Kuzey Makedonya'da Türk kimliğinin yaşatılmasında kültler
Cults maintain of Turkish identity in North Macedonia
- Tez No: 756281
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ERGUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 394
Özet
Dördüncü yüzyılın ikinci yarısından itibaren Hun, Avar, Proto Bulgar, Peçenek, Oğuz, Hazar ve Kuman Türkleri olarak adlandırılan ön Türkler Balkan coğrafyasına yerleşmeye başlamış XII. yüzyıla kadar bu yerleşmeler Selçuklu Türkleriyle devam etmiştir. Osmanlı devletinin bölgeye hâkimiyetiyle Anadolu'daki Türkler de Balkan bölgesine iskân edilmiş böylece bölgedeki Türk varlığının hâkim nüfus olması sağlanmıştır. Osmanlı devletinin yıkılış sürecine girmesiyle Makedonya bölgesinden Türkiye'ye göçlerin başlaması yerleşik ve hâkim nüfusa sahip Türklerin zamanla azınlık durumuna düşmesine sebep olmuştur. Kuzey Makedonya'nın farklı bölgelerinde Türkler farklı din ve milletlerle günümüze kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir. Çok kültürlülüğü içinde barındıran Kuzey Makedonya'da kültürlerarası etkileşimler yaşanırken Türk dili ve kültürü kendini muhafaza etmeyi başarmıştır. Türk kültüründe“kült”Tanrısal olduğuna inanılan ata ve doğa unsurlarına saygı duyma, bu unsurların Tanrıya ulaşmak için birer vasıta olduğu düşüncesi vardır. Kültleri yaşamın geçiş dönemlerinde, göksel olaylarda, bayram tören ve kutlamalarında, halk hekimliğindeki hastalıkların tespit ve sağaltımlarında, türbe ve ziyaret yerlerindeki birçok uygulamalarda, halk anlatılarında görmek mümkündür. Hayatın her anında gizli veya açık olarak bulunan kültler kimliği oluşturan önemli unsurlardandır. Ortak kimlik unsurları olarak ifade edilen kültürel, millî, dinî unsurların korunarak yaşatılması ve bunların nesiller boyu aktarılması bellek sayesinde gerçekleştirilir. Kültler taklit yoluyla, nesnelere yüklenen anlamlarla, kutsal olduğu düşünülen kişiler ve olaylarla ilgili anlatılarla kültür dairesi içerisinde bellek sayesinde aktarılır. Bu tezde Türklerin geleneksel dünya görüşlerini, hayatlarının tüm dönemlerindeki inanmalarını, anlatılardaki örtük mitik unsurları, bin yıldan fazla süredir Türk yurdu olan bir coğrafyada azınlık durumuna düşen Kuzey Makedonya Türklerinin kimliğinin yaşatılmasında kültlerin fonksiyonları yazılı kaynaklara ve alan araştırmasında elde edilen bilgilere bağlı olarak analiz edilmiştir. Analize göre ortak kimlik ifadelerinin bellekle olan ilişkisinde kültlerin işlevselliğinden biri de kimliğin korunarak yaşatılmasını sağlamaktır. Belleksiz bir kültür olmayacağı gibi kültürsüz bir kimlikten de bahsedilemez. Hayatın her alanında yer alan kültler mimerik, nesneler, iletişimsel ve tüm bellek tiplerini kapsayan kültürel bellek sayesinde kimliğin bir parçasıdır. Taklit yoluyla öğrenilen mimerik bellekte, geçmişi ve atalarını hatırlatan nesneler belleğinde, özellikle yakın geçmişin hatırlanmasında etkili olan iletişimsel bellekte, törenlerde, mekânlarda ve anlatılarda simgeleşen kültler, kültürel bellekte kimliğin canlı kalmasını sağlar. Diğer bellek türlerini de içine alan kültürel bellek kültleri anlamlandırır ve canlandırarak ifade eder. Toplum belleğinin nörolojik temelleri yoktur ve kültürel belleğin aktarımını sağlayan anlatılarda, törenlerde ve ritüellerdeki kültler kimliğin sürekliliğini garanti eden önemli unsurlardandır. Kültlerin bellekteki yerini görmek için tespit edilen kült unsurları“nesneler ve kültler”,“törenlerde, mekânlarda ve anlatılarda kültler”başlıkları altında tablolaştırılmıştır. Tezde oluşturulan tablolar ve yorumlamalar“kimlik ve kült”bağlamında yapılacak çalışmalara faydalar sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
