Türkiye'de cam sanayii (1938-1988)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 7544
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ALTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1989
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
ÖZET ve SONUÇ İncelememizin konusunu oluşturan cam sektörü, ya rattığı katma değer, istihdama katkısı, ihracat potansiyeli ile yurt sanayindeki öneminis ele aldığımız 1983-1987 döne minde de korumuştur. Anılan dönemde cam sektörü üretim miktarı % 40 oranında bir gelişme göstermiştir. Dönem ' boyunca en yüksek üretim artışı; % 51 ile sınai kaplar, % 36 ile düzcam ve % 80'lik bir artış ile ev eşyası ürün gruplarında gerçek leşmiştir. Sektörde üretim endeksine göre ise yıllık üretim miktarı artış oranı ortalama % 42 olmuştur. Değer olarak üretimin yılHık artış hızı da % 11 olmuş ve sabit fiyatlar la üretim değeri 1983-1987 döneminde ortalama % 53 artmış tır. Üretim düzeyindeki bu artışın başlıca nedeni cam sana yi dalında genelde yeni ve en son teknolojiyle üretim ya pılması, böylece artan kapasite kullanımı, verimlilik düze yi ve vasıflı işgücüdür. Sektörde her açıdan en fazla paya sahip düzcam, sınai cam kaplar ve ev eşyası ürünleri ele aldığımız dönem boyunca da önemlerini korumuşlardır. Üretim hacmindeki bu gelişmeye paralel olarak cam ürünlerine olan yurtiçi talepte gelişme göstermiştir. Dönem boyunca toplam talep % 43 oranında artış kaydetmiş, en yük sek talep artışı ise yine sınai kaplar, ev eşyası ve düzcam ürün gruplarında olmuştur. Üretim içtalebi -bazı mal grupları hariç- hemen hemen tamamen karşıladığı cam endüst- risinde ihracat potansiyeli yüksektir. Nitekim sektörde- 228 - talep hacminin canlılığı dolayısıyla ürün stokları 1985 'den itibaren azalmaktadır. Bu azalma 1985-1987 arasında % 50 oranında olmuştur. Daha öncede belirtildiği gibi yurtiçi talebin üze rindeki üretim düzeyi ile karşımıza çıkan sanayi (falında ihracat hacmi de dönem boyunca artmıştır. Özellikle son yıllarda uygulanan ekonomik politikalarla teşvik edilen ihracat ve liberasyon cam sektörü üzerinde olumlu etki yapmıştır. Böylece 1987'de üretim hacmi 478 milyar TL ve talep hacmi 293 milyar TL olurken dışti- caret hacmi 272 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. İhracat olanakları geniş cam sektöründe, ürün maliyetlerinde ve ürün kalitesinde Avrupa standartlarını yakalama çabası son yıllarda yoğunlaşmış, örneğin son dönemlerde işletmeler ÂR-GE faaliyetleri için bütçelerinden fon ayırmaya, reklam- tanıtım-pazarlama ağları oluşturmaya başlamışlardır. Sabit fiyatlarla ihracat, 1985-1988 döneminde % 52 oranında artmış, miktar olarak da 1987'de 1983'e göre % 41' lik bir gelişme kaydetmiştir. Değer olarak da miktar olarak da en yüksek ihracat artışı cam eşyası ürün grubundadır. Ayrıca düzcam ürün grubunda, ihracat düzeyi % 50'ye yakın oranda artan bir diğer mal grubudur. Dünya pazarı ve özellikle AT'da rekabet şansını, daha kaliteli üretim, pazarlama faaliyetleri, verimlilik artışı, maliyetlerin azaltılması vb. gibi yollarla zorlayan Türk cam sanayiinin serbest rekabetini engelleyen bazı olumsuzlukları şöyle sıralayabiliriz. - Özellikle uluslararası pazarda, geleneksel pazar larımız olan Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde COMECON ülkelerinin gölge fiyatı ve damping uygulamalar, ciddi bir- 229 - sorun yaratırken; yurtiçinde liberâlizasyon uygulamaları çerçevesinde sözkonusu ülkelerden yapılan ithalat ayrı bir olumsuzluk yaratmaktadır. - Enerji yoğun üretim alanı olan cam sektöründe, ülkemizdeki enerji maliyetlerinin rakip üİkedekilerden yük sek olması dışsatımda dezavantaj yaratmaktadır. - Sermaye yoğun üretim alanı olan cam sektöründe yeni tevsii ve modernizasyon yatırımlarında finans maliyet lerinin yüksek olması yatırımlar üzerinde caydırıcı etki yapmaktadır. Oysa cam sektöründe sektörün, yapısal özelliği nedeniyle teknolojiyi yakından takip ederek en son teknolo jik gelişmelere göre sürekli yatırım yapmak zorunluluğu vardır. - Sektörün önemli bir sorunuda ileri teknolojinin gerektirdiği yeterli kalifiye işgücünün bulunmamasıdır. Sektör