Türkiye Türkçesinde eylemlerin sınıflandırılmasında rol oynayan etkenler -Ayşe Kulin'in 'Kanadı Kırık Kuşlar' romanı örneğiyle-
Factors that play a role the classification of verbs in Turkish language with the example of Ayşe Kulin's 'Kanadı Kırık Kuşlar' novel
- Tez No: 746142
- Danışmanlar: PROF. DR. KERİME ÜSTÜNOVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 289
Özet
Bu çalışmada Türkiye Türkçesindeki eylemlerin sınıflandırılmasında rol oynayan etkenler belirlenmeye çalışılmıştır. Eylemlerin sözlüksel yönü çok anlamlılık taşımaktadır. Bu bakımdan eylemlerin bağımsız cümleler üzerinden incelenmesi yerine her türlü anlamını ve kullanım durumlarını ortaya koyacak metne ihtiyaç duyulmuş, çalışmanın dilsel veri tabanını oluşturabilmek için de Ayşe Kulin'in“Kanadı Kırık Kuşlar”adlı romanı tercih edilmiştir. Bu metinden hareketle bitmiş eylemler incelenmiştir. Eylemlerin anlamı yerli çalışmaların dışında Batı'da ve Türk dünyasında tematik bir sınıflandırmaya dayandırılarak dilbilimsel yöntemlerle incelendiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Türk dünyasında yapılan çalışmalardan derlenerek yeni bir tematik sınıflandırma belirlenmiştir. Belirlenen bu sınıflandırmaya göre bitmiş eylemlerin bağlama göre anlam rolleri, gerçekleşme tarzı, gerçekleşme konumu (mental eylemler için), çatı eki ve türetme eki almış hali, kılınışı göz ardı edilmeden özne ve nesne ilişkisinden kaynaklı eylem sınıflamasındaki değişkenliği tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, it has been tried to determine the factors that play a role in the classification of verbs in Turkey Turkish. The lexical aspect of the actions has variety of meanings. In this respect, instead of examining the actions over independent sentences, a text was needed to reveal all kinds of meanings and usage situations, and Ayşe Kulin's novel“Kanadı Kırık Kuşlar”was preferred to create the database of the study. Based on this text, the finished actions were analysed. It is understood that the meaning of the actions is examined by linguistic methods based on a thematic classification in the West and the Turkish World, apart from domestic studies. In this study, a new thematic classification was determined by compiling from the studies conducted in the Turkish World. According to this classification, it has been tried to determine the variability in the classification of the verbs originating from the subject-object relationship, without ignoring the meaning roles, realization style, realization position (for mental actions), the voice suffix and derivational affix, and the meaning of the finished actions by context.
Benzer Tezler
- Türkiye türkçesinde sözcük türlerinin sınıflandırılması
The classification of word categories in modern Turkish
MELİHA GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Türkiye Türkçesinde bir çok anlamlılık incelemesi
Polysemy examination in Turkey Turkish
CEREN SELVİ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTUĞRUL YAMAN
- Türkiye Türkçesinde oldurganlık çatı eklerinin işlevleri ve görünümleri
Functions and aspects of causative voice in Turkish
ŞELALE ATASOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ERENOĞLU ATAİZİ
- Türkiye Türkçesinde süreklilik görünüşü
Durative aspect in Turkish
FİKRİYE GÜNDÜZ
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KARADOĞAN
- Türkiye Türkçesinde suç kavramı ve bu kavramın ortaöğretim ders kitaplarında değerler eğitimi açısından incelenmesi
The concept of crime in Türkiye Turkish and its examination of this concept in terms of values education in secondary education course books
ZÜLEYHA KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN ÖLKER
- Türkiye Türkçesi ve Ahıska ağzında kılınış ulamı (Tasvir fiilleri)
Actionality forms in Türkiye Turkish and Ahiska dialect (Descriptive verbs)
MERYEM OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM DENİZ YILMAZ