Kronik hastalıklarda psikolojik büyüme ve uzamış yas için bir yol haritası: Bilişsel, duygusal ve varoluşsal faktörler
A roadmap for psychological growth and prolonged grief in chronic illnesses: Cognitive, emotional, and existential factors
- Tez No: 754572
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEGÜL DURAK BATIGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik büyüme, uzamış yas, kronik hastalıklar, ruminasyon, hastalığın merkeziyeti, duygu düzenleme, yaşamda anlam, Psychological growth, prolonged grief, chronic illness, rumination, event centrality, emotion regulation, meaning in life
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Mevcut çalışmada, kronik fiziksel hastalığı olan yetişkin bireylerde bilişsel (ruminasyonlar, hastalığın merkeziyeti), duygusal (tanıya ilişkin stres ve korku, duygu düzenleme güçlüğü) ve varoluşsal (yaşamda anlamın varlığı) değişkenlerin psikolojik büyümede ve uzamış yasta izledikleri yol incelenmiştir. Örneklem, kronik fiziksel hastalığı olan 425 yetişkin bireyden oluşsa da yol analizleri hastalıklarına bağlı ilaç kullanan 350 kişinin verisi üzerinden yürütülmüştür. Travma Sonrası Büyüme Ölçeği, Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği-Hasta Formu, Olayların Merkeziliği Ölçeği, Olay İlişkili Ruminasyon Envanteri, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form ve Yaşamın Anlamı Anketi uygulanmıştır. Bu kapsamda iki ayrı araştırma modeli yol analizi ile test edilmiş, sonuçlar modelin veri ile uyumlu olduğunu göstermiştir. Yol modellerindeki doğrudan ve dolaylı etkiler incelendiğinde, tanı sonrasında yaşanan stres ve korku ile psikolojik büyüme ilişkisine girici ve amaçlı ruminasyonların ve hastalığın merkeziyetinin aracılık ettiği görülmektedir. Uzamış yas modelinde ise, girici ruminasyon ile uzamış yas ilişkisine amaçlı ruminasyon, hastalığın merkeziyeti ve tanıya ilişkin şu anki stres ve korku aracılık ederken; duygu düzenleme güçlüğü ile uzamış yas ilişkisine anlamın varlığı ve tanıya ilişkin şu anki stres ve korku aracılık etmektedir. Kronik hastalıklarda büyümeye götüren gidişat ile uzamış yasa götüren gidişatta bilişsel faktörlerin ortak olduğu, uzamış yasta ek olarak duygu düzenlemede yaşanan zorlukların, yaşamı anlamlandırmada azalmanın ve hastalık tanısına dair süren stres ve korkunun varlığı dikkat çekmektedir. Çalışma bulgularının klinik psikoloji ve sağlık psikolojisi alanyazınına ve uygulamalarına özgün ve önemli katkıları olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In the current study the pathways of cognitive (ruminations, centrality of the disease), emotional (diagnostic stress and fear, difficulties in emotion regulation) and existential (presence of meaning in life) variables in psychological growth and prolonged grief were examined for adults with chronic physical illness. The sample consisted of 425 individuals; path analyzes were carried out on the data of 350 individuals who used drugs due to their illnesses. Posttraumatic Growth Inventory, Prolonged Grief Disorder Scale-Patient Form, Centrality of Event Scale, Event Related Rumination Inventory, Difficulties in Emotion Regulation Scale and Meaning in Life Questionnaire were applied. Two different research models were tested with path analysis. Results showed that models had fit to the data. The relationship between after diagnosis-related stress and fear and psychological growth is mediated by intrusive and deliberate rumination and illness centrality. In the prolonged grieving model, the relationship between intrusive rumination and prolonged grief was mediated by deliberate rumination, illness centrality, and the current diagnosis-related stress and fear. Also, presence of meaning and the current diagnosis-related stress and fear mediate the relationship between emotional dysregulation and prolonged grief. In chronic diseases, cognitive factors are common in the course leading to growth and prolonged grief, but also in prolonged grief difficulties in emotion regulation, decrease in making sense of life, and the existence of ongoing stress and fear about the diagnosis. It is thought that the findings of the study have important and unique contributions to the clinical and health psychology literature and practices.
Benzer Tezler
- Bipolar bozukluk tanılı hastalar ve bakım verenlerinde psikolojik dayanıklılık, travma sonrası büyüme, bakım veren yükü ve ilişkili faktörlerin incelenmesi
Research of psychological resistance, post-traumatic growth, caregiver burden and related factors in patients with bipolar disorder and caregivers
BETÜL KIRŞAVOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN AKKİŞİ KUMSAR
- Otoimmun tiroid hastalıklarının genel özellikleri ve eşlik eden morbiditelerinin değerlendirilmesi
General characteristics of autoimmune thyroid diseases and evaluation of accompanied morbiditis
AYSEL BURCU PALANDÖKENLİER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERAY SELVER EKLİOĞLU
- Altı ay altı buçuk yaş arası obez ve fazla kilolu çocuklarda kaba ve ince motor gelişim
Gross and fine motor development in obese and overweight children aged between six months and six and a half years
ASİYE YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT KÇAK
- Okul öncesi yaşta beslenme sorunu olan çocuklar, annelerinin tutumları ve psikolojik iyilik halleri
Nutritional problems in preschool age of children, mothers' attitudes and psychological wellness
MERVE ÖZEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZLEM ERDEDE
UZMAN PINAR ZENGİN AKKUŞ
- Adolesan obezlerde kan lipid profili ve karotis intima media kalınlığı arasındaki ilişki
Relationship between blood lipid profile and carotid intima media thickness in adolescent obesity
SUAT TEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDicle ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER GÖZÜ PİRİNÇÇİOĞLU