Bir Delinin Hatıra Defteri adlı eserin Rusçadan Türkçeye çevirilerinin Rus dilbilgisel çeviri kuramları açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the Diary of a Madman's translation from Russian language to Turkish in terms of Russian grammatical translation theories
- Tez No: 762497
- Danışmanlar: PROF. DR. GAMZE ÖKSÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Çeviri, insanoğlunun ihtiyaç duyduğu temel aktarım şekillerinden biridir. 1970'lere kadar dilbilimin bir dalı sayılan çeviribilim, zamanla bağımsız bir bilim dalı haline gelmiştir. Bu tez çalışmasında Nikolay Vasilyeviç Gogol'ün Bir Delinin Hatıra Defteri adlı eserinin Türkçeye çevirileri Rus dilbilgisel çeviri kuramları açısından incelenecektir. Çalışmamıza temel oluşturmak amacıyla çeviri eleştirisi kavramı ve Rus dilbilgisel çeviri kuramları verilecek, kuram kısmında Yakov İosifoviç Retsker, Andrey Venediktoviç Fyodorov, Aleksandr Davıdoviç Şveytser, Leonid Stepanoviç Barhudarov, İsaak İosifoviç Revzin ve Viktor Yulyeviç Rozentsveyg, Vilen Naumoviç Komissarov, Vladimir Grigoryeviç Gak gibi isimlerin teori ve stratejilerinden bahsedilecektir. Bu kuramcılar çeviride deyimler, kültürel ögeler, edilgen yapılar, özel isimler gibi çeşitli birimlerin aktarım şekilleri, çeviri dönüşümleri ve eşdeğerlik seviyeleri gibi konular üzerinde durmuştur. Ayrıca Nikolay Vasilyeviç Gogol'ün yaşam öyküsü ve edebi hayatına değinilecek, Bir Delinin Hatıra Defteri adlı eserin konusu ve çevirileri hakkında bilgi verilecektir. Bir Delinin Hatıra Defteri'nin Rusçadan Türkçeye yapılan on bir çevirisi bulunmaktadır. İnceleme kısmında eserin Rusçadan yapılan ve çeşitli kriterlere göre seçtiğimiz altı çevirisinden yararlanılacaktır. Nihal Yalaza Taluy, Mazlum Beyhan, Ergin Altay, Uğur Büke, Laura Kochkarova, Çağan Er tarafından dilimize kazandırılan Bir Delinin Hatıra Defteri, Rus dilbilgisel çeviri kuramları açısından kaynak metin ile karşılaştırmalı biçimde incelenecek ve kullanılan stratejiler değerlendirilecektir. Seçilen altı erek metin önekli fiillerin aktarımı, özel isimlerin aktarımı, kültürel ögelerin aktarımı, edilgen yapıların aktarımı ve eşdeğerlik gibi alt başlıklar altında incelenecektir. Bu çalışmanın amacı, Rus dilbilgisel çeviri kuramlarını tanıtmak ve Gogol'ün önemli eserlerinden biri olan Bir Delinin Hatıra Defteri'nin Rusçadan Türkçeye yapılan çevirilerinde çeşitli ögelerin aktarım şekillerini analiz etmektir. Böylece Rusçadaki söz konusu ögelerin Türkçeye aktarımında kullanılan çeşitli stratejiler değerlendirilecektir.
Özet (Çeviri)
Translation is one of the basic forms of transmission that human beings need. Translation studies, which were considered a branch of linguistics until the 1970s, have become an independent science in time. In this study, Nikolai Vasilyevich Gogol's Diary of Madman's translation into Turkish will be examined in terms of Russian grammatical translation theories. In order to form the basis of our study, the concept of translation criticism and Russian grammatical translation theories will be given. Theories and strategies of Yakov Iosifovich Retsker, Andrey Venediktovich Fyodorov, Alexander Davydovich Shveitser, Leonid Stepanovich Barkhudarov, Isaak Iosifovich Revzin, and Viktor Yulyevich Rozentsveyg, Vilen Naumovich Komissarov, Vladimir Grigoryevich Gak will be mentioned. These theorists focused on issues in translation such as transfer forms of various elements, translation transformations, and equivalence levels such as idioms, cultural elements, passive structures, and proper nouns. Also, Nikolai Vasilyevich Gogol's life story and literary life will be mentioned, and information will be given about the subject and translations of the book called Diary of a Madman. There are eleven translations of Diary of a Madman from Russian to Turkish. In the review part, six translations of the work from Russian, which we selected according to various criteria, will be used. A Diary of Madman, which was brought to our language by Nihal Yalaza Taluy, Mazlum Beyhan, Ergin Altay, Uğur Büke, Laura Kochkarova, Çağan Er, will be analyzed comparatively with the source text in terms of Russian grammatical translation theories and the strategies used will be evaluated. The six selected target texts will be examined under sub-headings such as the transfer of prefixed verbs, the transfer of proper nouns, the transfer of cultural elements, the transfer of passive structures, and equivalence. The aim of this study is to introduce Russian grammatical translation theories and to analyze the transfer patterns of various elements in the translations of Diary of a Madman, which is one of Gogol's important works, from Russian to Turkish. Thus, various strategies used in the translation of the mentioned elements in Russian into Turkish will be evaluated.
Benzer Tezler
- Gogol'un Bir Delinin Hatıra Defteri adlı oyununa Stanislavski Sistemi üzerinden çalışma süreci
The process of working on Gogol's Diary of a Madman through Stanislavski's System
TUFAN EMRE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıAtatürk ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE PINAR ARAS
- N. V. Gogol'ün 'Petersburg öyküleri'nde Petersburg imgesi
The image of Petersburg in N. V. Gogol's Petersburg tales
REMZİYE MELİKE ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Batı Dilleri ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA KAŞOĞLU
- Nikolay Vasilyeviç Gogol' ün Bir Delinin Hatıra Defteri adlı oyununun incelenmesi ve Aksentiv İvanov Poprişçin karakterinin, analizi ve yorumu
The investigation of the play The Diary of a Madman written by Nikolai Vasilievich Gogol, analyses and interpretation of the character Aksenty Ivanovich Poprishchin
ORKUN ÖNGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. NAZAN KESAL KIRILMIŞ
- Freudcu ruhçözümsel eleştiri yöntemi ve bu yönteme göre Nikolay Gogol'ün Bir Delinin Hatıra Defteri ve Burun adlı yapıtlarının çözümlenmesi
Freudian psychoanalytic criticism method and analysing of Nikolay Gogol's Diary of Madman and The Nose according to this method
MUSTAFA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİL ÜNLÜ AYCIL
- Gogol ve Bir Delinin Hatıra Defteri
Gogol and The Diary of a Mad Man
CEM TAYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. ZURAB SIKHARULIDZE