Khalwat dar anjuman ('Solitude within society'): An Islamic ethico-mystical response to the dialectical tension between solitary and social life
Halvet der-encümen ('Halk arasında halvet'): Yalnız ve toplumsal yaşam arasındaki diyalektik gerilime İslamî etik-mistik bir yanıt
- Tez No: 755541
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Medeniyetler İttifakı Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Bu tez, dünya medeniyet geleneklerinin neden halvette ya da toplumsal yaşamı idealize ettiği sorusunu kavramsal bir tarih ve teorik bir yaklaşımla araştırmaktadır. Bu iki yaşam biçiminden birinin idealize edilmesinin, medeniyetlerin iyi yaşam tasavvuru ettikleri farklı yollarla son derece ilgili olduğu gösterilecektir, özellikle erdem ve dindarlık açısından. Ayrıca, çalışma halvetteki yaşam ile toplumdaki yaşam arasında bir gerilimin var olup olmadığı da araştırılacak; bu diyalektiğin teoride neyi gerektirdiği; ve pratik açıdan nasıl ele alındığı. Bu bağlamda, birinci bölümün birinci kısmı, Yahudilik, Budizm, Yunan antik cağı ve Hıristiyanlığın medeniyet geleneklerini değerlendirerek başlamaktadır. Bu değerlendirme, İslam medeniyeti üzerine ikinci bölümdeki analizi çerçevelemek için bir kontrpuan olarak kullanılacaktır. İslam'ın iyi yaşam tasavvuru ışığında, halvet ve toplumsallaşma arasındaki gerilimin, İslam'da muadili geleneklerle karşılaştırıldığında sadece nispeten daha belirgin bir özellik haline gelmekle kalmayıp, aynı zamanda dinamik bir etkileşimin karakteristiği haline geldiği ve hem teori hem de pratik alanında çok daha fazla polemiksel bir ton aldığı iddia edilecektir. İkinci bölüm, söz konusu diyalektiği kavramsal olarak Müslüman savunucuların, aleyhtarların ve halveti yeniden yapılandıranların edebi bir incelemesi yoluyla İslam medeniyeti içinde konumlandırmaktadır. Üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümler, bir örnek olay incelemesi olarak Hâcegan-Nakşibendî tarikatından yararlanır ve esas olarak onların (görünüşte çelişen) halvet der-encümen ('toplum içindeki yalnızlık') ilkelerine odalanır. Halvet der-encümen Allah ile mistik bir özümseme ve dünyadan manevi olarak ayrılmayı şart koşar ve aynı zamanda aktif bir sosyal mevcudiyeti ve zamansal faaliyetlere katılımı sürdürmede ısrar eden etik-mistik bir kaidedir. Daha spesifik olarak, üçüncü bölüm, mistik edinim için alternatif bir yönelim olarak nasıl ortaya çıktığını belirlemek için halvet der-encümen üzerine düşüncesel ve sosyo-tarihsel bir araştırma sunar. Bu kavramı, geleneksel halvet fikrinin hem zühd hem de mistik varyantlarında yeniden yapılandırılması olarak yorumlanmakta. Dördüncü bölüm, Hâcegan-Nakşibendîlerin halvet der-encümen uygulamaları yoluyla mistik arayışları ve dünyevî faaliyetleri nasıl uzlaştırdıklarını analiz ederek daha pratik mülahazaları ele almaktadır. Son olarak, beşinci bölüm, Hâcegan-Nakşibendîlerin, halvet der-encümen ilkesi karşısında modern gerçeklerle yüzleşmede nasıl sebat ettiklerinin bir incelemesiyle sona ermektedir. Halvet der-encümen'ın, halvet ve toplum arasındaki diyalektik gerilimi hem kavramsal hem de pratik açıdan uzlaştırmada – çözmenin aksine – çok önemli olduğu iddia edilecektir. Ayrıca, halvet der-encümen, kuşkusuz, formülasyonundan önce hem teoride hem de pratikte mevcut olmasına rağmen, yeniliği, onun nasıl kavramsallaştırıldığı ve örgütsel düzeyde işlevsel bir ilke haline getirildiği ve aynı zamanda tasavvufî düşüncesinin ve dünyadaki kurtuluş faaliyetinin genel manzarasını nasıl dönüştürdüğü konusunda yatmaktadır. Sonuç olarak, bu tez kısmen, halvet der-encümen'ın sadece dünyevi meselelere müdahil olmayı meşrulaştırmaya ve kutsallaştırmaya hizmet etmekle kalmayıp, aynı zamanda toplumu tüm manevi ve mistik faaliyetlerin gerçekleştirileceği tek yer olarak konumlandıran temel öncülünün bir sonuncu olarak radikal bir değişimi teşvik ettiğini göstermeyi amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation explores the question of why world civilizational traditions came to idealize either solitary or social life through a conceptual history and theoretical approach. It will be demonstrated that the idealization of one of these two ways of living was highly germane to the different ways in which civilizations had envisioned the good life, esp. in terms of virtue and piety. In addition, the study will investigate whether there existed a tension between life in solitude and one in society; what this dialectic entailed in theory; and how it was dealt with in practical terms. In this context, part one of the first chapter begins by assessing the civilizational traditions of Judaism, Buddhism, Greek antiquity, and Christianity. This assessment will be used as a counterpoint to frame the analysis in part two on the civilization of Islam. It will be argued that in light of Islam's vision of the good life, the tension between solitude and society becomes not only a relatively more prominent feature in Islam when compared to its counterpart traditions, but that it also becomes characteristic of a dynamic interplay and takes on much more of a polemical tone in the realm of both theory and praxis. Chapter two conceptually situates the said dialectic within the Islamicate civilization through a literary survey of Muslim advocates, detractors, and reconfigurators of solitude. Chapters three, four, and five draw on the Khwājagān-Naqshbandī Sufi ṭarīqah as a case study and mainly focus on their (ostensibly contradicting) principle of khalwat dar anjuman (lit: 'solitude within society'), viz. an ethico-mystical precept that stipulates mystical absorption in God and spiritual detachment from the world, and at the same time insists on maintaining an active social presence and participation in temporal activities. More specifically, chapter three delivers an ideational and socio-historical investigation on khalwat dar anjuman – a concept that is interpreted to be a reconfiguration of the conventional idea of solitude in both its ascetical and mystical variants – in order to pinpoint how it emerged as an alternative orientation for mystical attainment. Chapter four deals with more practical considerations, analyzing how the Khwājagān-Naqshbandīs negotiated other-worldly mystical pursuits and this-worldly mundane activities through their practice of khalwat dar anjuman. And, finally, chapter five concludes with an examination of how the Khwājagān-Naqshbandīs persevered in confronting modern realities vis-à-vis the principle of khalwat dar anjuman. It will be argued that khalwat dar anjuman was paramount in reconciling – as opposed to resolving – the dialectical tension between solitude and society from both a conceptual and practical standpoint. Moreover, although khalwat dar anjuman, admittedly, existed in both theory and practice prior to its formulation, its novelty lies in how it was conceptualized and turned into an operative principle at the organizational level, and also how it essentially transformed the general landscape of Sufi thought and salvational activity in the here and now. All in all, this dissertation partly aims to give substance to the point that khalwat dar anjuman served not only to justify and sanctify involvement in worldly matters, but that it also fostered a radical shift as a consequence of its basic premise which posits society as the sole arena where all spiritual and mystical activities are to be carried out and realized.
Benzer Tezler
- Nakşîlikte ruhanî eğitim usûlu: Kelimât-ı kudsiyye
The method of spiritual education in naqshî: Kelimât-i kudsiyye
MERYEM UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinOrdu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ÇUBUKCU
- Ziyâiyye'de halvet uygulaması
The practice of retreat in Ziyaiyyah order
REZZAN KARATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİH CEYHAN
- Mevlevilikteki çile olgusunun fizyolojik ve psikolojik boyutları
The physiological and psychological aspects of the term çile in Mevlevilik
LÜTFİYE AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLAVER GÜRER
- 'Menâkıb-i Şerîf ve Tarîkatnâme-i Pîrân ve Meşâyih-i Tarîkat-i Aliyye-i Halvetiyye' isimli eser çerçevesinde bazı halvetiyye pirleri, tasavvufî görüşleri ve halvetiyye âdâb ve erkânı
Some khalwatiyya sages (Pirs), their sufistic views and khalwatiyya rules and conventions within the scope of the work 'Menaqib-i Sharif and Tariqatnama-i Piran and Mashayikh-i Tariqat-i Aliyya-i Khalwatiyya'
RAHİME KOÇSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL GÜRER
- Some physical properties of LiPaO3 compound: An ab initio study
LiPaO3 bileşiğinin bazı fiziksel özellikleri: Bir temel ilkeler çalışması
KHALAT EZZULDDIN HUSSEIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Fizik ve Fizik MühendisliğiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL KİLİT DOĞAN