Ergenlerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun açıklayıcı fenomenolojik analiz ile incelenmesi
An interpretative phenomenological analysis of attention deficit hyperactivity disorder in adolescents
- Tez No: 748496
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA DENİZ AKTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Ergen, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Açıklayıcı Fenomenolojik Analiz, Adolescent, Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Interpretative Phenomenological Analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Işık Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gelişimsel olarak uygunsuz bir biçimde bozucu dikkatsizlik, motor hiperaktivite ve dürtüsellik ile ayırt edilen, çocuklukta başlayan ve genellikle yetişkinliğe kadar devam eden heterojen ve çok faktörlü nörogelişimsel bir bozukluktur. Son yıllarda yapılan çalışmalar incelendiğinde DEHB ile ilgili yürütülen araştırmaların genellikle nicel metodolojiyle kurgulanmış, kişilerin belirli bir olgudan nasıl etkilendiğiyle ilgilenen ve derleme araştırmalar olduğu görülmektedir. Bu durum DEHB tanılı bireylerin ilgili fenomeni nasıl açıkladıklarına ve neler deneyimlediklerine, bu yaşantıları nasıl tarif ettiklerine yönelik bilgi eksikliğine işaret etmektedir. Uluslararası literatürde benzer sayılabilecek nitelikte bir çalışma olsa da ülkemizde böyle bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmanın amacı ergenlerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun nasıl deneyimlendiğini, ergenlerin bu fenomenle ilgili yaşantılarının neler olduğunu ortaya çıkarmaktır. Araştırmaya 11-18 yaşlarında eş bir tanısı olmayan, DEHB tanısı almış 10 ergen katılmıştır. Katılımcılarla yarı yapılandırılmış mülakat formu aracılığıyla görüşülmüştür. Mülakatlar, görüşmelerin yürütüldüğü online platform üzerinden kayıt altına alınmış ve her bir katılımcıya ait ses kaydının yazı dökümü oluşturulmuştur. Yazı dökümlerinden elde edilen metinler Açıklayıcı Fenomenolojik Analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda akademik zorluk, tanıyı normalleştirme ve olumlama, arzu edilmeyen duygular ve davranışlarla yaşama ve olumsuz sosyal yaşantılar temaları bulgulanmıştır. Bulgular DEHB tanılı ergenlerin DEHB ile ilişkili deneyimlerinin ve DEHB tanısına yönelik açıklamalarının sadece bir nitelikte olmayıp karmaşıklaştığını hem olumlu hem olumsuz nitelikte olduğunu göstermektedir. Sonuçlar DEHB tanılı ergenlerle teması olan meslek profesyonellerinin ve ailelerin farkındalıklarının artırılması gerektiğini, tedavi sürecinde ergenlerin DEHB ile ilişkili olumsuz yaşantılarına yönelik müdahale programlarının oluşturulabileceğini ayrıca bu müdahale programlarına ek olarak deneyimlenen duruma özgü, bireylerin ihtiyaçlarına uygun biçimde güdüleyici müdahaleler düzenlenebileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is a multifactorial neurodevelopmental disorder distinguished by developmentally inappropriate and impairing inattention, motor hyperactivity, and impulsivity. These difficulties develop during childhood, and often continue throughout adulthood. Literature review shows that majority of the research about ADHD are conducted in quantitative methodology. We have found that most of these studies are review articles, mostly concerned with how individuals are affected by ADHD as opposed to how they express it. This reveals a lack of scientific information about how people with ADHD experience this disorder and how they verbalize their experience. Despite the existence of one such study in international literature, we have not found any domestic studies. The aim of this research is to reveal how adolescents experience the phenomenon of attention deficit hyperactivity disorder. The study sample consisted of 10 adolescents aged between 11-18 years who were diagnosed with ADHD without a comorbid disorder. Participants were interviewed through a semi-structured interview form. The interviews were conducted online, and a transcript of the voice recording of each participants was created. The constituent texts from these transcripts were analyzed using Interpretative Phenomenological Analysis. As a result of the analysis, the following themes were found: Academic difficulty, normalizing and affirming the diagnosis, living with undesirable emotions and behaviors, and negative social experiences. The findings reveal that ADHD related experiences and expressions of adolescents are not solely of a single nature. Instead they were also perceived in a positive light as well as negative. The results reveal that the awareness of professionals and families who have contact with ADHD-diagnosed adolescents should be raised, and that interventional and motivational programs directed at ADHD treatment related negative experiences of adolescents can be organized.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocuk ve ergenlerde cinsiyetlere göre semptom farklılıkları
The gender-related differences of symptoms in children and adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
MELTEM SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPER EVRENSEL
- Trabzon il merkezi ilköğretim öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun yaygınlığı
The deviancy of attention and hiperactivity distrubance and to analyse the indications of it in Trabzon
NEYİR GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL AK
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinde aleksitimi, DEHB ve depresif belirtiler
Alexithymia, ADHD and depressive symptoms in parents of children with attention deficit hyperactivity disorder
ZAFER GÜLEŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriAdnan Menderes ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE AKSU
- Davranım bozukluğu tanısıı alan ergenlerde tanının sürekliliği, klinik gidişi ve ilişkili faktörlerin araştırılması
Research of diagnostic stability, clinical prognosis and related factors in adolescent diagnosed with conduct disorder
ERGÜL FİDAN KIRCELLİ
- Bir üniversite hastanesi çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğinde özgül öğrenme bozukluğu tanısı konan çocuk ve ergenlerde eşlik eden psikiyatrik bozuklukların araştırılması
The investigation of psychiatric comorbidities of children and adolescents who diagnosed with spesific learning disorder in child and adolescent psychiatry department in A university Hospital
MENGÜHAN ARAZ ALTAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
PsikiyatriTrakya ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIK GÖRKER