İbnü'z-Zemlekânî'nin et-Tibyân fî 'İlmi'l-beyân el-mutli' 'alâ i'câzi'l-Kur'ân adlı eseri (Tahlil ve değerlendirme)
Ibnü'z-Zemlekânî's work titled et-Tibyân fî 'İlmi'l-beyân el-mutli' 'alâ i'câzi'l-Kur'ân (Analysis and evaluation)
- Tez No: 760895
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ BENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
İbnü'z-Zemlekânî, Abdülkâhir el-Cürcânî'nin Delâ'ilü'l-i'câz adındaki belâgat eserini düzensiz bulduğu için et-Tibyân kitabını yazma ihtiyacı hissetmiştir. et-Tibyân'da Delâil özetlenerek konularına göre tasnif edilmiştir. Bu bağlamda et-Tibyân; Sevâbık, Mekâsıd ve Levâhık bölümlerine ayrılmıştır. Sevâbık bölümünde belâgat ilminin önemine ve öncüllerine değinilmiş, Mekâsıd bölümü de klasik belâgat anlayışını andıracak şekilde üç rükne ayrılmıştır. Birinci rükünde Delâil'de bulunan beyân konuları, ikinci rükünde meânî konuları, üçüncü rükünde ise Hatîb et-Tebrizî ve Fahreddîn er-Râzî'nin eserleri referans alınarak bedî' sanatları incelenmiştir. Levâhık bölümünde ise i'câz meselesi mütalaa edilmiştir. İbnü'z-Zemlekânî, et-Tibyân'da ele aldığı beyân ve meânî konularında büyük oranda Abdülkâhir el-Cürcânî'nin Delâil'ini esas almıştır. Ancak Cürcânî'den farklı olarak bedî'i bir ilim olarak tanımlamış ve eserinde yirmi altı tane bedî' sanatına yer vermiştir. Ayrıca müellif, et-Tibyân'da bazı nahiv konularını incelemiş, kaynağı Sîbeveyhi ve İbnü'l-Hâcib olan bazı farklı görüşler dile getirmiştir. Bu çerçevede (لو ) şart edatı ile ( لا ) ve (لن ) olumsuzluk edatları arasındaki farka dair ileri sürülen görüşler dikkate değerdir. İbnü'z-Zemlekânî'nin bu çalışması, Yunan retoriğini Arap belâgatına uyarlama çabası içerisinde olan İbn Amîre tarafından eleştiri konusu yapılmıştır. İbn Amîre, et-Tibyân'ın üslûbu, tanımlamaları ve örnekleri gibi cüzî konuların yanı sıra isim ve fiil cümleleri arasındaki fark gibi birtakım küllî meselelere de eleştiriler yöneltmiştir. Bu reddiye, belâgat tarihinde coğrafî bölge ve mezhebî kimlik gibi etkenler sonucunda oluşan ekollerin farklarına ışık tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
Ibnü'z-Zemlekânî felt the need to write the book of at-Tibyân because he found the rhetoric work of Abdülkâhir al-Cürcânî called Delâil to be irregular. In this work, Delâil has been summarized and subjected to a systematic classification. In this context, at-Tibyan; It is divided into Sevâbık, Mekâsıd and Levâhık sections. The value of the science of rhetoric and its antecedents are mentioned in the chapter of Sevâbık, and the chapter of Mekâsıd is divided into three parts in a way that resembles the classical understanding of rhetoric. In the first part, the matters of declaration in Delâil, and in the second part, the meanings are summarized. In the third part, the arts of bedî' were examined by making use of al-Hatîb at-Tabrîzî and Fahreddîn ar-Râzî. In the chapter of Levâhık, the issue of i'jaz is considered. İbnü'z-Zamlekânî followed Abdülkâhir al-Cürcânî's Delâil on the issues of rhetoric that he dealt with in et-Tibyân. İbnü'z-Zemlekânî, unlike Cürcânî, was defined bedî' as a body of science and included twenty-six bedî' arts in his work. In addition, some syntax topics were examined in at-Tibyân, and some different views, the source of which were Sîbeveyhi and İbnü'l-Hâcib, were expressed. In this context, the conditional preposition (لو ) and the difference between the negation prepositions (لا) and (لن ) is remarkable. This work of Ibnü'z-Zamlekânî was criticized by Ibn Amîre, who was trying to adapt Greek rhetoric to Arabic rhetoric. In addition to minor issues such as et-Tibyân's style, definitions and examples, Ibn Amîra also criticized some general issues such as the difference between noun and verb phrases. This rejection sheds light on the differences between the schools that emerged as a result of factors such as geographical region and sectarian identity in the history of rhetoric.
Benzer Tezler
- İbnü'z-Zâğûnî'nin tefsir anlayışının mukayeseli olarak incelenmesi
Examination of tafsîr understanding of Ibn al-Zâghûni as comparative
FATİH LENGERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN HALİLOĞLU
- منهج ابن الضياء في تفسيره سورة طه أنموذجًا دراسةً وتحقيقًا
İbnu'z-Ziya'nın tefsirindeki metodu: Taha Suresi örneginde bir inceleme ve tahkik
MUSAB ALSAFAR
- İbnü'z-Zübeyr es-Sekafî ve Milâkü't-te'vîl adlı eseri
Ibn al-Zubayr al-Sakafi and their work named Milak al-ta'wil
MUHAMMET ALİ ERDAL
Doktora
Türkçe
2024
DinYozgat Bozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALTUNTAŞ
- Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî'nin (Ö. 597/1201) haberî sıfatlar anlayışı ve Hanbelîlerin yaklaşımına eleştirileri
The understanding of Abu al-Faraj Ibn al-Jawzi's (D. 597/1201) transmitted attributes and his criticism of Hanbalis approach
MECİT AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASİYE TIĞLI
- Abdülmelik b. Mervân'ın hutbelerinin Arap dili ve belağatı açısından değerlendirilmesi
The evaluation of Marwan's sermons in terms of Arabic language and rhetoric
ABDULMUTTALİP ÇEÇEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ÇETKİN
