Soli nekropolü ışığında Kıbrıs'ta Klasik Dönem
Classical Period in Cyprus in light of the necropolis of soloi
- Tez No: 393344
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERHAN ÖZTEPE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klasik Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1106
Özet
Çalışmanın konusunu teşkil eden Soli antik kenti ve nekropolü, günümüz K.K.T.C. sınırları içinde, Ada'nın kuzey kesimindeki Güzelyurt bölgesinde yer almaktadır. Kent, alçak bir tepenin üzerine konuçlanmış bir akropol kısmi ile kuzeydeki denize doğru uzanan ovaya yayılan bir aşağı şehre sahiptir. Konumundan kaynaklı olarak kent, Ada tarihi içinde Tunç Çağı'ndan Geç Roma ve Hıristiyanlık dönemlerine kadar oldukça önemli bir rol almıştır. Pek çok kamu ve din binası dışında kentin nekropol alanı da arkeolojik anlamda önem arz etmektedir. Şu anki veriler ışığında, nekropol alanının kentin doğu ve güney bölümü boyunca yaklaşık olarak 234,240 m2'lik bir alana yayılmış olduğu görülmektedir. Nekropol alanı 1964-1974 yılları arasında Quebec Laval Üniversitesi, günümüze kadar da aralıklarla Kıbrıs Cumhuriyeti ve K.K.T.C. Eski Eserler Dairesi tarafından birçok kere kazılmıştır. Kazılar sonucunda nekropol alanının Tunç Çağı'ndan Hıristiyanlık dönemine kadar yayılan bir kronoloji sunduğu tespit edilmiştir. Çalışma konusunu, nekropolün Kıbrıs-Klasik evresine tarihlenmiş mezarlar ve buluntuları teşkil etmektedir. Toplamda 22 adet Kıbrıs-Klasik Dönem mezarı ve buluntularından ibaret olan malzeme içinde, sadece 2 mezar önceden çalışılmış geriye kalan 20 adet mezar ilk defa bu tezde irdelenmiştir. Ayrıca söz konusu mezarlar ile içeriklerinin tümündeki kayıt, tipolojilendirme, analiz ve ilişkilendirme çalışmaları bir bütün olarak ilk defa bu tezde gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında ilk olarak, nekropolün bu dönemdeki yayılım alanı ve düzenleniş biçimi tespit edilmiştir. Kentin güneydoğusundaki düzlük kısımda yer almakta olan mezar grupları düzenli bir karakter sunmaktadır. Diğer yandan akropolün güney batı yamacındaki mezar gruplarının ise daha düzensiz bir yapı sergilediği anlaşılmıştır. Özellikle coğrafi yayılım ve düzenleme alanında nekropolün Salamis, Kition gibi çağdaşları ile benzer bir karakter sunduğu görülmektedir. Tümü“basamaklı dromosa sahip oda mezar”tipindeki Soli Kıbrıs-Klasik Dönem mezarları, çoğunlukla Ada çapındaki nekropollerde yer alan çağdaşları ile eş bir yapı sunmaktadır. Ancak bazı mezar tiplerinde, sadece aynı bölgedeki Vouni ve Marion nekropollerinde görülebilen ve bölgesel eğilimlere işaret eden özellikler olduğu da gözlemlenmiştir. Mezar odalarında ele geçmiş zengin mezar buluntuları da kentin