1908 sonrası millî facia türü oyunlarda II. Abdülhamid döneminin temsili
The representation of Abdülhamid II's era in the post-1908 plays in the national tragedy genre
- Tez No: 754646
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EROL KÖROĞLU, DR. ESRA DİCLE BAŞBUĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 326
Özet
Bu tez, 1908-1914 yılları arasında kaleme alınmış siyasal-belgesel tiyatro metinlerini incelemektedir. Tezin üzerine inşa olduğu otuz üç piyesin metinsel analizi, dönemin vatandaşlık dersi kitapları, Osmanlı arşiv vesikaları, Tanin gazetesi, Aşiyan ve Millet ile Musahabe dergilerinin sunduğu veriler ışığında bütünlüklü olarak gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra ikincil literatürden de destek alınmıştır. Bu tezde, II. Meşrutiyet'in ilanı ile İTC hükümetinin ideal dünya ve mensuplarını yaratma sürecinde bu siyasal-belgesel tiyatro metinlerinin yararlandığı başlıca araçlardan olduğu iddia edilmektedir. Bu tez, 1908'de ilan edilen II. Meşrutiyet ertesinde yazılmaya başlanan ve 1909'daki Karşı Devrim ve 1912-1913'te yaşanan Balkan Savaşları ile içeriği ve kapsamı şekillenen piyeslerin, devletin zihniyetinde meydana gelen değişim sonucu oluştuğunu iddia eder. Bu bağlamda, İTC zihniyetinin tiyatroyu araçsallaştırarak sahnenin olanaklarından yararlanıp yeni bir söylem üzerinden hedeflediği ideal dünya ve ideal mensubu yaratmasında ideolojinin payı özellikle irdelenmiştir. Tez iki ana ayak üzerine inşa edilmiştir. İlk olarak bu metinlerin yazıldığı dönemin değişen zihniyetini anlamlandırabilmek adına siyasi ve tarihi olaylar değerlendirilmiştir. Oyunlarda örnek alındığı sıklıkla vurgulanan Fransız Devrimi ve bunun yanında İran, Rus Devrimi de göz önünde bulundurulup devrim, ideoloji ve tiyatro münasebetine karşılaştırmalı perspektifle yaklaşılmaya çalışılmıştır. Ardından piyeslerin teferruatlı olarak kavramsal ve türsel tartışmalar bağlamında yakın okuması gerçekleştirilmiştir. Son tahlilde, tiyatro edebiyatı literatürünün büyük kısmında“sığ, kof, moda”gibi küçümseyici ifadeler ile nitelendirilen bu metinlerin, kavramsal ve türsel okuması yapıldığında esasında dönemin iktidarının“cemaatin devrimci efradını”yaratabilmesinde her ne kadar ütopik olsalar da bünyelerinde barındırdıkları birçok unsur sayesinde âdeta tarihi belgeymiş gibi yapan, muhatabını kurguladığı illüzyona inandırma gayretinde olan çok güçlü propaganda ürünleri olduğu anlaşılır.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the political-documentary (siyasal-belgesel) theater plays written between 1908-1914. I aimed to carry out the textual analysis of the thirty-three plays, on which the dissertation is built, in a holistic way in the light of the data presented by the period's citizenship course books, Ottoman Archive documents, Tanin newspaper, Aşiyan and Millet ile Musahabe magazines. In addition, support was obtained from secondary literature. This dissertation suggests that the political-documentary theater texts are the main tools used by the Committee of Union and Progress (CUP/ITC) government in the process of creating the ideal world and its members with the proclamation of the 2nd Constitutional Monarchy. This dissertation also suggests that the plays, which began to be written after the Second Constitutional Monarchy declared in 1908 and whose content and scope were shaped by the Counter-Revolution (Karşı Devrim/31 Mart Vakası) in 1909 and the Balkan Wars of 1912-1913, were formed as a result of the change in the mentality of the state. In this context, the role of ideology in the creation of the ideal world and ideal member that the CUP mentality aimed at through a new discourse by instrumentalizing the theater, making use of the possibilities of the stage, was specifically examined. The dissertation is built on two main pillars. First of all, political and historical events were evaluated in order to make sense of the changing mentality of the period in which these texts were written. Considering the French Revolution, which is frequently emphasized as an example in the plays, as well as the Iranian and Russian Revolutions, the relationship between revolution, ideology and theater is approached from a comparative perspective. Then, detailed reading of the plays was carried out in the context of conceptual and genre discussions. These texts are characterized by derogatory expressions such as“shallow, empty, fashionable”in most of the theatrical literature. Although they are utopian, as a result of conceptual and generic reading, it is understood that these texts are very powerful propaganda products that were presented as if they were historical documents, with an effort to make the masses believe in the illusion created, thanks to the many elements these texts contained, as a part of the efforts of the period power to create the“revolutionary members of the community”(cemaatin devrimci efradı).
Benzer Tezler
- Faik Ali Ozansoy'un hayatı ve şiiri üzerine bir inceleme
Faik Ali Ozansoy a study of his life and poems
HARBİYE ÇAĞLAYAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- History of the Libyan press in the Ottoman Period 1866-1911 'the emergence and factors of prosperity and setback'
Osmanlı döneminde Libya basını tarihi 1866-1911 'Refah ve gerilemenin doğuşu ve faktörleri'
FAİSEL ELHAMALİ
- Adalet Partisi ve milli bayramlar (1961-1971)
Adalet Partisi and national days (1961-1971)
GİZEM CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihDokuz Eylül ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLŞEN İNCE ERDOĞAN
- Friedrich List, Ziya Gökalp and the national economy thesis in the Ottoman Empire
Friedrich List, Ziya Gökalp ve Osmanlı İmparatorluğu'nda milli iktisat tezi
HÜSEYİN SAFA ÜNAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP ÖZVEREN