Oğuz Atay'ın kurmaca dünyasında kişilik parçalanması
Disintegration of personality in Oğuz Atay's fictional world
- Tez No: 754982
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FIRAT KARAGÜLLE, PROF. DR. HANDAN İNCİ ELÇİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Psikoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature, Psychology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: kişilik, parçalanma, özbenlik, modernleşme, güvenilmez anlatıcı, personality, disintegration, self, modernization, unreliable narrator
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 586
Özet
Oğuz Atay'ın bütün kurmaca eserlerini kapsayan bu çalışmada kişilik parçalanması teması; psikodinamik kişilik kuramı, 20.yüzyıla felsefi görüşleriyle yön veren bazı filozoflar ve modernist edebiyat yaklaşımları doğrultusunda incelenmiştir. Çalışmamızın problemi, Atay'ın kurmaca dünyasında kahramanların kişilik parçalanmasına uğrayıp uğramadığını tespit etmek, kahramanları parçalanmaya götüren toplumsal ve bireysel etkilerin neler olduğunu, Cumhuriyet döneminde hız kazanan Batılılaşma ve modernleşme süreçlerinin Türkiye'de sosyal, siyasal, ekonomik, felsefi, psikolojik ve kültürel alanda yaşanan değişimleri de dikkate alarak araştırmaktır. Çalışmamızın amacı, Atay'ın kişilik parçalanmasını teorik olmaktan çıkarıp meseleyi edebi düzlemde nasıl somutlaştırdığını, kahramanların kişiliğinde ne gibi özellikler aradığını, onların hangi yönüne eğildiğini, kahramanları kişilik parçalanmasına götüren bireysel ve toplumsal etkenlerin neler olduğunu kuramsal bir çerçeve içinde tartışarak parçalanma kavramını hem içerik hem de biçimsel açıdan ortaya koymaktır. Türk romanının sorununu“kişilik”olarak belirleyen Atay, devrin toplumcu bakış açısı yerine birey merkezli bir yaklaşımı esas alır. Atay'ın kurmaca dünyasında önemli yer tutan Doğu-Batı, arafta kalmak, Türkiye'nin az gelişmişliği, modernleşme, iktidar ve otorite, bürokrasideki çıkmazlar, baba-oğul ilişkisi, ilkokuldan üniversiteye uzanan eğitim sistemindeki aksaklıklar, toplumsal değer yargıları, evlilik gibi temalar özbenliğine ulaşmak için kendisiyle hesaplaşan kahramanların kişiliğinin önündeki engeller olarak sıralanır ve tüm bu problemler kişilik parçalanması temasında düğümlenir. Bu dış etkilerin yanında kahramanların bireysel özellikleri ve entelektüel kimlikleri de kişilik parçalanmasına neden olur. Bu iki dünya arasında sürekli çatışma halinde olan kahramanlar için kişilik parçalanması kaçınılmaz bir sondur. Bireydeki parçalanmanın boyutlarını göstermek için onların iç dünyalarını psikolojik bir tahlilden geçirerek anlatan Atay, içerik yanında biçimsel açıdan da eserlerinde parçalanmayı yansıtan teknikleri kullanır.
Özet (Çeviri)
In this research, which covers all the fictional studies of Oğuz Atay, the theme of personality fragmentation; The psychodynamic theory of personality has been studied in the light of some philosophers and modernist literary approaches who have guided the 20th century with their philosophical views. The problem of our study, Atay's fictional world, the disintegration of the hero's personality came around to determine if the protagonists that led to the breakup of what are the effects for individual and social fragmentation, the dimension of Westernization and modernization in Turkey that there was gaining momentum in the Republican era of social, political, economic, philosophical, psychological, and taking into account the changes in the cultural field to investigate. The aim of our study is to reveal the concept of fragmentation both in content and in terms of form by discussing Atay's disintegration of personality from being theoretical, how he embodies the issue on a literary plane, what kind of features he looks for in the personality of the heroes, what direction they lean towards, what individual and social factors lead the heroes to personality fragmentation, within a theoretical framework. Determining the problem of the Turkish novel as“personality”, Atay takes an individual-centered approach instead of the socialist perspective of the period. Themes which has an important place in Atay's fictional world, such as East-West, being in limbo, Turkey's underdevelopment, modernization, power and authority, deadlocks in the bureaucracy, father- son relationship, disruptions in the education system from primary school to university, social value judgments, marriage, are listed as obstacles in front of the personality of the heroes who reckon with themselves to reach their self, and all these problems are knotted in the theme of personality fragmentation. In addition to these external effects, the individual characteristics and intellectual identities of the heroes also cause personality fragmentation. For the heroes who are in constant conflict between these two worlds, personality fragmentation is an inevitable end. In order to show the dimensions of the fragmentation in the individual, Atay, who tells the inner world of them through a psychological analysis, uses techniques that reflect the fragmentation in his works in terms of form as well as content.
Benzer Tezler
- Oğuz Atay'ın kurmaca yapıtlarında mitolojik unsurlar
Mythological elements in the fictional works of Oğuz Atay
CANSU GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT KOÇAK
- Oğuz Atay'ın anlatılarında kronotop(Zaman-Uzam)
Chronotope (Time and space) in Oguz Atay's books
KÜBRA ÇALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY YİVLİ
- Oğuz Atay'ın eserlerinde Mesiyanik Umutlar: Tutunamayanlar ve 'Beyaz Mantolu Adam'da İsa peygamberin temsilleri
Messianic hopes in Oğuz Atay's works: Representations of Jesus in Tutunamayanlar and 'Beyaz Mantolu Adam'
YASİR İSLAM KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OLCAY AKYILDIZ
- Oğuz Atay'ın roman ve öykülerinde eşya-insan ilişkisi
Object-human relationship in Oğuz Atay's novels and stories
YUSUF BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSiirt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN YAŞAR
- Toplumsal yapıdan zihinsel yapıya Oğuz Atay'da özne ve dil'in yaratımı
From social to intellectual structures: Creating subject and language in Oguz Atay's texts
ÇAĞDAŞ YUSUF AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sosyolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİH TEZCAN