Kazak Türkçesinde türemiş sıfatlarla ilgili söz varlığı
Vocabulary of derived adjectives in Kazakh Turkish
- Tez No: 750577
- Danışmanlar: PROF. DR. AYABEK BAYNİYAZOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Türemiş Sıfat, Türkiye Türkçesi, Kazak Türkçesi, Sıfat, Fiil, Söz Varlığı, Derived Adjective, Turkey Turkish, Kazakh Turkish, Adjective, Verb, Vocabulary
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Hazırladığımız bu çalışmada Kazak Türkçesinde ayrı bir kelime türü olarak ele alınan“Türemiş Sıfatların Söz Varlığını”inceledik. Çalışmamızın amacı Kazak Türkçesi- Türkiye Türkçesi Sözlüğü ve 15 ciltlik Kazak Edebi Dili Sözlüğü (QÄTS) ana kaynak alınarak tarama yöntemiyle Kazak Türkçesindeki türemiş sıfatların söz varlığını tespit etmektir. Çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kazaklar ve Kazak Türkçesi hakkında genel bilgi verilmiş, ikinci bölümde de Kazak Türkçesinde sıfatlarla alakalı açıklamalar yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Kazak Türkçesinde tespiti yapılan türemiş sıfat sözcükleri, köklerine göre (isim ve fiil) ayrılmıştır. Kök ve gövdeye getirilen her bir ek ayrı başlık altında incelenmiş ve görevleri hakkında bilgi verilmiştir. Sıfat oluşturan eklerin Türkiye Türkçesi ve Kıpçak Türkçesi grubunda yer alan bazı lehçelerde (Kırgız, Başkurt, Tatar ve Karakalpak) var olup olmadığı, kullanılan varyantları tablo gösterimi ile karşılaştırılmış ve örneklendirilmiştir. Bunun yanı sıra sözlükten tespiti yapılan türemiş sıfatlar aldıkları eke göre tablolaştırılarak üç sütunda yan yana gösterilmiştir. Birinci sütunda, Kazak Türkçesinde türemiş sıfat sözcüğünün Kazak Edebi Dili Sözlüğündeki (QÄTS) açıklaması, ikinci sütunda madde başı olarak alınan sözcüğün açıklamasıyla beraber Latin alfabesiyle transkripsiyonu ve üçüncü sütunda ise Kazak Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlüğündeki sözcüklerin Türkiye Türkçesindeki karşılığı verilmiştir. Son olarak da tablo sonunda madde başı olarak alınan türemiş sıfat sözcüklerinin değerlendirmesi yapılarak bu eklerle oluşmuş türemiş sıfatların toplam sözcük sayısı hakkında bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study we have prepared, we have examined the“Vocabulary of Derived Adjectives”, which is considered as a separate word type in Kazakh Turkish. The aim of our study is to determine the vocabulary of derived adjectives in Kazakh Turkish by scanning method based on the Kazakh Turkish-Turkey Turkish Dictionary and the 15-volume Kazakh Literary Language Dictionary (QÄTS). Our work consists of three main parts. In the first part, general information about Kazakhs and Kazakh Turkish is given, and in the second part, explanations about adjectives in Kazakh Turkish are given. In the third chapter, the derived adjective words determined in Kazakh Turkish are separated according to their roots (noun and verb). Each appendix brought to the root and stem was examined under a separate heading and information was given about its functions. The existence of adjective suffixes in some dialects (Kirghiz, Bashkir, Tatar and Karakalpak) in Turkey Turkish and Kipchak Turkish group, and the variants used are compared and exemplified by table representation. In addition, the derived adjectives determined from the dictionary are tabulated according to their suffixes and shown side by side in three columns. In the first column, the description of the derived adjective word in Kazakh Turkish in the Kazakh Literary Language Dictionary (QÄTS), the Latin alphabet transcription of the word taken as the head of the article in the second column, and the Turkish equivalent of the words in the Kazakh Turkish-Turkey Turkish Dictionary in the third column. Finally, at the end of the table, the derived adjective words taken as the beginning of the article were evaluated and information was given about the total number of words of the derived adjectives formed with these suffixes.
Benzer Tezler
- Sovyet ideolojisi bağlamında kazak türkşesinde oluşan söz varlığı
Vocabulary in Kazakh Turkish in the context of Soviet ideology
NECATİ ÜNLÜCAN
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYABEK BAINIYAZOV
- Tarihi gelişimiyle Kazak Türkçesinde yapı ve görev bakımından isimler
The Nouns with their historical development in terms of structure and function in the Kazakhistan Turkish
HÜLYA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. VAHİT TÜRK
- Kazak Türkçesinde fiilden türemiş isimlerin semantik tasnifi
A semantic classification of deverbal nouns in Kazakh
CANSEL CAMBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA SALAN
- Kazak ertegileri (Kazak masalları) metni esasında Kazak Türkçesinde fiil
The Text entitled Kazak ertegileri (Kazakh tales) in the real sense of the term the verbs in the Kazakh Turkish
BENGÜ HÜSNA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. GÜZİN TURAL
- Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesindeki bitki adlarının yapı ve anlam bakımından karşılaştırılması
Comparison of plant names in Kazakh Turkish and Turkey Turkish in terms of structure and meaning
AYŞEGÜL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL