Sınıfında özel gereksinimli öğrenci bulunan okul öncesi çocuklarının, özel gereksinimli çocuk algılarının incelenmesi
Analysis of the children with special needs perceptions of preschool children having a student with needs in their class
- Tez No: 755335
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BENGÜ TÜRKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Özel Gereksinimli Birey, Okul Öncesi Eğitim, Kaynaştırma, Bütünleştirme, Metafor, Individuals with Special Needs, Preschool Education, Inclusion, Mainstreaming, Metaphor
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu araştırma, sınıfında özel gereksinimli öğrenci bulunan normal gelişim gösteren okul öncesi çocuklarının özel çocuk kavramına ilişkin algılarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, farkında olduğumuz fakat derinlemesine fikir sahibi olmadığımız olgulara odaklanması sebebiyle nitel araştırma yöntemlerinden olan fenomenoloji deseni tercih edilmiştir. Çalışma grubunda, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde bulunan MEB'e bağlı çeşitli okul öncesi kurumlarına devam eden, 48-72 ay aralığında olan, normal gelişim gösteren 182 okul öncesi çocuğu yer almıştır. 15 katılımcının geçerli metafor geliştiremediği görülmüştür. Geriye kalan çocuklardan 167 tanesi geçerli sayılabilecek metaforlar geliştirmişlerdir. Bu çocukların 77'si kız, 90'ı erkektir. Ayrıca bu çocukların 33'ünün 4 yaşında, 116'sının 5 yaşında ve 18'inin 6 yaşında olduğu görülmüştür. Araştırma verileri, araştırmaya katılan çocukların demografik bilgilerini (yaş ve cinsiyet) ve özel gereksinimli çocuklara ilişkin algılarını ifade ettikleri ve gerekçelerini belirttikleri özel çocuk algısı metafor anketiyle toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemiyle 5 aşamada analiz edilmiştir. Her çocuğun birer tane metafor ürettiği görülmüştür. Çocukların geliştirdikleri metaforlar tekrar incelenerek sınıflandırılmış ve 76 adet birbirinden farklı, geçerli metafor elde edilmiştir. En fazla tekrar edilen metaforların“çiçek”ve“iyi bir çocuk”olduğu görülmüştür. Okul öncesi çocukları tarafından geliştirilen metaforlar gerekçelerine göre 5 kategori altında incelenmiştir. Bu kategoriler“kişisel özelliklerine göre özel çocuk”,“akranlarından farklılık göstermesine göre özel çocuk”,“akranlarıyla olumlu ilişkiler kurabilmesine göre özel çocuk”,“fiziksel özelliklerine göre özel çocuk”ve“akranlarıyla ilişkilerinde sorun çıkarmasına göre özel çocuk”olarak belirlenmiştir. En fazla yüzdeye sahip kategorinin“kişisel özelliklerine göre özel çocuk”olduğu görülmüştür. En az yüzdeye sahip kategori ise“akranlarıyla ilişkilerinde sorun çıkarmasına göre özel çocuk”olduğu görülmüştür. Araştırmada okul öncesi çocukları tarafından özel çocuk algısına ilişkin geliştirilen metaforlar yaş ve cinsiyet bakımından değerlendirilmiştir. Kişisel özelliklerine göre özel çocuk kategorisinde ve akranlarıyla olumlu ilişkiler kurabilmesine göre özel çocuk kategorisinde kızların erkeklere oranla daha fazla metafor geliştirdiği görülmüştür. Erkeklerin ise akranlarından farklılık göstermesine göre özel çocuk kategorisinde, fiziksel özelliklerine göre özel çocuk kategorisinde ve akranlarıyla ilişkilerinde sorun çıkarmasına göre özel çocuk kategorisinde kızlara oranla daha fazla metafor geliştirdiği görülmektedir. Bu bağlamda kızların erkeklere göre daha olumlu yönde görüş belirttikleri saptanmıştır. Ayrıca 4 ve 5 yaşındaki okul öncesi çocuklarının en fazla kişisel özelliklerine göre özel çocuk kategorisinde metafor geliştirdikleri, 6 yaşındaki çocukların büyük bir kısmının akranlarıyla olumlu ilişkiler kurabilmesine göre özel çocuk kategorisi altında metafor geliştirdiği belirlenmiştir. Çocukların üretmiş oldukları metaforlar gerekçeleriyle incelendiğinde 6 yaşındaki çocukların metafor üretme konusunda daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında bazı önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study was carried out to examine the perceptions of typically developing preschool children with special needs students in their classroom regarding the concept of special child. In the study, the phenomenology design, one of the qualitative research methods, was preferred because it focuses on the phenomena of which we are aware but do not have an in-depth idea. The study group included 182 typically developing preschool children, aged between 48-72 months, attending various preschool institutions affiliated to the Ministry of National Education located in Küçükçekmece district of Istanbul in the 2020-2021 academic year. It was observed that 15 participants could not develop valid metaphors. Of the remaining children, 