Klasik öncesi dönem Türk şiirinde astroloji
Astrology in pre-classic Turkish poetry
- Tez No: 760307
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 376
Özet
Geleceği bilme arzusu, her insanın sahip olmayı isteyeceği türden bir güçtür. Bu arzu neticesinde insanlar etraflarındaki nesne ve hadiselerden geleceğe dair tahminler yürütmeye çalışmış ve bu uğraş sonucu fal, remil gibi kavramlar doğmuştur. Astroloji de bu geleceği, gaybı bilme arzusunun sonuçlarından biridir. Bu çalışmada, klasik Türk şiirinin veya Osmanlı şiirinin kuruluş dönemi olarak nitelendirilen 13. yüzyıldan 15. yüzyıl ortasına kadar olan klasik öncesi dönemde, önde gelen şairlerin divan ve mesnevilerinde astroloji unsurları taranmış ve bu unsurların şiirlerde nasıl işlendiği, hangi yönlerden ele alındığı araştırılmıştır. Bu çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır: felekler, gezegenler, yıldızlar ve burçlar. Temelleri Aristoteles ve Ptolemaeus'a (Batlamyus) dayanan âlem tasavvuruna göre bu bölümlerin her biri hakkında mitoloji, astronomi ve astrolojiyle alakalı bilgiler verilmiş, daha sonra bu unsurları ihtiva eden şiirler bu bilgiler ışığında edebi yönden incelenmiştir. Araştırmada 5 divan ile 10 mesnevi taranmış, tespit edilen astrolojiyle alakalı yüzlerce beyit konularına ve benzetme yönlerine göre tasnif edilmiş, ilgili başlıklarda edebiyat ve astroloji bağlamında şerh edilmiştir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada gezegen ve yıldızların mitolojik hikayelerine de yer verilmiştir. Yine gezegen ve yıldızların astrolojide neleri, kimleri, nasıl ifade ettikleri, bunların insan kaderi üzerinde nasıl tesirleri olduğu inancı da geniş olarak açıklanmış ve böylece beyitlerdeki astrolojik unsurların daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Astrolojiye sorgusuz sualsiz inanan, hayatını astrolojiye göre şekillendiren milyonlarca insan olduğu gibi astrolojinin bilimsel bir tutarlılığı olmadığını savunan ve astrolojiye inanmayan da çok sayıda insan mevcuttur. Bu çalışmada astrolojinin bilim olup olmadığı, astrolojik tahmin ve yorumların tutarlı olup olmadığıyla ilgilenilmemiş ve tartışması yapılmamıştır. Bu tezde sadece astrolojinin şiire yansıması araştırılmış ve ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Desire to know the future is a kind of power that every human being wishes to possess. As a result of this desire, people tried to make predictions about the future from the objects and events around them, and as a result of this effort, concepts such as fortune telling were born. Astrology is one of the results of this desire to know the future, the unseen. This study consists of four main parts: skies, planets, stars and signs. According to the conception of the world, which is based on Aristotle and Ptolemaeus (Ptolemy), information about mythology, astronomy and astrology was given about each of these sections, and then the poems containing these elements were examined in the light of this information. In the research, 5 divans and 10 masnavis were scanned, hundreds of couplets related to astrology were classified according to their subjects and analogy aspects, and they were annotated in the context of literature and astrology under the relevant titles. Unlike previous studies, this study also includes mythological stories of planets and stars. Again, the belief of what, who and how planets and stars express in astrology and how they affect human destiny is also explained in detail, and thus, it is aimed to better understand the astrological elements in the couplets. This study is not concerned with whether astrology is a science or whether astrological predictions and interpretations are consistent and does not enter into this discussion. In this thesis, only the reflection of astrology on poetry has been researched and revealed.
Benzer Tezler
- Modern Türk edebiyatında mevsim şiirleri (1860-1901)
Seosonal poetry in modern Turkish literature (1860-1901)
MURAT KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. HASAN AKAY
- Modern Türk edebiyatında epik şiir
Epic poetry in modern Turkish literature
SERVET ŞENGÜL
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ TAŞTAN
- Bâki'nin klasik ve modern Türk şiirine nominal etkisi
Nominal effect of Baki in the classical and modern Turkish poetry
BEDRİYE AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKEN KARADUMAN
- Neşâtî Divan'ında sevgili tipinin incelenmesi
An analysis of the beloved prototype in Nesati's Poetry
MURAT YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN ALVAN
- Enderunlu Hasan Yâver Divanı'nda dinî ve edebî muhteva
Religious and literary content in the Divan of Hasan Yaver from Enderun
ELİF ZEYCAN KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AK