Alevîlik'teki Hak-Muhammed-Ali inancının Hıristiyanlık'taki teslis ile karşılaştırması: Teslis benzerliği eleştirisi
Comparison of the belief on the God-Muhammed-Ali in Alevism and the trinity in christianity: The criticism of trinity similarity
- Tez No: 747565
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SÜRURİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Alevîlik-Bektaşîliğin temel yapı unsuru Hak-Muhammed-Ali inancıdır. Bu inancın kendine has yapısı onun anlaşılmasını problemli hale getirmektedir. Bu sebeple pek çok yerli ve yabancı araştırmacı bu inancın temelinde Hıristiyanlığın teslis öğretisinin yattığını iddia etmektedir. Ancak tarihî süreç ve bu inancın oluşumunda etki eden unsurlar bütünlüklü olarak incelendiğinde bunun böyle olmadığı fark edilecektir. İşte bu çalışmanın amacı da, Hak-Muhammed-Ali inancının ortaya çıkış serüvenini gözler önüne sermek ve bu inancı teslis öğretisiyle mukayese etmek suretiyle onun Hıristiyanlığın teslis inancının bir kopyası olmadığını ortaya koymaktır. Bu çalışmanın yöntemi ise literatürde Alevîlik-Bektaşîlik tarihi ve inancı hakkında yazılmış çeşitli kaynakları incelemek ve onları analiz etmektir. Bu analiz sonucu ortaya çıkan bulgularsa şu şekildedir; Alevîlik-Bektaşîliğin oluşumunda Türkmenlerin yaşantıları ve onların İslam öncesi inançları etkili olmuştur. İslam'a yeni girmiş bu topluluklar, eski inançlarının mirası üzerinde Hak-Muhammed-Ali inancını inşa etmişlerdir. Bu yönüyle Hak-Muhammed-Ali inancının Hıristiyanlığın teslis öğretisinin bir kopyası olmadığı bilakis Alevîlik-Bektaşîliğin kendi iç dinamikleri ile oluştuğu söylenebilir. İkinci olarak vahdet-i vücûd öğretisinin etkisinde bir hayli kalan Hak-Muhammed-Ali inancının tevhid akidesine de çokça vurgu yaptığı görülmektedir. Bu yönüyle de teslis ile arasında bir farkın olduğu görülmektedir. Ortaya konan bu bulgular ise, Alevîlik-Bektaşîliği özünden kopararak değerlendirmek isteyenlere karşı bir temel direği vazifesi gerçekleştirmeyi ve Alevîlik-Bektaşîliğin daha doğru anlaşılmasını sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
The basic structural element of Alevism-Bektashism is the belief of God-Muhammad-Ali. The peculiar nature of this belief makes its understanding problematic. For this reason, many domestic and foreign researchers claim that the trinity doctrine of Christianity lies at the root of this belief. However, when the historical process and the factors affecting the formation of this belief are examined as a whole, it will be noticed that this is not the case. The aim of this study is to reveal the adventure of the emergence of the belief of God-Muhammad-Ali and to show that this belief is not a copy of the trinity belief of Christianity by comparing it with the doctrine of the trinity. The method of this study is to examine and analyze various sources written about the history and belief of Alevism-Bektashism in the literature. The results of this analysis are as follows; The lives of the Turkmens and their pre-Islamic beliefs were influential in the formation of Alevism-Bektashism. These communities, which have just converted to Islam, have built the belief of God-Muhammad-Ali on the legacy of their old beliefs. In this respect, it can be said that God-Muhammad-Ali belief is not a copy of the trinity doctrine of Christianity, on the contrary, Alevism-Bektashism is formed by its own internal dynamics. Secondly, it is seen that the belief of God-Muhammad-Ali, which is highly influenced by the doctrine of unity of existence, also emphasizes the creed of tawhid. In this respect, it is seen that there is a difference between the trinity and the trinity. These findings, on the other hand, will serve as a pillar against those who want to evaluate Alevism-Bektashism by detaching it from its essence and will provide a more accurate understanding of Alevism-Bektashism.
Benzer Tezler
- Alevilikte Hak, Muhammed, Ali inancı
The belief of God, Muhammed, Ali in Alawism
SÜMEYRA YAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAZLUM UYAR
- 'Bir dedenin kimliğinde müziğin yeri ne kadardır?' Seçkinlerin müzik eğitimi - Türkiye alevilerinin manevi liderlerini yetişmesindeki müziğin rolü
'How musical is a dede?' Music education of the elite - musical aspects in the training of a spiritual leader among the alevis of Turkey
GLORİA LUCİLLE CLARKE
Doktora
Türkçe
1998
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET YÜRÜR
- Tasavvufi bir kavram olarak cem ve bektaşilik'teki yorumu
As A Concept of Islamic mysticism cem and its interpretation in bektashism
MAHMUT RİYAT BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU
- Kam-şaman tipi ile alevilikteki dede tipi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme (Sivas-Yıldızeli örneği)
A comparative study of kam-shaman type to dede in alevism (The sample of Sivas-Yıldizeli)
MELİKE ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. BEKİR ŞİŞMAN
- Dede Garkın Ocağı (Malatya örneği)
Dede Garkın Society (Malatya model)
MAHMUT GÜLEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA EKİNCİ