167 developed metaphors that could be considered valid. Of these children, 77 were girls, and 90 were boys. Furthermore, 33 of these children were 4 years old, 116 were 5 years old, and 18 were 6 years old. The research data were collected with the special child perception metaphor questionnaire, in which the children participating in the study expressed their demographic information (age and gender) and their perceptions of special needs children and stated their reasons. The data were analyzed in five stages with the content analysis method. It was revealed that each child produced one metaphor. The metaphors developed by the children were re-examined and classified, and 76 different and valid metaphors were obtained. The most repeated metaphors were“flower”and“a good child.”Metaphors developed by preschool children were examined under 5 categories according to their justifications. These categories were determined as“special children according to their personal characteristics,”“special children according to their differences from their peers,”“special children according to their ability to establish positive relationships with their peers,”“special children according to their physical characteristics,”and“special children according to problems in their relations with their peers.”The category with the highest percentage was“special children according to their personal characteristics.”It was observed that the category with the lowest percentage was“special children according to problems in their relations with their peers.”In the study, metaphors developed by preschool children regarding the perception of special child were evaluated in terms of age and gender. It was found that girls developed more metaphors than boys in the special child category according to their personal characteristics and in the special child category according to their ability to establish positive relationships with their peers. On the other hand, boys developed more metaphors than girls in the special child category according to their differences from their peers, in the special child category according to their physical characteristics, and in the special child category according to problems in their relations with their peers. In this context, it was determined that girls expressed more positive views than boys. Furthermore, it was revealed that 4- and 5-year-old preschool children mostly developed metaphors in the special child category according to their personal characteristics, and most of the 6-year-old children developed metaphors in the special child category according to their ability to establish positive relationships with their peers. Upon examining the metaphors produced by the children with their justifications, it was determined that 6-year-old children were more successful in producing metaphors. In light of the results obtained from the study, some recommendations were made.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli öğrencisi olan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
Examining the attitudes of pre-school teachers with students with special needs towards inclusive education according to various variables
FATMA KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Ticaret ÜniversitesiAile Danışmanlığı ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEBİNİSO KAMALOVA
- Sınıfında özel gereksinimli öğrencisi olan okul öncesi öğretmenlerinin doğal öğretim sürecine ilişkin bakış açılarının incelenmesi
Examining perspectives of preschool teachers having children with special needs in their classroom on naturalistic intervention process
D. MERVE TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM H. DİKEN
- Okul öncesi kaynaştırma sınıfında bulunan öğrencilerin özel gereksinimli akranlarına yönelik algılarının resim analizi tekniği ile belirlenmesi
Determining the perceptions of students in preschool inclusive class towards their peers with special needs by using picture analysis technique
SERAP DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE TUBA CEYHUN
- Öğretmen görüşlerine göre özel gereksinimli öğrencilerin ilkokula geçişine yönelik ölçek geliştirme çalışması
Scale development study for the transition of students with special needs to primary school according to teachers' opinions
ESRA NUR ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RUKİYE KONUK ER
- Güce güç katmak: Bütünleştirme uygulamalarındaki okul öncesi öğretmenlerini güçlendirme süreci
Empower the power: Investigation of the empowering process of preschool teachers in inclusion practices
ÇİĞDEM UYSAL
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GÜRGÜR