II. Abdülhamid'in islamcılık siyasetinin Ortadoğu'da uygulanması
Implementation of Abdulhamid II's Islamic policy in Middle Eastern
- Tez No: 748805
- Danışmanlar: PROF. DR. ERKAN TURAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: İslamcılık, Ortadoğu, Halifelik, II. Abdülhamid, Düvel-i Muazzama, Islamism, Caliphate, Abdulhamid II, The Great Powers
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Çalışmada; II. Abdülhamid'in (1876-1909) Ortadoğu'da uyguladığı İslamcılık siyasetini Ortadoğu Müslümanlarına ve Düvel-i Muazzama'ya etkileri ve sonuçları üzerinden değerlendirmek amaçlanmıştır. II. Abdülhamid dönemi ve İslamcılık siyasetiyle ilgili arşiv kaynaklarından, hatıratlar ve farklı dillerde yazılmış eserlerde dahil olmak üzere birçok telif eserlerden elde edilen bilgiler kullanılmıştır. Bu çalışmada araştırma metotlarından kaynak tarama ve mukayeseli tarih yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın yazım sürecinde kaynaklar incelenip okunup not alınarak yazıma uygun görülmüştür. Düvel-i Muazzama'nın değişen politikalarıyla birlikte II. Abdülhamid'de şartların imkân vermesiyle hilafet odaklı İslamcılık siyasetini uygulayarak mali, insani ve askeri gücü zayıf olsa da bu siyasetle tüm Müslümanlara ulaşıp Düvel-i Muazzama'nın nüfuzunu kırabileceğini ve Osmanlı Devleti'nin yeniden söz sahibi olabileceğini göstermeyi hedeflemiştir. Düvel-i Muazzama'ya karşı cihad tehdidinin cihad çağrısından daha etkili olduğuna ve iyi idare edilecek olursa uygun sonuçlar doğurabileceğine karar vermiştir. İslamcılık siyaseti için Ortadoğu, Osmanlı Devleti açısından tüm dünya Müslümanları ile kaynaştığı bir bölge olmuştur. Bu durum Düvel-i Muazzama'yı tedirgin etmiş ve İslamcılık siyasetine karşı hamlelerde bulunmaya başlamıştır. II. Abdülhamid'in yeni konumunu, İslam'ın genel olarak sözcüsü ve savunucusu şeklinde tanıtmak ve yaymak amacıyla Mekke bir merkez durumuna gelmiş ve Hicaz'da ne olursa olsun Osmanlı hakimiyetini korumak büyük önem kazanmıştır. İslamcı siyasetin en başarılı faaliyeti olarak görülen Hicaz Demiryolu, sadece Ortadoğu Müslümanları arasında değil tüm Müslüman aleminde Düvel-i Muazzama'ya karşı bir zafer olarak görülmüş ve Müslümanlar üzerinde onların nüfuzunun sona erdirilebileceğinin düşünülmesini sağlamıştır. Basra Körfezi, Yemen ve Filistin'de de girişilen reform hareketleri, oluşturulmaya çalışılan mali, idari, askeri ve mimari yeniliklerle düzenlemeler de geniş yankı uyandırmıştır. Sınır dışı Ortadoğu coğrafyalarından olan İran ile Mısır'da da İslamcı siyaset uygulanarak halifelik konumuna zarar verici Düvel-i Muazzama kaynaklı faaliyetlere engel olunmak istenmiştir. II. Abdülhamid'in yapmış olduğu faaliyetler ve halifeliğin dünya Müslümanları üzerindeki etkisinin Düvel-i Muazzama tarafından halifeliğin papalık konumuna benzer bir duruma gelmesine yol açtığı kaydedilmiş arşiv belgeleri, hatıratlar ve önceden hazırlanmış çeşitli eserler sayesinde ortaya çıkarılmaktadır. Osmanlı Devleti'nin artık yıkılmasını arzulayan Düvel-i Muazzama'nın İslamcı siyasetle yeri geldiğinde manevra kabiliyeti yavaşlasa da Müslümanların birlik olmasını sömürgelerini ve egemenliğini kaybetmemek amacıyla daima engellemeye çalışarak Ortadoğu'da İslamcı siyasetin uzun soluklu olarak uygulanmasını engellediği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to evaluate the Islamic policy applied by Abdulhamid II, over influences and consequences to middle east Muslims and The Great Powers. Informations from several copyrighted works, including archive sources about Islamic policy and Abdulhamid II period, memories and works written in different languages were used. In this study, literatüre review and comparative history practices were used among research methods. In the writting process of the study, sources has been considered to be appropriate by reviewing, reading and noting down. There with the changes of The Great Powers policies and despite his weak financial, military and manpower Abdulhamid II by applying caliphate oriented Islamic policy, has aimed to vitiate the influence of The Great Powers and intended to reach all muslims and to purport that The Ottoman Empire could again have a say. He decided that threat of jihad against The Great Powers is more efficient than call for jihad and it may result in favorable consequences if managed well. Middle east has been a uniting region in terms of Islamic policy of Ottoman Empire with whole world Muslims. The situation has disquited The Great Powers and they have began to tilt against Islamic policy. Mecca has become of vital center for familiarize and disseminate Abdulhamid II's new position as the general representative and protector of Islam and preserving of Ottoman dominance in Hijaz in any case has been of great importance. Hijaz railway, considered to be the most successful activity of Islamic policy, has been construed as a victory against The Great Powers among not only Middle East but the whole world Muslims and it made Muslims think that authority of The Great Powers over Muslims might be disempowered. Reform movements launched in Persian Gulf, Yemen, Palestine and financial, administrative, military and architectural innovations and regulations mapped out has had wide repercussion. Islamic policy was applied in border countries Iran and Egypt in order to restrain The Great Powers activities endangering caliphal position. Activities carried out by Abdulhamid II and The Great Powers estimation about influence of caliphate over world Muslims as papacy are revealed by means of archieve documentaries, memories and various previously prepared works. It was seen that despite the maneuvers of The Great Powers, who desired the collapse of Ottoman Empire has slowed with Islamic policy they obstructed the long-termed implementation of Islamic policy by restraining Muslims from uniting in Middle East in order not to lose their authority and colonies.
Benzer Tezler
- A pan-islamist in Istanbul: Jamal ad-din Afghani and Hamidian islamism, 1892-1897
İstanbul?da bir pan-islamcı: Cemaleddin Afgani ve Abdülhamid Dönemi islamcılığı, 1892-1897
AYTEK SEVER
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESİM ŞEKER
- Çanakkale'de eğitim ve eğitim kurumları
Education and training institutions in Çanakkale
NURHAN ACAR AZKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞERİF KORKMAZ
- Balkan Savaşları sonrasında yaşanan göç hareketlerinin Osmanlı iç siyasetine yansımaları
The reflections of post-Balkan War migration movements on Ottoman inner policy
TUNCAY BİLECEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
TarihKocaeli ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BEKİR GÜNAY
- Şurâ-yı Ümmet gazetesi'ndeki siyasi makalelerinin değerlendirilmesi(1-44 sayılar)
The evaluation of political articles in Şurâ-yi Ümmet journal (1-44 issues)
SİBEL ATAGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÜREKLİ