Besin bilgisi ve yeme tutumuna yönelik ölçek geliştirme: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Scale development for nutrition knowledge and eating attitudes: A validity and reliability study
- Tez No: 752830
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR HAMURCU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Yeme bozuklukları bireylerde tıbbi, psikolojik ve sosyal problemlere neden olan, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yeme davranış sorunlarıdır. Bu yeme davranış sorunlarını değerlendirmek için literatürde çeşitli ölçekler kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise, literatürde en sık kullanılan yeme davranış ve yeme tutumlarını değerlendirmeyi amaçlayan ölçeklerin maddelerini ve alt boyutlarını inceleyerek, bu yeme davranış bozukluklarını kapsayan bir ölçek geliştirmek ve geçerlilik, güvenilirlik çalışmasını yaparak literatüre kazandırmaktır. Metodolojik araştırma tasarımı kullanılan çalışma, 2021-2022 akademik yılında Üsküdar Üniversitesi'nde kayıtlı 401 üniversite öğrencisi ile yürütülmüştür. Google Formlar'da yapılandırılmış bir anket aracılığıyla Bilgi Formu, yeni geliştirilen“Yeme Davranış Bozukluğu Ölçeği (YDBÖ)”ve paralel form olarak da Üç Faktörlü Yeme Ölçeği (TFEQ-R21) uygulanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede iç tutarlılık katsayısı, faktör analizleri ve korelasyonları IBM SPSS26® yazılımı ile yapılmıştır. YDBÖ'nün 81 maddelik ilk versiyonu, 223 kişiyebirinci pilot çalışma olarak uygulanmış,Cronbach's Alpha değeri 0,967 bulunmuştur. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucunda, faktör yük değeri düşük olan 20 madde ölçekten çıkartılmıştır. YDBÖ'nün 61 maddelik ikinci versiyonu, 207 kişiyeikinci pilot çalışma olarak uygulanmış,Cronbach's Alpha değeri 0,934 bulunmuştur. AFA sonucunda, 18 madde ölçekten çıkartılmıştır. Bu noktada, ölçeğin besin bilgisini değerlendirmeyi amaçlayan 15 maddesi de uzman görüşü doğrultusunda çıkartılmıştır. Üçüncü aşamada, ölçeğin 28 maddelik versiyonu 401 kişiyeuygulanmıştır. AFA sonucunda 3 madde daha ölçekten çıkartılmış ve YDBÖ'nün 25 soruluk nihai hali belirlenmiştir. Bu çalışmada, Kaiser-Mayer-Olkin değeri .944 ile örneklem hacminin super düzeyde yeterli olduğu ve Bartlett Küresellik testi ile χ2=7543,831ve p=0.000 düzeyinde istatistiki açıdan anlamlılık olduğu bulunmuştur. Faktör yükleri >0.50 ve öz değerleri >1 olan ve toplam varyansın %65,612'sini açıklayan 3 faktörlü bir yapı (Kognitif Sınırlayıcı Yeme, Hedonik Yeme,Duygusal Yeme)saptanmıştır. Ölçeğin Doğrulayıcı Faktör Analizi'nde iyi uyum iyiliği indeksleri RMSEA=0.034; CFI=0.993; GFI=0.986; NFI=0.979; SRMR=0.062; AGFI=0.984; χ2/df=1.473 olarak yeterli uyum gösterdiği saptanmıştır. İç tutarlılık analizinde Cronbach's Alpha katsayısı .944 olarak bulunmuştur. Yeni geliştirilen YDBÖ'nün yapılan analizler sonucunda geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Eating disorders are eating behavior problems that cause medical, psychological and social problems in individuals and negatively affect their quality of life. Various scales are used in the literature to evaluate these eating behavior problems. The aim of this study is to examine the items and sub-dimensions of the scales that aim to evaluate eating behaviors and eating attitudes, which are the most frequently used in the literature, to develop a scale covering these eating behavior disorders and to bring it to the literature by conducting validity and reliability studies. The study, using a methodological research design, was carried out with 401 participants at Uskudar University in the 2021-2022 academic year.Sociodemoghrafic questions, the Eating Behavior Disorder Scale (EDDS) and, as a parallel form, the Three-Factor Eating Questionnare (TFEQ-R-21) were applied through a structured questionnaire created in Google Forms. In the statistical analyses, internal consistency coefficient, factor analyzes and correlations were made with IBM SPSS26® software. The first 81-item version of the EDDS was administered to 223 participants as a first pilot study, and the Cronbach's Alpha value was found to be 0.967. As a result of Exploratory Factor Analysis (EFA), 20 items with low factor loading values were excluded from the scale. The second 61-item version of the EDDS was administered to 207 participants as a second pilot study, and the Cronbach's Alpha value was found to be 0.934. As a result of EFA, 18 items were removed from the scale.At this point, 15 items of the scale aiming to evaluate nutritional knowledge were removed in line with expert opinion. In the third stage, the 28-item version of the scale was administered to 401 participants. As a result of the EFA, 3 more items were removed from the scale and the final version of the EDDS with 25 questions was determined. In this study, Kaiser-Mayer-Olkin value was .944, sample size was super level sufficient, and Bartlett Sphericity Test was statistically significant at the level of χ2=7543,831and p=0.000. Consequently, a 3-factor structure was revealed with factor loads >0.20 and eigenvalues >1, explaining 65,612 % of total variance. In the Confirmatory Factor Analysis of study, the goodness of fit indices of 25-item version were RMSEA=0.034; CFI=0.993; GFI=0.986; NFI=0.979; SRMR=0.062; AGFI=0.984; It was determined that χ2/df=1.473 showed sufficient fit. In the internal consistency analysis, Cronbach's Alpha coefficient was found to be .944. The Eating Behavior Disorder Scale has been shown to be valid and reliable in Turkish population.
Benzer Tezler
- Takım sporu yapan ve bireysel spor yapan adölesanlarda spor beslenmesi bilgi düzeyi ve yeme tutumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi ve karşılaştırılması
Evaluation of the relationship between sports nutrition knowledge level and eating attitudes in adolescents playing team sports and individual sports
MELİS AKGÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Medipol ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN ÖZKAYA
- Beş-altı yaş okulöncesi dönemi çocukları için geliştirilecek, besin gruplarına yönelik beslenme eğitim programlarının, çocuklarının beslenme bilgisi ve davranışlarına etkisi
The effect of education programme on food groups for five-six years old preschool children to nutrition knowledge and behaviours
YASİN ÜNVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimSelçuk Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURHAN ÜNÜSAN
- Duygusal yeme ve duygusal iştah atletik performansı etkiler mi? Sporcularda bir inceleme
Do emotional eating and emotional appetite affect athletic performance? A study in athletes
LÜTFİYE İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikAfyon Kocatepe ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞENİZ KARAGÖZ
- Okul öncesi yaşta beslenme sorunu olan çocuklar, annelerinin tutumları ve psikolojik iyilik halleri
Nutritional problems in preschool age of children, mothers' attitudes and psychological wellness
MERVE ÖZEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZLEM ERDEDE
UZMAN PINAR ZENGİN AKKUŞ
- Obez ev hanımlarının etiket okuma alışkanlıklarının yeme bağımlılığı ile ilişkisinin belirlenmesi
Determination of the relationship between label reading habits of obese housewives and food addiction
MELEK KÜBRA VEYİSOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLİN SEYLAM KÜŞÜMLER