From the second half of the IV. century, the pre-Turks called Hun, Avar, Proto Bulgar, Pecheneg, Oguz, Caspian and Cuman Turks began to settle in the Balkan geography, and these settlements continued with the Seljuk Turks until the XII. Century. With the dominance of the Ottoman state in the region, the Turks in Anatolia were also settled in the Balkan region, so that the Turkish presence in the region was the dominant population. With the collapse of the Ottoman state, the migration from Macedonia to Turkey caused the Turks, who had a settled and dominant population, to become a minority in time. In different regions of North Macedonia, Turks have continued their existence with different religions and nationalities. While there are intercultural interactions in North Macedonia, which includes multiculturalism, Turkish language and culture has managed to preserve itself. In Turkish culture, there is a belief that“cult”is a way of respecting the ancestors and the elements of nature, which are believed to be divine, and that these elements are a means to reach God. It is possible to see cults in the transition periods of life, in celestial events, in feast ceremonies and celebrations, in the detection and treatment of diseases in folk medicine, in many practices in tombs and places of visit, and in folk narratives. Cults that are secret or open in every moment of life are important elements that make up identity. The preservation of cultural, national and religious elements, which are expressed as elements of common identity, and their transmission over generations are realized through memory. Cults are transferred through memory within the circle of culture through imitation, with the meanings attributed to objects, with narratives about people and events considered sacred. In this thesis, the traditional world views of the Turks, their beliefs in all periods of their lives, the implicit mythical elements in the narratives, the functions of the cults in the survival of the identity of the Turks of North Macedonia, who have become a minority in a geography that has been a Turkish homeland for more than a thousand years, have been analyzed depending on the written sources and the information obtained in the field research. According to the analysis, one of the functions of cults in the connection of common identity expressions with memory is to ensure that identity is preserved and kept alive. Just as there is no culture without memory, one cannot speak of an identity without culture. Cults in all areas of life are a part of identity thanks to mimeric, objects, communicative and cultural memory that covers all memory types. Cults, symbolized in ceremonies, places and narratives, in the mimeric memory learned through imitation, in the memory of objects reminding the past and ancestors, especially in the communicative memory that is effective in remembering the recent past, ensure that the identity remains alive in the cultural memory. Cultural memory, which includes other memory types, gives meaning to cults and expresses them by enlivening them. Community memory has no neurological foundations and cults in narratives, ceremonies and rituals that provide the transfer of cultural memory are important elements that guarantee the continuity of identity. In order to see the place of cults in memory, cult elements identified were tabulated under the headings of“objects and cults”,“cults in ceremonies, places and narratives”. The tables and interpretations created in the thesis will provide benefits ort he studies to be done in the context of“identity and cult”.
Benzer Tezler
- Turkish as a heritage language and identity in North Macedonia
Kuzey Makedonya'da miras dil olarak Türkçe ve Türk kimliği
AYŞENUR KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiYabancı Diller Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN YÜKSEL
- Kuzey Makedonya'da boşalan Türk köylerinin jeopolitik önemi ve yeniden nüfuslandırılması
The geopolitical importance and repopulation of evacuated Turkish villages in North Macedonia
SAVAŞ HOŞTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerTrakya ÜniversitesiBalkan Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURAK GÜMÜŞ
- Makedonya'dan Kuzey Makedonya'ya isim sorunu
Name issue from Macedonia to North Macedonia
FATMANAZ GÖKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH FUAT TUNCER
- Kuzey Makedonya'da bir Türk yerleşmesinin coğrafi etüdü: Merkez Jupa
Geographical survey of a Turkish settlement in North Macedonia: Central Jupa
ALİ ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiTürk Dünyası Coğrafyası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL KURT
- Makedonya Türk çocuk edebiyatında değerler eğitimi Tomurcuk dergisi örneği
Values education in Macedonian Turkish children literature: The case of Tomurcuk magazine
REFİDE SHAINI
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZDEMİR