Teoriler ışığında Türk-İran ilişkilerinde stratejik derinlik
In the light of the theories strategic depth in Turkish-Iranian relations
- Tez No: 324968
- Danışmanlar: PROF. DR. VAHDET KELEŞYILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
?Teoriler Işığında Türk-İran İlişkilerinde Stratejik Derinlik? adlı bu çalışma, özünde Türk-İran ilişkilerine doğrudan ve dolaylı yoldan etki eden temel unsurları masaya yatırma, tanıma, irdeleme ve kısır olmayan politik ve sosyolojik sonuçlar çıkarma amacına yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın kapsamı geniş tutulmuş, çoğulcu bir anlayışla, olay ve olgular arasında nedensellik ilişkisi olduğu göz önüne alınarak iç ve dış temel parametreler hesaba katılmış, perspektif bu açıdan şekillendirilmiştir.İlişkilerin yapısı ve boyutu ortaya çıkarılırken, Uluslar arası İlişkiler disiplini ve bu disipline bağlı teoriler, jeopolitik ve jeostrateji gibi unsurlar ile sosyolojik bir konu olan kimlik/aidiyet, başlıca hareket noktası olan tarihsel gelişim sürecinde, kavramsal ve kuramsal açıdan bir temel teşkil etmiştir. Yöntemsel olarak transdisipliner bir anlayış benimsenmiş, sosyoloji, psikoloji, din, linguistik, kültür, antropoloji, coğrafya, siyaset bilimi ve iktisat gibi sosyal bilimler, ikili ilişkilerin yapısal yönünü ortaya çıkarma noktasında başvurulan en önemli disipliner araçlar olmuştur.Türkiye ve İran ilişkileri, nev-i şahsına münhasır ve hemen hemen hiçbir teori içinde tek başına değerlendirilemeyecek kadar özel ve bir o kadar da karmaşık ilişkiler yumağını andıran bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla tek yönlü bir bakış açısı ile ikili ilişkileri değerlendirmek, iki ülkenin kültür ve tarihine hakaret teşkil etmektedir. Bu bağlamda hem Türkiye ve hem de İran'ın, birbirleri ile kurdukları/kurmaya çalıştıkları münasebetler, çok yönlü ve derin bir analizle anlaşılabilir.Küresel ve bölgesel güç politikalarının genellikle merkezinde ve ekonomik çıkar çatışmalarının ortasında yer alan iki ülke, birbirleri ile olan münasebetlerini, sınırlar hariç, dünya konjonktüründen soyutlayamamış, bu nedenle ikili ilişkiler, çoğu zaman komşuluk ilişkilerine yakışmayacak bir boyutta süregelmiştir. Bu açıdan bakıldığında, yalnızca konjonktürün değil, aynı zamanda yönetim şekilleri, tarihsel kimlikler ve dinsel nedenlerin de yarattığı farklılık, bu münasebetlerin yönünü tayin etmiştir.Bu nedenlerden ötürü, iki ülke ilişkilerini etkileyen etmenler iç ve dış olmak üzere iki boyutta ele alınmalıdır. Dış boyutta, küresel ve bölgesel güçlerin, kendi dünya algıları etrafında oluşturdukları Jeopolitik Teoriler ve devletlerarası münasebetlerde kullanmak üzere geliştirdikleri Uluslar arası İlişkiler Kuramları; İç boyutta ise, Türk-İran ilişkilerinin yön ve sınırlarını belirleyen tarihsel, kültürel, etnik, dinsel ve iktisadi derinlik, çalışmamızın özünü oluşturmaktadır.Plüralist bir yaklaşım güdülerek ele alınan ikili münasebetlerin, güncel politikanın girift ve bir o kadar kırılgan yapısı nedeniyle kesinlik arz etmeyen, fakat fütüralist açıdan kendi içinde tutarlı Stratejik Derinlik konsepti çerçevesi içinde değerlendirilme imkânının mevcut olması, ilişkilere bu açıdan da uzun vadeli yaklaşma olanağı sağlamaktadır. Dolayısıyla, Türk Dış Politikası için yeni bir vizyon ve misyon ortaya koyan bu konsept, gerek jeostratejik ve gerekse jeopolitik derinliğe sahip iki ülkenin yakın ve uzak gelecekte izleyecekleri politikalara - özellikle Türkiye açısından - kuramsal bir çerçeve sunmaktadır.Bu açılardan bakıldığında, Orta Asya, Orta Doğu ve Kafkaslarda çıkar çatışması ve mücadeleden ziyade, müşterek çıkarlar ekseninde ortak politikalar geliştirilmesi, politik sistemler bir yana bırakılarak stratejik ittifaklar içerisine girilmesi yönünde ortaya koyulacak her samimi irade, iki ülke yararına sonuçlar doğuracaktır. Ancak bu noktada en elzem unsur, kimlik eksenli değil, bölge eksenli tümdengelimsel bir dış politika benimsenmesidir. Zira yukarıda arz edilen üç ortak coğrafyada meydana gelen her gelişme ve yanan her ateş, hem İran'a ve hem de Türkiye'ye sirayet etmekte ya da sıçramaktadır. Dolayısıyla küresel güçlerin küresel politikaları yanında, bölgesel güvenlik ve işbirlikleri, ikili münasebetlerin geleceği açısından en önemli gösterge olacaktır.
