Kocaeli Arkeoloji Müzesi'nde bulunan pişmiş toprak kandillerin arkeometrik analizlerle değerlendirilmesi
Archaeometric analysis of terracotta lamps in Kocaeli Archeology Museum
- Tez No: 741086
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜFTADE MUŞKARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Müzecilik, Archaeometry, Museology
- Anahtar Kelimeler: Kandil, Pişmiş Toprak, pXRF, Arkeometri, Tahribatsız Yöntemler, Oil lamp, Terracotta, p-XRF, archeometry, Non-Destructive Methods
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Aydınlanma amacıyla antik dönemlerde sıklıkla kullanılan pişmiş toprak kandiller arkeolojide stilistik özelliklerinin yanı sıra kontekslerin tarihlendirilmesi için önemli olmuştur. Kandiller tarihlendirilirken tipolojik, stilistik ve görünen hammadde özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır. Bu özellikler müzelerdeki kandil katalogları ve önceki çalışmalardaki kandillerle karşılaştırılmakta ve böylece kandiller tarihlendirilmektedir. Özellikle kalıp yapımı kandiller için form ve bezemelerin çeşitli dönemlerde benzerlik göstermesi, arkeolojide kullanılan analoji yöntemi ile tarihlendirmeyi zorlaştırmaktadır. Bu sebeple çalışmada kandillerin hammadde özellikleri ve kimyasal parmak izini belirlemeye yönelik olarak arkeometrik yöntemlerin kullanılması amaçlanmıştır. Çalışmada Kocaeli Arkeoloji Müzesi'nde bulunan pişmiş toprak Arkaik, Hellenistik, Roma ve Bizans Dönemi kandillerinin hamurları tahribatsız analitik yöntemlerden biri olan taşınabilir X-ışını floresans spektrometresi (pXRF) ile element içeriği açısından analiz edilmiştir. Arkeolojik yöntemlerle belirlenen grupların kil özellikleri, katkı maddeleri ve element özellikleri tespit edilmiştir. Böylelikle dönemler arasında yapım teknolojisinde değişiklik olup olmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Ancak oluşan grupların dönemsel dağılımlarının belirlenebilmesi için katkı maddeleri üzerinden yapılan tarihlendirmenin 50 adet kandil analizi ile anlamlı olmayacağı anlaşılmıştır. Ayrıca, müze koleksiyonlarına satın alma yoluyla gelen kandillerin konteks bilgilerinin bulunmaması sonuçların yorumlanmasını zorlaştırmaktadır.
Özet (Çeviri)
Terracotta oil lamps, which were frequently used in ancient times for the purpose of enlightenment, have been important for dating contexts as well as their stylistic features in archaeology. The methods used in dating oil lamps are classified according to typological, stylistic and apparent raw material properties. These features are compared with oil lamp catalogs in museums and oil lamps in previous studies to specify the chronology. The similarity of forms and decorations in various periods, especially for mold-made oil lamps, makes it difficult to date by the analogy method used in archaeology. For this reason, in this study, it is aimed to use archaeometric methods to determine the raw material properties and chemical fingerprints of oil lamps. The paste or the body of the terracotta Archaic, Hellenistic, Roman and Byzantine oil lamps in Kocaeli Archaeology Museum were analyzed in terms of element contents with portable X-ray fluorescence spectrometry (pXRF), which is one of the non-destructive analytical methods. Clay properties, additives and elemental properties of the groups determined by archaeological methods were also provided. Thus, it was aimed to investigate whether there is a change in clay paste between periods. However, in order to determine the chronological distribution of the elemental groups formed, it was understood that the dating made on the pastes would not be meaningful with the analysis of 50 oil lamps. In addition to this, it was difficult to evaluate the results of the oil lamps which were brought to the museum by anonymous sources.
Benzer Tezler
- Kocaeli Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi'nde sergilenen terrakotta figürinler
Terra-cotta figurines exhibited in Kocaeli Museum of Archaeology and Ethnography
SİNEM COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZERRİN AYDIN TAVUKÇU
- Nikomedia lahitleri
Sarcophagi of Nicomedia
ZAFER YÜCEDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiKocaeli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÇALIK ROSS
- Kocaeli Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde bulunan 19-20. yüzyıl Osmanlı giysilerinde desen tasarımları
The pattern desing of clothes in 19. and 20th century Ottoman in Kocaeli Archeology and Ethnology Museum
MELEK YILDIZ
- Türkiye müzelerinde bulunan Erken Bizans Dönemi (M.S. 4 – 6. yy.) İon sütun başlıkları
The Early Byzantine İonic capitals (A.D. 4 – 6) in the museums of Turkey
ERKAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiAnadolu ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET OĞUZ ALP
- Kocaeli merkezde bulunan Bizans Dönemi taş eserleri
Stone works of Byzantine period in the center of Kocaeli
YASEMİN YAVUZYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN KUNDURACI