Evaluation of folk beliefs formed around Ahmed-i Hânî tomb in terms of collective memory
Ahmed-i Hânî Türbesi etrafında oluşan halk inançlarının toplumsal hafıza açısından değerlendirilmesi
- Tez No: 757140
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSA ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Ahmed-i Hânî, halk arasında alim, şair ve mutasavvıf kimliğinden ziyade velî olarak bilinmektedir/anılmaktadır. Hânî'nin keramet sahibi olduğuna dair güçlü bir inanç vardır. Hânî'ye ve türbesine dair sözlü kültürün ve tarihin de etkisiyle yeni anlam katmanları oluşmuştur. Bu bakımdan Hânî kimliği anlamsal açıdan yeniden inşaya uğrayarak farklı bir boyut kazanmıştır. Son yıllarda belirli zamanlarda Hânî'yi anmak ve hatırlamak üzere festivaller ve sempozyumlar düzenlenmektedir. Hânî'yle ilgili yapılan araştırmalarda genel olarak edebiyatçıların, ilahiyatçıların ve siyaset bilimcilerin ön plana çıktığı görülmektedir. Bu araştırmalarda genel olarak Hânî'nin eserlerinin içerik analizi yapılmakta, dönemin edebi anlayışı ele alınmakta, tasavvuf-kelam ilmi ve milliyetçi çerçeveden eserleri yorumlanmaktadır. Bu araştırmada ise toplumsal hafıza kavramı bağlamında Ahmed-i Hânî Türbesi hafıza-mekân ilişkisi bağlamında incelenerek türbenin etrafında gelişen halk inançlarının kolektif belleğin gelişiminde, aktarılmasında ve muhafaza edilmesindeki katkıları araştırılmıştır. Doğubayazıt'ta pek çok mekâna Hânî'nin adı verilmektedir. Hafıza mekânı olarak türbe, milli birlik ve beraberlik duygusuna katkı sunarak toplumsal belleğin oluşumunda ve pekiştirilmesinde önemli bir işlev görmektedir. Önemli gün ve olaylarda türbe ziyaretinde bulunmak kültürün ve geleneğin önemli bir parçası haline gelmiştir. Araştırmanın evreni, Ağrı ilinin Doğubayazıt ilçesidir. Örneklemi ise Ahmed-i Hânî türbesini ziyaret eden 50 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve derinlemesine mülakat ve gözlem teknikleri kullanılmıştır. Örneklemin büyük çoğunluğu kendisini Hânî Baba'nın torunu olarak görmektedir. Hânî Baba'nın torunu olmak toplumda statü göstergesi olup bunun üzerinden bir üst kimlik oluş(turul)maktadır. Türbe hakkında/etrafında oluşan halk inançlarını şöyle sıralayabiliriz: Tedavi amaçlı ziyaretler, maddi ve manevi istekler için yapılan ziyaretler, şefaat amaçlı ziyaretler, toplumun ve İslam aleminin refahı için yapılan ziyaretlerdir. Halk arasında türbeye; kutsal mekân, sığınak mekân, manevi korucu mekân ve hafıza mekânı gibi anlamların yüklendiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
People know/commemorate Ahmed-i Hânî as a saint rather than being a scholar, poet and sufi. There is a strong belief among people that Hânî is a wonder-worker. Driven by the influence of oral culture and history, new layers of meaning have been formed about Hânî and his tomb. In this respect, Hânî's semantically reconstructed identity has gained a different dimension. In recent years, festivals and symposiums have been organized to commemorate and remember Hânî at certain times. In the researches about Hânî, it is seen that literati, theologians and political scientists come to the fore in general. In these studies, the content of Hânî's works are analyzed in general, the literary understanding of the period is discussed, and his works are interpreted within the context of mysticism, theology and nationalism.In this study, in the context of the concept of collective memory, the Tomb of Ahmed-i Hânî was examined in the context of the memory-space relationship, and the contributions of the folk beliefs that developed around the tomb to the development, transmission and preservation of the collective memory were investigated. Many places in Doğubayazıt are named after Hânî. As a place of memory, the tomb plays an important role in the formation and consolidation of social memory by contributing to the sense of national unity and solidarity. Visiting the tomb on important days and events has become an important part of culture and tradition. The universe of the research is Doğubayazıt district in Ağrı province. Its sample consists of 50 people who visited the Ahmed-i Hânî tomb. Qualitative research method and in-depth interview and observation techniques were used in the research.The majority of the sample population consider themselves as the grandchildren of Hânî Baba. Being the grandson of Hânî Baba is a status indicator in the society and a super identity is formed (formed) based on such fact. We can list the popular beliefs about/around the tomb as follows: Visits for therapeutic purposes, visits for material and spiritual requests, visits for intercession, visits for the welfare of the society and the Islamic world. It has been determined that the meanings such as holy place, shelter place, spiritual guard place and memory place are attributed to the shrine among the people.
Benzer Tezler
- Sosyo-kültür tarihi bakımından Kırgızlarda tören ve merasimler
Celebrations and ceremonies of the Kyrgyz in terms of socio-cultural history
FERAY OFLAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ BUYAR
- Erzincan ili ve çevresinde bulunan ziyaret yerleri etrafında oluşan halk inanmaları
The folk beliefs formed around erzincan province and visiting places araound Erzincan
YUSUF KENAN BEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZHAN AYDIN
- Erzurum Hınıs Halilçavuş yöresi Alevilerinde geçiş dönemleri
Of transition periods in Alevis of Erzurum Hınıs Halilçavuş region
CEM AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)İzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERSAL
- Anadolu halk takvimi anlatıları üzerine bir inceleme
A study on Anatolian folk calendar narratives
ZEYNEP SELEME ALFEEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK