Varlığın mahiyete arız olması problemi: Nasîreddîn et-Tûsî'nin Hallü Müşkilâti'l-İşârât'ındaki İbn Sînâ yorumu ve Fahreddîn er-Râzî eleştirisi
The problem of occuring of existence to essence: The Ibn Sîna interpretation of Nasîr al-Dîn al-Tûsî in Hallmushkilât al-Ishârât and his critics of Fakhr al-Dîn al-Râzî
- Tez No: 739145
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN KUTLUER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Bu çalışmada Nâsîruddîn et-Tûsî'nin el-İşârât ve't-Tenbîhât isimli esere yazdığı şerh merkeze alınmak suretiyle varlığın mahiyete ârız olması problemi ele alındı. Bu problemi Fahreddîn er-Râzî'nin problematik hale getirdiği dikkate alındığında Tûsî'nin bu meseleyi İbn Sînâ'ya referansla nasıl ele aldığı ve bu sebeple Râzî'yi hangi saiklerle eleştirdiği belirginleştirilmeye çalışıldı. Burada Zorunlu Varlık'ın varlık ve mahiyeti etrafında şekillenen teolojik bir problem çözülmeye çalışıldı. Ve umûr-ı âmme kavramlarından olan varlık, mahiyet, şey, mevcut gibi kavramların mukayeseli analizi yapıldı. Varlığın mahiyetin bir arazı olması probleminin varlık mahiyet ayrımının bir sonucu olduğu dikkate alındığında İbn Sînâ öncesinde bu problemi benzer teolojik sorunlar sebebiyle ele alan mutezîle mezhebinin ve Fârâbî'nin görüşlerine ilk bölümde yer verildi. Ayrıca İbn Sînâ'nın da konuya yaklaşımı birinci bölümde ele alındı. İbn Sînâcı geleneğin 13. yüzyıldaki önemli bir temsilcisi olan Tûsî'nin varlığın mahiyetin arazı olmasına yaklaşımı ise ikinci ve üçüncü bölümde ele alındı. Tanrı'da varlığın araz olduğu şeklindeki hatalı iddianın sebebi Tûsî'ye göre varlığın ve mahiyetin anlaşılmamasıdır. Bu sebeple tezin ikinci bölümünde varlık kavramının anlaşılmamasından doğan araz oluş problemi ele alındı. Burada Tûsî'nin varlığın araz olmadığı iddiası, varlık ve ona ilişkin kavramlar çerçevesinde ele alındı. Tezin üçüncü bölümünde ise mahiyet kavramının anlaşılmaması sebebiyle varlığın bir araz olduğu problemi ele alındı. Bu çalışmanın temel amacı Râzî'nin İbn Sînâ'yı hatalı bir okuyuş biçiminden kaynaklanan problemi Tûsî'nin nasıl yorumladığını ortaya koymak oldu.
Özet (Çeviri)
This thesis discusses a problem, which is that existence is occurring to essence, by taking the commentary of Nasir al-Din al-Tusi titled as al-Isharat wa al-Tanbihat to the center. Considering that Fakhr al-Din al-Razi theorized this problem, it was tried to be clarified how al-Tusi discusses the problem by making references to Avicenna and why he criticizes al-Razi. Here, a theological problem shaped around the existence and essence of the Necessary Existence (wajib al-wujud) was tried to be solved. Then, the comperative analysis of the general things (al-umur al-amme) such as existence, essence, thing, and subsistence, was made. Considering the problem of the thesis is the result of distinction between existence and essence, in the first chapter the views of Mutazilah and al-Farabi are discussed since they had handled this problem before Avicenna in a similiar way with similar theological concerns. Furthermore, the perspective of Avicenna, who led the theorization of al-Razi by claiming that existence is occurring to essence, on this problem is discussed in the first chapter. The view of al-Tusi, who was the prominent of Avicennian tradition in 13th century, about the problem that existence is occurring to essence, is approached in the 2nd and 3rd chapters. According to him, an inaccurate claim that existence is an occurrence in God is originated from misunderstanding of existence and essence. Therefore, occurrence problem which is based on misunderstanding of the concept of existence is handled in the second chapter. In this chapter, al-Tusi's claim that existence is an attribution is discussed around the existence and considered concepts. Here, Tusi's claim that existence is not an accident is handled within the framework of existence and its related concepts. In the 3rd chapter, the problem of occurring of existence is discussed around the misunderstanding of the concept of essence. Therefore, the problem is handled around the concept of essence and its relating concepts. The main goal of this thesis is showing how al-Tusi interprets the misunderstanding of Avicenna by al-Razi.
Benzer Tezler
- Kemâlpaşazâde'nin ''Ziyâdetü'l-Vücûd 'Ale'l-Mâhiyye'' adlı risâlesinin tahkik ve değerlendirilmesi
The work called Kemâlpashazâde?s ?Adding the Essence of the Existence? pamphlet to edition and evaluation
YASEMİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA ARKAN
- Kemalpaşazade'nin Ziyadetül'Vücud'Ale'l-Mahiyye adlı risalesinin tahkik ve değerlendirilmesi
The work called Kemalpashazade's 'Adding the essence of the existence' pamphlet to edition and evaluation
YASEMİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA ARKAN
- Varlık tartışmalarının Kemalpaşazâde ve Taşköprîzâde bağlamında incelenmesi
Examination of existence debates within the context of Kemālpashazāde and Ṭāshkubrīzādah
SULTAN KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜMEYYE PARILDAR
- Seyyid Şerif Cürcânî'nin Şerhu'l-Mevâkıf'ında varlık düşüncesi
Seyyid Sheriff Jurjani's in Şerhu'l-Mevakif the thought of entity
EŞREF ŞAHİN
- Olumlama problemi üzerine iki girişim: Spinoza ve Deleuze
Two attempts on problem of affirmation: Spinoza and Deleuze
HASAN ALİ BAŞARAN