Bakibaba Küre (Kastamonu) masif sülfid yatağındaki hidrotermal alterasyonlarının mineralojik, jeokimyasal özellikleri ve kökenlerinin araştırılması
Mineralogical and geochemical characteristics and genesis of hydrotermal alteration in the Bakibaba, Küre (Kastamonu) massive sulfide deposit
- Tez No: 757845
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAHATTİN KADİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mineraloji Petrografi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
.Kastamonu bölgesinde yer alan Küre volkanojenik masif sülfit (VMS) yatağı, Türkiye'nin üçüncü en büyük bakır yatağıdır (37.35 Mt). VMS yatağı, Orta Pontidlerin Triyas yaşlı ofiyolitik kompleksinin bazaltları ve kontağındaki bitümlü şeylerin deniz tabanı volkanizması altındaki hidrotermal sıvılarla altere olmuştur. Küre VMS yatağındaki volkanik kayaçlarda kloritleşme, serpantinitleşme, silisleşme, serizitleşme, karbonatlaşma ve epidotlaşma yaygındır. Demir şapka VMS yatağının en üstünde yer almaktadır. Masif sülfit cevher kütlesi çoğunlukla pirit ve kalkopirit, az oranda markazit, manyetit, hematit ve sfaleritten oluşmaktadır. Üst ve dış zonlara doğru çoğunlukla klorit, lokal olarak smektit ve illit artmaktadır. Pirit ve hematit/götit silisleşmiş zon (kuvars) ile lokal olarak talk ve onların kaynağı olivin, piroksen, amfibol ve feldispat ile ilişkilidir. Mikromorfolojik olarak, yapraksı dizilimli klorit yapraksı smektit/smektit-illit ve yarı-yuvarlak götit/hematit gibi demir oksit fazları, bloksu pirit/kalkopirit ve volkanojenik malzeme ile ilişkilidir. Klorit, demir oksit fazları ve pirit/kalkopirit sırasıyla Si/Fe/Al/Mg, Fe/Co ve Fe±Cu/S keskin EDX pikleri ile karakterize edilmektedir. Lokal olarak Ca, Ba, Sr, Pb, Zn, Ni ve V zenginleşmesi tespit edilmiştir. Kondrite göre hafif nadir toprak elementlerinin (HNTE) ağır nadir toprak elementlerine (ANTE) göre zenginleşmeleri, pozitif/negatif Eu ve positif Ce anomalileri farklı aşamalarda hidrotermal alterasyonu ve plajiyoklazın fraksiyonal kristalleşmesini yansıtmaktadır. N-MORB'a göre normalize edilmiş örümcek diyagramında kalıcılığı yüksek elementlerin (HFSE) (Nb, Zr, Y) büyük iyon yarıçaplı litofil elementlere (LILE) (Rb, Ba, Sr) göre tüketilmiştir. Kiltaşı ve demir şapkada Ishikawa alterasyon indeksinin (AI) maksimum 99.55 olması sonuç olarak K2O kazanımı ve Na2O tüketilmesi, klorit-karbonat-pirit indeksinin (CCPI) maksimum 99.95 ulaşması alterasyon işlemlerinin yoğunluğunu göstermektedir. Alterasyon zonunda ve demir şapkada Fe zenginleşmesi ve Mg kaybı klorit ve pirit konsantrasyonu ile ilişkilidir. K zenginleşmesi K-feldispatın serizitleşmesini desteklemektedir. Pb, Zn, Cu, Co, Ni, As, V ve Ba zenginleşmesi, Na, Ca, Zr, Hf, Y ve Nb tüketilmesi, Co/Ni ratio>1 olması VMS yatağının oluşumu boyunca ve sonrasındaki hidrotermal alterasyonu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The Küre volcanogenic massive sulfide (VMS) deposit is the third-largest copper deposit (37.35 Mt) in Turkey, located in the Kastamonu region. The VMS deposit is being hosted by basalt and bituminous shale of the Triassic Küre ophiolitic complex of the Central Pontides which were altered by hydrothermal fluids under control of the seafloor volcanic activities. The chloritization, serpentinization, silicification, sericitization, carbonatization, and epidotization is abundant in the volcanic units hosted by the Küre VMS deposit. The gossan zone outcropped at the uppermost of the VMS deposit. The massive sulfide orebody consists of abundant pyrite and chalcopyrite, and few amounts of marcasite, magnetite, hematite, and sphalerite. The abundance of chlorite, locally smectite, and illite increase in the upper and outer zones. Pyrite and hematite/goethite associations with the silicified zone (quartz), locally talc and their precursor's olivine, pyroxene, amphibole, and feldspar. Micromorphologically, chlorite has an oriented platy form associated with flaky smectite/smectite-illite and sub-rounded iron oxide phases resembling goethite/hematite, blocky pyrite/chalcopyrite, and volcanogenic materials. Chlorite, iron oxide phases, and pyrite/chalcopyrite are also evidenced by their individual sharp EDX spectrum of Si/Fe/Al/Mg, Fe/Co, and Fe±Cu/S, respectively. Local enhance of Ca, Ba, Sr, Pb, Zn, Ni, and V are detected. The slight enrichment of light rare earth elements (LREE) compared to heavy rare earth elements (HREE) with positive/negative Eu and positive Ce anomalies based on chondrite normalized rare elements reflect the different degrees of hydrothermal alteration and fractional crystallization of plagioclase. N-MORB normalized spider diagram demonstrates the depletion of HFSE (Nb, Zr, Y) relative to LILE (Rb, Ba, Sr). The enhancement of Ishikawa alteration indexes (AI) to the max. 99.55, resulted in gains of K2O and depleted in Na2O and the chlorite-carbonate-pyrite index (CCPI) to the max. 99.95 in the claystone and gossan zone show the intensity of the alteration process(es). The enrichment of Fe and loss of Mg are related to the concentration of chlorite and pyrite in the alteration and gossan zones. The enhance of K suggests the sericitization of K-feldspar. The enrichment of Pb, Zn, Cu, Co, Ni, As, V, and Ba, and the depletion of Na, Ca, Zr, Hf, Y, and Nb, and Co/Ni ratio>1 indicate the hydrothermal alteration during and following the VMS deposit.
Benzer Tezler
- Küre (Kastamonu) yöresinin jeolojisi, jeokimyasıve masif sülfid cevherleşmeleri açısından incelenmesi
Investigation of geology and geochemistry of Küre (Kastamonu) in terms of masside sulphide mineralizations
KAMER SİNANER
Doktora
Türkçe
2023
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ TÜYSÜZ
- Bakibaba (Küre) bakır yatağının genel jeolojisi ve cevherleşme olanakları
General geology and mineralization possibilities of Bakibaba (Küre) copper deposit
MURAT HASAN ERENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAVUZ OKAN
- Kastamonu Küre bakırlı pirit yataklarının maden jeolojisi
The Mining jeology of cupriferous pyrite deposits of the Küre Kastamonu
AHMET ÜNSAL
- Etibakır Küre İşletmesi yeni maden sahasının jeolojik ve jeomekanik yer altı modellemesi
Geological and geomechanical underground modeling of Küre Etibakir new mine area
DUYGU DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHİR VARDAR
- Kastamonu Küre derin maden kuyusunun yerleşim yeri ve dolayının mühendislik jeolojisi ve jeomekanik değerlendirilmesi
Engineering geology and geomechanic research of Kastamonu Küre shaft and its vicintiy area
MEHMET MURAT ORUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KARAGÜZEL
PROF. DR. MAHİR VARDAR