Âzerî İbrahim Çelebi'nin Husrev Ü şirin adlı mesnevisi - bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
Husrev U Şirin by Azeri İbrahim çelebi̇ contextual index and functional dictionary
- Tez No: 754482
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1408
Özet
İran edebiyatından Türk edebiyatına giren mesnevî, Klâsik Türk Edebiyatında kaside ve gazelle beraber en çok kullanılan nazım biçimlerinden biri olmuş, modern edebiyattaki roman ve hikâyenin yerini tutmuştur. Beyit sayısının sınırsız olması, her beyitte farklı bir kafiye kullanma imkânı divan şairleri tarafından uzun ve tahkiyeli konularda mesnevi nazım biçiminin tercih edilmesine sebep olmuştur. Husrev ü Şirin ve Ferhad u Şîrîn hikâyeleri de mesnevîlerde en sık işlenen konulardan biri olmuştur. Husrev ü Şirin konusu ilk defa İran şairlerinden Firdevsî-i Tûsî tarafından Şeh-nâme'de Sasanî hükümdarı Husrev-i Perviz (Husrev bin Hürmüz II ) (596-628) 'in hayat hikâyesi içinde küçük bir bölüm olarak yer almıştır. Şehname'den sonra XII. yy.'ın ünlü İran şairi Hakim Senai tarafından hikâyeleştirilmiştir. Daha sonra Nizami-i Gencevî (1141-1203) bu konuda bağımsız bir mesnevi yazarak hikâyeyi ölümsüzleştirmiştir. Nizami'nin ölümsüzleştirdiği Husrev ü Şirin mesnevisi bazı farklılıklarla kendisinden sonra İran ve Türk edebiyatında aynı konuda yazılmış eserlere kaynaklık etmiştir. Faruk Kadri Timurtaş'a göre İran edebiyatında 31, Türk edebiyatında ise 21 Hüsrev ü Şirin mesnevisi yazılmıştır. Bu çalışmada XVI. yy.'da yaşamış Âzerî İbrahim Çelebi'nin Husrev ü Şirin adlı mesnevisinde yer alan sözcüklerin tamamı TEBDİZ sistemi içerisinde, alfabetik sıraya göre bağlamdaki yerleri ve işlevleriyle dizilmiştir.
Özet (Çeviri)
Entering into Turkish literature from Iranian literature, Mesnevi has become one of the most used verse forms along with kaside and gazel in Classical Turkish Literature and has taken a place of novel and story in modern literature. Because the number of verses is unlimited, and due to the chance of using different rhyme in each verse, Ottoman poets preferred it on especially long and narrative subjects. Additionally, Husrev ü Şirin and Ferhad u Şîrîn stories were one of the most treated topics in mesnevis. The subject of Hüsrev ü Şirin was first mentioned by Firdevsî-i Tûsî who was one of the Iranian poets as a small chapter in the life story of the Sassanid ruler Husrev-i Perviz (Husrev bin Hürmüz II) (596-628) in Shah-name. After Shah-name, it was storied by twelfth-century Iranian poet Hakim Senai, and then Nizami-i Gencevî (1141-1203) immortalized it by writing an independent mesnevi on the subject. This mesnevi, with some differences, influenced the works written on the same topic in Iranian and Turkish literatures. According to Faruk Kadri Timurtaş, 31 Hüsrev ü Şirin mesnevis were written in Iranian literature, and 21 in Turkish literature. In this study, all the words involving in Âzerî İbrahim Çelebi's mesnevi called Husrev ü Şirin are listed in the Tebdiz system with their places and functions in the context, in alphabetical order.
Benzer Tezler
- Azeri İbrahim Çelebi ve Nakş-ı Hayal Mesnevisi (inceleme-metin)
Başlık çevirisi yok
REMZİ BAYKALDI
Doktora
Türkçe
1994
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CİHAN OKUYUCU
- 16. yüzyıl Türk edebiyatında dinî, ahlâkî, tasavvufî mesnevîlerdeki hikâyeler (Tespit, tahlil ve köken araştırması)
Stories in 'Religious, moral, and tasawwuf masnavis' of 16th century Turkish literature (Identification, analysis, and origin research)
ESİN TÜMER KURNAZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Irak Türkmen Türkçesi Amerli ağzı üzerine bir inceleme
Research on Iraq Turkmen Turkish's Amerli dialect
MUBEEN SHAHEEN IBRAHIM IBRAHIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL ÇALIŞKAN
- Azerbaycan ve Atatürk
Azerbaijan and Atatürk
ULVİYYE ALİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk İnkılap TarihiAnkara ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR SARISIR
- Bağımsızlık dönemi sonrası Azerbaycan'ın siyasi hayatı ve siyasi partiler
Political life and parties in Azerbaijan of after independens
UĞUR ARİF BÖLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Siyasal BilimlerSakarya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM EROL KOZAK