related to a literal rather than a teleological interpretation of the main sources of Islam. In this context, it is a well-known fact that the literal interpretation approach, which dominates taqlid, is the most prominent alternative to the teleological interpretation that activates the field of ijtihad in jurisprudence. From this point of view, some researchers in the modern era saw that the teleological interpretation is the only way out of this intellectual and jurisprudential crisis, and they made this teleological interpretation a method of ijtihad, and stipulated that the fiqh of literal/verbal interpretation should be removed from the field of ijtihad. In summary, they said, that the science of principles should be put aside, and in the event of a conflict between the text and the intentional ijtihad, the intention must be absolutely preferred. This new thought causes many legal and jurisprudential problems. It has become necessary to determine the authenticity of the intentional diligence and the controls of this new jurisprudential method. In this message, the authoritativeness of intentional jurisprudence and its legal and jurisprudential problems were revealed, and the controls of intentional jurisprudence were set, and its limits and parties were clarified. As a result, it has been observed that the objectives are legal evidence in matters not stipulated, and it is possible to conduct ijtihad in this new way provided that it is precise and the parties are specified, but if the objective ijtihad is not controlled, problems will befall the formal and normative structure of Islamic law. In the first part of this study, the stages through which the development of intentions has gone through, the basic concepts that are based on it and its parts and divisions were mentioned. In the second part, the methods and approaches of ijtihad, the authoritativeness of maqassid ijtihad, and the legal problems that will arise from the application of maqseen ijtihad without specifying the controls . In the third chapter, the principles of ijtihad, i.e. the rules of interpretation, the evidence limiting the intentional ijtihad, and the general and specific controls of this method were studied.
Benzer Tezler
- التعليل المصلحي في المذهب الحنفي (بدائع الصنائع مثالا)
Hanefî mezhebinde maslahatla Ta'lil (Bedâ'i'u's-sanâ'i' örneği)
SHADI I. A. QADDUMI
- Modernleşme sürecinde İslam hukukunda maslahat tartışmaları
Debates on public interest (maslaha) in Islamic law in process of modernization
SAMİRE HASANOVA
- İslam hukukunda ahkâmın değişmesine modern yaklaşımlar
Modern approaches to the change of the rules in Islamic law
İBRAHİM HATA
Doktora
Türkçe
2024
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ACAR
- Âdâbu'l-bahs geleneğinde Ali Rıza Ardahânî'nin Mi'yâru'l-Münâzara adlı eseri
Ali Rıza Ardahânî's Mi'yâru'l-Münâzara in Âdâbu'l-bahs tradition
HASAN KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKastamonu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÇOŞAR
- İslami ilimlere göre din ve siyaset: Klasik Dönem
Religion and politics according to Islamic sciences: Classical Period
FATMA ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerKütahya Dumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN ÖZLER