Kıbrıs-Klasik Dönem'deki refahı hakkında değerli ipuçları vermektedir. Mezarlar 158 adet seramik kap, 34 adet pişmiş toprak kandil, yaklaşık 40 adet altın-gümüş takı, 8 adet mermer kap, 7 adet strigilis, 4 adet metal ayna, 2 adet pişmiş toprak ve 1 adet kireçtaşı figürin, 3 adet metal makyaj çubuğu, 1 adet pişmiş toprak 5 adet kireçtaşı lahit, 1 adet metal candelabrum, 21 adet metal kap ile yaklaşık 80 adet çeşitli metal obje şeklinde birçok buluntu sunmuştur. Seramik kaplar ve kandillerin baskınlığı güçlü bir yerel üretime, altın-gümüş takılar ise dönemin sanat anlayışına yabancı olmayan ancak ithal eserlerle zenginleştirilen yine yerel bir kuyumculuk endüstrisine kanıt teşkil etmektedir. Takılar yanında özellikle metal kaplarda karşımıza çıkan ithal eserler, kentin Atina, Akhaemenid Dünyası, Makedonia, Ege ve Anadolu ile olan güçlü ticari ve kültürel bağlarını gözler önüne sermektedir. Yunan adetlerine sadık ölü gömme ritüelleri ve şekilleri ile Yunan tanrılarına tapınımlara kanıt teşkil eden çeşitli buluntular ve bazı figürinler ise, kentin sahiplenmiş olduğu Yunan kimliğini vurgulayan en güçlü ögelerdir. Tüm bu buluntuların vurguladığı Yunan kimliği, kentin Ada tarihinde izlediği Yunan yanlısı politika ile bağdaşmakta ve tarihsel gerçeklerle uyumlu bir tablo sunmaktadır. Çalışma kapsamında kültürel materyale ek olarak az sayıdaki insan iskeletleri de değerlendirilmiştir. Antropologlarla gerçekleştirilen koordineli çalışmalar neticesinde birey sayıları tespit edilmiş, yaş ve cinsiyet tayinleri gerçekleştirilmiş ve bunun yanında beslenme şekli ve alışkanlıkları ile çalışma şartları gibi konularda da bilgilere ulaşılmasını sağlamıştır. Böylece Kıbrıs-Klasik Dönem Solisi'ndeki sosyal yaşamın genel yapısı, kalitesi ve zorluk şartları da anlaşılabilmiştir. Mezarlardaki tarihlendirme çalışmaları, öncelikle nekropolün tüm Kıbrıs-Klasik Dönem boyunca süregelen kullanımının aydınlatılmasını sağlamıştır. Daha detaylı bir tarihleme ise, mezarların oldukça az bir kısmını Kıbrıs-Klasik Dönem'in erken evresine, büyük çoğunluğunu ise geç evresine tarihlemektedir. Sonuç olarak, Kıbrıs-Klasik Dönem nekropol alanının çalışılması, hem mezarlar hem de buluntuların düzenli bir şekilde bir arada toplandığı bir katalog meydana getirmiştir. Ayrıca Soli kentinin Kıbrıs-Klasik Dönem'de sahip olduğu zenginlik ve güç maddi anlamda vurgulanarak yazılı kaynaklar ile de bir bütünlük sağlanmıştır. Özellikle Kıbrıs-Klasik Dönem'in ikinci yarısına (M.Ö. 400-310) aitlenen zengin mezarların varlığı, kentin bu dönemde Atina ve Makedonia başta olmak üzere Yunan dünyası ile artan güçlü bağlarını ve Ada içinde sahip olduğu ayrıcalıklı konumu somut bir şekilde kanıtlamıştır.
Özet (Çeviri)
Ancient city of Soloi and its necropolis, is situated inside the present day borders of T.R.N.C. at the Morphou region. The city consists of an acropolis stationed on a low hill and a lower city that strecthes towards north covering the plain between the acropolis and the sea. Due to its highly important and strategic location, the city had played a tremendous role all along the Bronze Age of the island until the end of the Christian era. Apart from its public and religious structures, the cities necropolis also has an important role by means of archaeology. Present day studies easily reveals a vast necropolis with an approximate surface area of 234,240 m2 strecthing along the east and south part of the acropolis. Necropolis was excavated between 1964-1974 by Quebec Laval University, and many other partial excavations were undertaken by the Department of Antiquities of both Republic of Cyprus and T.R.N.C. Excavations conducted at the necropolis revealed a chronologhy expanding from Bronze Age until the end of Christian era. Subject of this study covers only the Cypro-Classical tombs and their remains. From a total of 22 graves, only 2 had been studied before thus letting the other 20 to be accepted as studied for the first time. Also all the recording, typology, analysis and relating conducted to all these graves and their finds is professionally done as a whole for the first time in this study. First analysis of the study was done to reveal the outline and arrangement character of the Cypro-Classical necropolis. This first analysis, revealed that the grave groups which had been situated on the plain towards southeast are well organised in a systematic way. On the other hand for the grave groups situated at the south of the acropolis, it can be easily said that an disorder can be well detected. The geographic outline and the general arangment of the necropolis can be easily associated with the contemporary necropoli of Salamis and Kition. Graves which all belong to the type of“chamber tombs with staired dromos”, also shows characteristics with the contemporary graves of the other necropoli. But some possible regional tendencies can also be easily traced on some graves, pointing out to an regional character only shared with Vouni and Marion examples. Rich and variated grave goods, also gives clues about the wealth of the city during the Cypro-Classical Period. Graves yielded a rich repertoire of finds consisting of 158 ceramic cups, 34 terracotta lamps, nearly 40 pieces of gold and silver jewellery, 8 marble cups, 7 metal strigili, 4 metal mirrors, 2 terracotta and 1 limestone sculpture, 3 metal pigment rods, 1 terracotta and 5 limestone sarcophagi, 1 metal and uniqe candelabrum, 21 bronze, silver and gold cups and other nearly 80 pieces of miscellaneous metal objects. The vast number of ceramic cups and lamps, easily indicated to a strong local economy. On the other hand, gold and silver jewellery points to a local production economy combining its work with luxurious imports, which is aware of all the trends of its time. Other luxurious imports which can be traced among the metal vessels, reveals the strong trade and cultural connections that ties the city to Athens, Achaemenid World, Macedonia, Aegium and Anatolia. Burial customs and rituels done strictly in the“Greek way”combines together with figurines of Greek pantheon, strongly stresses to the Greek identity of the occupants of the city. This Greek identity easily matches with the PhilHellen attitude of the city all along the past of the Island creating a whole and strong harmony with the historical truth. Human remains, characterized with small values were also evaluated in the study. Coordinated work done with the anthropologists helped to determine the minimum number of individuals as well as age and sex estimations. Other information which had been managed to be obtained from the human remains consists of diet habits and working conditions of the individuals. This anthropological study combined together with archaeological material made it possible to reveal the general character, quality and the conditions of the daily life of Cypro-Classical Soloi. Studies made for dating the graves, firstly revealed that the necropolis was in use throughout the whole Cypro-Classical Period. A more detailed dating made it possible to find out that only a small portion of the graves can be dated to the early phases of the Cypro-Classical period while the vast majority belongs to the second half of the period. To sum up, the study of the Cypro-Classical necropolis of Soloi, firstly created a detailed catalogue in which all the information regarding the graves and the finds of the necropolis were collected together. Also this study is the only and first paperwork which solidly proves the reality of the supposed wealth and power that was believed to be held by the city during the period. Especially the wealthy and rich graves of the second half of the Cypro-Classical Period (400-310 B.C.) that indicate strong connections and similarities with powers like Athens and Macedonia, puts on table the undebatefull reality of the privilaged and strong position of the city in the whole Island.
Benzer Tezler
- Soli Pompeiopolis mühürlü Amphora kulpları
Stamped Amphora handles from Soli Pompeiopolis
AYHAN YAMANTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KAŞKA
- Soli/Pompeiopolis E7 plankaresi rögar buluntuları
The finds of sewage in E7 trench from Soli/Pompeiopolis
GÜLÇİN KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KAŞKA
- European security & defense policy what is needed for the European security?
Avrupa güvenlik ve savunma politikası Avrupa güvenliği için gerekli olan nedir?
KASIM YİĞİT
- Soli Höyük Orta ve Geç Demir Çağı (İ.Ö. IX-VII. yy.)konsatrik daire bezemeli seramikleri
Concantric circle ceramics at soli höyük in middle and late iron ages(İ.Ö.IX-VII.yy.)
SEÇİL CANLIER