Özet (Çeviri)
This study namely ?In the Light of the Theories Strategic Depth in Turkish-Iranian Relations? is essentially prepared to the purpose to discuss in detail, identify, examine the basic elements that affect the Turkish-Iranian relations directly and indirectly, and draw non-sterile political and sociological conclusions. In this context the perspective is shaped by broadening the scope of the study and, in a pluralist manner, by taking into account the inside and outside parameters considering the causal relationship between events and facts.The International Relations discipline and related disciplines, such as geopolitics, geostrategy and identity/belonging as a sociological subject, has constituted a conceptual and theoretical basis in the historical development process, which is the main departure point, while examining and revealing the structure and dimension of the relations. Procedurally a transdisciplinary understanding is adopted and social sciences such as sociology, psychology, religion, linguistics, culture, anthropology, geography, political science and economics has been the most important disciplinary tools at the point of revealing the structural aspects of bilateral relations.Turkey and Iran has a structure that is idiosyncratic and special which cannot be evaluated almost in any theory alone and has complex relationships resembling a skein. Therefore, assessing bilateral relations from a one-way perspective will constitute an insult to the culture and history of both countries. In this context, the established/tried to establish connections of both Turkey and Iran, can be understood by a multi-faceted and deep analysis.The two countries, which are generally in the center of global and regional power politics and in the middle of conflicts of economic interests, cannot isolate their connections from the global conjuncture, besides boundaries, thus the bilateral relations have usually continued in a sense that do not fit neighborhood relations. In this respect, not only the conjuncture but also the differences in the forms of government, historical identities and religious reasons have constituted the manner of these relations.For these reasons, the abiotic factors that affect the relations of these countries have to be discussed in internal and external dimensions. In the external ?dimension, the international doctrines, that the geopolitical theories which are formed around their own world perceptions and developed in order to use international connections; in the internal dimension, historical, cultural, ethnic, religious and economic depth which constitute the direction and boundaries of Turkish-Iranian relations form the essence of our study.The bilateral relations that are dealt with by pursuing a pluralist approach, which has the opportunity of evaluation that does not offer certainty because of the involved and fragile structure of current politics but in terms of futurist perspective, is internally consistent in the framework of Strategic Depth concept, provides possibility of long-term approach. Hence, demonstrating a new vision and mission to Turkish Foreign Policy, this concept, offers a theoretical framework to both countries, which have geostrategic and geopolitical depth, for the policies, especially for Turkey, to fallow in the near and distant future.When considered from this point of view, besides from the conflict and struggle of interest, development of common policies on the axis of joint interest, each sincere will that is put in leaving aside the political systems in the direction of entering into strategic alliances, will produce beneficial outcomes for both countries. However, at this point the most essential element is to adopt a zone-axis deductive foreign policy, not an identity-axis based one. Because each development occurring in the three common geographies which are stated above and every burning fire, spread or skip to both Iran and Turkey. Therefore, besides the global politics of global powers, regional security and cooperation will be the most important indicator for the future of bilateral relations.
Benzer Tezler
- Uluslararası çatışma ve çatışma çözümü temelinde Türk-İran ilişkileri
Turkish-Iranian relations on the basis of international conflict and conflict resolution
A. RENGİN GÜN
Doktora
Türkçe
2003
Kamu YönetimiDokuz Eylül ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL AKI
- Enerji boru hattı projelerinin Türkiye'nin jeopolitik önemine etkileri
The effects of energy pipeline projects on the geopolitical importance of Turkey
MELİH ERSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerHasan Kalyoncu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ SERDAR ERDURMAZ
- Günümüz Türk-Yunan ilişkilerinde tarihi boyutları ile temel sorunlar
Historical forms with basic problems in modern Turkish-Greek relationships
FAHRETTİN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerBahçeşehir ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA
- Nizamülmülk fikirleri ışığında Türk-İslam tipi yönetim modeli ölçeği
Turkish-Islamic type management scale through the Nizamülmülk ideas
ALPER TUNGA ŞEN
- Realist ve liberal teoriler ışığında AK parti Hükümetleri'nin orta doğu politikaları (2002-2015)
AKP's middle east foreign policies in the light of the realistic and liberalist theories
GÜLAY EMİRHANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerBahçeşehir ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Küreselleşme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAFER TAYYAR ARI