'Abdu's-samed Diyārbekrî-Nevādirü't-Tevārih: 16. yüzyılda Mısır'da ilk Türkçe tarih metni (227-451. varaklar arası) (Giriş-dil incelemesi-metin-sözlük)
'Abdu's-samed Diyārbekrî-Nevādirü't-Tevārih: First Turkish history text in Egypt in the 16st century (from 227. to 451. pages) (Introduction-language review-text-dictionary)
- Tez No: 743617
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE MELEK ÖZYETGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1327
Özet
Bu tez çalışması, Kahireli Hasan bin Hüseyin bin Tolun'un 1477-1478 tarihleri arasında hazırladığı Mısır tarihinin 'Abdu's-samed Diyārbekrî tarafından Tercüme-yi en-Nüzhe es-Seniyye fį Zikrü'l-Hulefā ve'l-Mülūk el-Mısriyye adıyla Türkçeye yapılan ve Nevādirü't-Tevārih olarak da bilinen tercümesinin 227-451. varakları arasındaki dil incelemesini, transkripsiyonlu metnini ve dizinini kapsamaktadır. Nevādirü't-Tevārih, Mısır'da hazırlanmış eldeki ilk Türkçe Osmanlı tarihi metni olarak kabul edilmektedir. Bu yönüyle önem arz eden bu eser, aynı zamanda, XVI. yüzyılda Mısır sahasında kullanılan Türkçenin seyri hakkında önemli veriler sunmaktadır. Nevādirü't-Tevārih'in atasözleri ve deyimler açısından çok zengin olması da dikkat çeken bir başka yönüdür. İncelediğimiz metinde tespit edilen atasözleri ve deyimler, ayrı bir bölümde, ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Anılan bu verimli dil malzemelerinin değerlendirilmesiyle eserin Türk dil, tarih ve kültür çalışmaları için önemi ortaya konularak bu alanlardaki çalışmalara katkı sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis study covers the language review, transcripted text and index between pages 227-451 of the translation of Egypt history prepared by Kahireli Hasan bin Hüseyin bin Tolun between 1477-1478, also known as Nevādirü't-Tevārih, which was translated into Turkish under the name Tercüme-yi en-Nüzhe es-Seniyye fį Zikrü'l-Hulefā ve'l-Mülūk el-Mısriyye by 'Abdu's-samed Diyārbekrî. Nevādirü't-Tevārih is considered the first Turkish Ottoman historical text written in Egypt.This work, which is important in this respect, also provides important data about the course of Turkish used in the Egyptian field in the XVIth century. Another notable aspect of Nevādirü't-Tevārih is that it is very rich in proverbs and idioms.The proverbs and idioms identified in the text we examined are discussed in detail in a separate section. By evaluating these fertile language materials, the importance of the work for Turkish language, history and cultural studies was revealed and contributed to the studies in these fields.
Benzer Tezler
- 'Abdu'ṣ-ṣamed Diyārbekrī Nevādirü't-tevārīḫ: 16.yüzyılda Mısır'da ilk Türkçe tarih metni (1-226. varaklar arası) (Giriş-dil incelemesi-metin sözlük)
'Abduṣṣamed Diyarbekri Nevādirü't-tevāriḫ the first Turkish history text in Egypt in the 16th century (Between 1-226th assets)(Introduction-language review-text-dictionary)
BERNA GÖKPINAR
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE MELEK ÖZYETGİN
- Kanuni Sultan Süleyman'ın Veziri Mustafa Paşa hayatı ve Mısır Beylerbeyliği
Vizier of Suleiman The Magnificient Mustafa Pasha his life and Rule in Egypt
BÜŞRA GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tarihİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDUN MUSTAFA EMECEN
- Fütûhu'ş-Şâm tercümesi transkripsiyon ve tahlil
Fütûhu'ş-Şâm tercümesi transcription and analysis
AYŞE ÖDEMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SADETTİN BAŞTÜRK
- Çağdaş bir tarihçi diyarbekrî'nin gözünden Ahmed Paşa'nın Mısır Beylerbeyliği ve isyanı (1523-24)
Ahmed Pasha's Governorship of Egypt and his revolt(1523-24)
ŞEYMA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Tarihİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDUN MUSTAFA EMECEN
- Abdu'l-Gaffâr'ın Divânçe ve Mesnevî'si (İnceleme–metin)
Abdu'l-Gaffâr's Divanche and Masnavî (Analysis–text)
AZER ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLLER NUHOĞLU