Düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir analiz
An analysis for the identification of independence levels of regulatory and supervisory authorities
- Tez No: 750556
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar, Düzenleme Yetkisi, İdari Bağımsızlık, Bağımsızlık Endeksi, Regülasyon, Regulatory and Supervisory Authorities, Regulatory Power, Administrative Independence, Independence Index, Regulation
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Bağımsız idari otoriteler, üst kurullar veya regülasyon kurumları olarak da isimlendirilen düzenleyici ve denetleyici kurumlar, toplumsal hayatı yakından ilgilendiren bazı önemli alanlarda düzenleme, denetleme, yaptırım uygulama, danışmanlık, uyuşmazlık çözme gibi yetkileri olan, idari ve mali bağımsızlığa sahip birimlerdir. Düzenleyici ve denetleyici kurumların ilk örneklerine 19. yüzyıl sonlarında ABD'de rastlanmaktadır. Bu kurumlar, 20. yüzyıl başlarından itibaren Kara Avrupası ülkelerinde de görülmeye başlanmıştır. Özellikle 1980'li yıllardan itibaren devlet anlayışında yaşanan değişime bağlı olarak düzenleyici ve denetleyici kurumalrın yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Devletin küçültülmesi, uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi, küreselleşme, özelleştirme, regülasyon gibi kavramların hız kazanması ile birlikte devletin ekonomideki rolü de değişmeye başlamıştır. Devletin işletmeci olarak aktif şekilde yer aldığı sektörlerden çekilmeye başlaması, bu sektörlerde kural koyma, düzenleme ve denetleme yapma gibi işlevleri yerine getirecek kurumlara ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur. Böylece dünya genelinde, başta bankacılık, sermaye piyasaları, rekabetin korunması, enerji, radyo ve televizyon yayıncılığı, iletişim gibi alanlar olmak üzere pek çok sektörde faaliyet gösteren düzenleyici ve denetleyici ortaya çıkmaya başlamıştır. Benzer örneklerine daha önce rastlanmakla birlikte Türkiye'de ilk düzenleyici ve denetleyici kurumunun, 1981 yılında kurulan Sermaye Piyasası Kurulu olduğu kabul edilmektedir. Günümüzde Türkiye'de 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununda ismen belirtilen 11 düzenleyici ve denetleyici kurum bulunmaktadır. Farklı hukuki, idari, siyasi ve toplumsal yapılara sahip ülkelerde çok sayıda düzenleyici ve denetleyici kurumun ortaya çıkması, zamanla dünya genelinde bu kurumların tanımı, devlet teşkilatı içerisindeki konumları, görevleri, yetkileri ve özellikleri gibi pek çok konunun tartışmaya açılmasına neden olmuştur. Bu süreçte üzerinde en çok tartışılan konulardan birisi de düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlığıdır. Düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlığına ilişkin yapılan araştırmalar arasında Fabrizio Gilardi'ye ait çalışmanın ön plana çıktığı görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye'deki düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlık düzeyleri Gilardi bağımsızlık endeksi kullanılarak belirlenmeye çalışılacaktır.
Özet (Çeviri)
Regulatory and supervisory authorities, which are also named independent administrative authorities, supreme boards, or regulatory institutions, are units that have administrative and financial independence and are equipped with powers such as regulating, supervising, imposing sanctions, counseling, and resolving conflicts. The first examples of regulatory and supervisory authorities came to life in the USA in the late 19th century. As of the early 20th century, these institutions began to emerge in Continental Europe as well. It is discerned that regulatory and supervisory authorities began to become more widespread, particularly in association with the change in the understanding of the state since the 1980s. The role of the state in the economy started to change along with the acceleration of the downsizing of the state, liberalization of international trade, globalization, privatization, and regulation. The onset of the state's withdrawal from sectors where it used to occupy an active position as the business administrator gave rise to a need for institutions to perform functions, such as rule-making, regulating, and supervising, in these sectors. Thus, across the world, regulatory and supervisory authorities operating in numerous sectors primarily in areas such as banking, capital markets, the protection of competition, energy, radio & television broadcasting, and communication started to emerge. The Capital Markets Board of Turkey established in 1981 is accepted as the first regulatory and supervisory authority in Turkey even if certain examples resembling it were already present. Today, in Turkey, there are 11 regulatory and supervisory authorities specified by name in the Public Financial Management and Control Act (No. 5018). Due to the emergence of numerous regulatory and supervisory authorities in countries with different legal, administrative, political, and societal structures, several topics such as the definition of these institutions and their positions, duties, powers, and attributes within the state organization were opened for discussion throughout the world over time. One of the most discussed topics in this process is the independence of regulatory and supervisory authorities. It is discerned that the study by Fabrizio Gilardi came to the fore among the research studies on the independence of regulatory and supervisory authorities. The current study will try to find out about the independence levels of regulatory and supervisory authorities in Turkey by using Gilardi's independence index.
Benzer Tezler
- Düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlığı ve özerkliği: Türkiye deneyimi
Independence and autonomy in regulatory agencies: Turkey experience
ABDULLAH KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2022
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ACAR
- A comparative analysis on regulatory independence
Düzenleyici kurum bağımsızlığı üzerine karşılaştırmalı bir analiz
ASLI UNAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Kamu YönetimiSabancı ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIK ÖZEL
- Radyo ve televizyon alanında düzenleyici ve denetleyici kurulların incelenmesi: İngiltere, Fransa ve Türkiye karşılaştırması
Review of regulatory and supervisory boards in the field ofradio and television: Comparison of England, France and Turkey
CEMALETTİN DİLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEDRET ÇAĞLAR
- 2008 Küresel Krizinin gelişmekte olan ülkelerde bankacılık sektörüne etkisi
Affect of 2008 Global Cri̇si̇s on emergi̇ng countri̇es banki̇ng sector
MUSA GÜRÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bankacılıkİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Bankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF TUNA
- İdare hukuku boyutuyla kişisel verilerin korunması
Protection of personal data by administrative law
NECATİ GÖKHAN AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Hukukİstanbul Kültür ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF ALTINOK ÇALIŞKAN