Geri Dön

Türkçede öznelliğin biçimbirimsel kodlanışı ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öznelliğin yeri

The coding of subjectivity in Turkish and the importance of subjectivity in teaching Turkish as a foreign language

  1. Tez No: 753147
  2. Yazar: SEÇİL ALACA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE KIRAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 484

Özet

Çalışmanın temel amacı bireyin dilde kendini ortaya koyduğu, var olduğu alan olarak öznelliğin incelenmesidir. Bu çalışmada öncelikle öznelliğin dilde nasıl işaretlendiği ve öznelliğin katmanları kuramsal olarak tartışılarak belirlenmiştir. Öznelliğin üç katmanda dilde var olduğu saptanarak bu katmanların ulamları ve birbirileriyle ilişkileri incelenmiştir. Öznelliğin tutumsallıkla ilgili olduğu kabul edilerek tutumsallık üst ulamı ve bu ulama bağlı kiplik türleri, tutumsallık göstericileri belirlenmiştir. Bu göstericiler arasında en belirgin tutumsallık işaretleyicisi olan biçimbirimler seçilerek meta sentez yöntemiyle incelenmiştir. Konuşucuların önermeye ilişkin kesinlik ve önermedeki kanıta ilişkin güvenlerini derecelendirebildiği yaklaşımı temel alınarak öznelliğin de derecelendirilebileceği varsayılmıştır. Öncelikle Türkçede kiplik ve öznellik işaretleyen biçimbirimlerin ulamları çeşitli deneme, mektup, gezi yazısı, vb. türlerindeki eserlerden derlenen örnekler üzerinden söylem çözümlemesi ile saptanmıştır. Biçimbirimlerin işaretlediği ulamların öznellik ile ilişkileri, hangi kiplik türlerini işaretledikleri ve öznellik dereceleri belirlenmiştir. Öznellik derecelendirmeleri bu çalışma kapsamında geliştirilen derecelendirme ölçütü çerçevesinde her bir biçimbirim için şekiller üzerinden gösterilmiştir. Biçimbirimler dil öğretiminde dilbilgisi öğretimi ile ilişkili olduğu için dil öğretiminde ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dilbilgisi öğretiminin önemi tartışılmıştır. Dilbilgisi öğretimi çerçevesinde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kaynaklarında biçimbirimlerin öğretildiği bağlamlar, bu biçimbirimlere ilişkin tanımlamalar ve açıklamalar incelenerek eleştiriler ve değerlendirilmeler yapılmıştır. Her bir biçimbirimin işaretlediği ulamların hangi düzeylerde ve nasıl öğretilmesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The study's main purpose is to examine subjectivity as the field in which the individual manifests himself via language. First, subjectivity's marking mechanisms in language and its layers are theoretically defined, identified and discussed. It was determined that subjectivity exists in language in three layers. Accordingly, the relations of these layers with their domains and each other were examined. Since subjectivity is related to the superordinate attitudinal domain, and the types of modes connected to it and its markers were identified. Among these deictics, the morphemes, the most prominent markers of attitudinality were selected and examined using the metasyntheses method. Based on the approach that speakers can indicate the degree of their confidence in the certainty of the proposition and the quality of the evidence in the proposition, it is assumed that subjectivity can also be graded. In this framework, the morphemes to be closely examined were selected by the respective mark modality and subjectivity in Turkish. The domains of these morphemes were determined by discourse analysis through examples compiled from works in various types of essays, letters, and travel writings. The relations of these domains were identified to be marked by the morphemes via subjectivity. The types of modes they marked and the degree of subjectivity were determined. Subjectivity degrees are shown through schemas for each morpheme within the framework of the rating criterion developed within the scope of this study. Since the morphemes are related to the teaching of grammar in language teaching, the importance of grammar teaching in language teaching and in teaching Turkish as a foreign language were discussed. Within the framework of grammar teaching, and the contexts in which the formalities are taught, the definitions and explanations related to these morphemes in the books of teaching Turkish as a foreign language were examined critically. Suggestions were made on how and on which level the domains marked by each morpheme should be taught.

Benzer Tezler

  1. Improving self-attention based transformer performance for morphologically rich languages

    Morfolojik açıdan zengin diller için öz dikkat tabanlı dönüştürücü performansının iyileştirilmesi

    YİĞİT BEKİR KAYA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ

  2. Morphological processing of inflection and derivation in L1 and L2 Turkish

    D1 ve D2 Türkçede çekimlenmiş ve türetilmiş yapıların biçimbirimsel işlemlenmesi

    REFİKA ÇİMEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Dilbilimİstanbul Aydın Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ ÇELE

  3. Genitive case in Turkish

    Türkçede tamlayan durumu

    ASLI KUZGUN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT ATLAMAZ

  4. A split model for category specification: Lexical categories in Turkish

    Ayrık bir ulam belirleme model: Türkçe'de sözlüksel ulamlar

    DİLEK UYGUN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2009

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    DOÇ. DR. ASLI GÖKSEL

  5. Derin öğrenme yöntemleri ile Türkçede bağlılık ayrıştırma

    Dependency parsing with deep learning methods in Turkish

    MÜCAHİT ALTINTAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