ithalatı ise ihracat hacmine göre oldukça sınırlı miktarda olup 1988 yılında ithalat hacmi üretim hacminin % 2.2'si, talep hacminin % 3.4'ü ve ihracat hacmi nin ise % 5.9'u kadarlık bir paya sahiptir. Kontinü proses gerektiren cam sanayinde sabit gider lerin yüksekliği, bu sanayi dalında başabaş noktasının % 70'lerin üzerinde oluşmasını gerektirmektedir. Bu da sek törde verimlilik için yüksek kapasite kullanımını getirmek tedir. Nitekim cam sanayi tüm imalat sanayilerinde kapasite kullanımı en yüksek olan sanayi kollarındandır. İstikrarlı bir gelişme gösteren sektör KKO'nın en yüksek olduğu ürün grupları; cam ev eşyası ve düzcam ürün gruplarıdır. Sektörde kapasiteyi tam olarak kullanamama- 230 - nedeni genel imalat sanayine paralel olarak ÎSO anketlerin de talep yetersizliği olarak belirlenmiştir. Bunu mali so runlar izlemektedir. Fon yaratma potansiyeli yüksek olan cam sanayi dala da finansman sorunuyla karşı karşıyadır. Sermaye yoğun bir sanayi kolu olması, modernizasyon ve yeni yatırımlarda yük- sek miktarlı harcamaları getirmektedir. Bu nedenle ülkede uygulanan faiz politikaları yatırım kararları üzerinde be lirleyici rol oynamaktadır. İzabeye dayalı cam sektöründe faaliyet gösteren AT 'kuruluşları ise gerek düşük faiz uygu lamaları, gerek Euromarket gibi finans piyasalarından kredi bulma olanaklarına sahip olmaları ve gerekse güçlü özkaynak yaıpılarıyla bünyeden fon aktarma olanağına sahip olmaları ile uluslararası piyasadaki şanslarını artırmakta, egemen yapılarını daha da kurumsallaştırmaktadırlar. Bu nedenle gerek ihracata gerekse yeni yatırımlara yönelik selektif kredilendirme yolunun seçilmesi yararlı olacaktır. Genel imalat sanayi içinde, üretim, istihdam, KD, ve ihracatın ortalama % 1.5'una sahip cam sanayinde, verim lilik düzeyini anlatan katma değer ise DİE verilerine göre 1981-1985 arasında -sabit fiyatlarla- % 46 oranında büyü müştür. Aynı dönemde toplam imalat sanayi büyüme oranı % 17'dir. Yine DİE verilerine göre 1981-1985 arasında top lam çıktının yıllık büyüme hızı ortalama % 26 olmuştur. Sektörde girdi-çıktı oranları da artan eyilimi taşı mış ve ortalama % 47.1 olmuştur. İmalat sanayi ortalaması ise % 65'dir. Sektör KD/çıktı oranı % 53, ücret/KD oranı (sektörde azalma eyilimi taşıyan bir iki ölçütten biridir.) ise ortalama % 33 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca sektörde çalışan başına verimlilikte imalat sanayi genelinden daha yüksek oranda artmıştır.- 231 - Cam endüstrisi yüksek büyüme hızı ve verimlilik dü zeyi ile bazı cam ürünleri dışında genelde talebin üzerinde üretim düzeyine sahiptir. Bu da ihracatı besleyen bir olgu dur. Sektör yüksek teknolojik yapısı, vasıflı işgücü ile sağlanan göreli kaliteli üretimi ile gelecekte AT ile bü- tünleşme sürecinde uyum zorlukları aza indirebilecek bir görünüm arzetmektedir. Ancak sektörün ileriye doğru bağlan tılı olduğu otomotiv ve inşaat sektöründe yaşanmakta olan durgunluktan olumsuz yönde etkileneceği açıktır. İç pazar daki bu olumsuzluklar, dış pazarda yeni olanakların yara tılması, maliyet ve kalite koşullarında iyileştirmeyle re kabet şansının artırılmasıyla aşılabilecektir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi'nde Celâl Bayar'ın siyasî ve iktisadî faaliyetleri (1923-27 Mayıs 1960)
Başlık çevirisi yok
İHSAN FUAT ÖZGEN
- Paşabahçe semtinde işçi sınıfının oluşumu cam işçi hareketinin gelişimi ve yönelimleri
The formation of the working class in Paşabahçe district the development and tendencies of the glass workers' movement
MAHMUT HAKAN KOÇAK
Doktora
Türkçe
2009
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUVVET LORDOĞLU
- İstanbul-Sarıyer kuzeyindeki volkanik kayaçların mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özellikleri
Başlık çevirisi yok
ORHAN YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMineraloji-Petrografi Anabilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP H. EREN
- Doğal kolofan üretiminde kalite ve verim artırımı ; Türkiye'de üretilmeyen ekonomik değerli kolofan proseslerinin geliştirilmesi
Başlık çevirisi yok
ÖMER YILMAZ SERTDEMİR