Türkiye Türkçesi ve Gürcücedeki insan organ adları ile ilgili deyimlerin karşılaştırılması
Comparison of idioms related to human organ names in Turkishand georgian languages
- Tez No: 762710
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN AKCA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Yüzyıllar boyunca aynı coğrafyada bulunan Türkiye ve Gürcistan, yakın komşuluk ilişkileri sebebiyle sürekli etkileşim içinde olmuştur. Bu iki ülke arasındaki etkileşim pek çok alanda olduğu gibi dilde de görülmektedir. Farklı dil ailesine mensup olsalar da birbirine komşu olan Türk ve Gürcü dilleri üzerine karşılaştırmalı incelemeler yapmak dil ilişkilerinin tespiti açısından büyük önem taşımaktadır. Birbirine coğrafya bakımından yakın olan Türkçe ve Gürcücede ortak kelimelerin sayısı çoktur. Aynı zamanda her iki dilde anlam veya şekil bakımından tam ya da kısmı eşdeğer deyimler de bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe ve Gürcücede insan organ adlarıyla kurulan deyimleri tespit edip karşılaştırmalı olarak incelemek, her iki dilde organ adlarıyla ilgili deyimlerin benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya koymaktır. Bu tez, iki bölümden oluşmaktadır. I. Bölüm'de“deyim”kavramı ve özellikleri ile Türkiye ve Gürcistan'da deyimler üzerine yapılan çalışmalar üzerinde durulmuştur. II. Bölüm (İnceleme)'de Türkçe ve Gürcücede Organ adlarıyla kurulan deyimler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İnceleme bölümünde deyimler alfabetik olarak tablo hâlinde gösterilmiştir. Tablolarda, ilk sütunda deyimlerin Türkiye Türkçesindeki biçimi, ikinci sütunda deyimin Gürcücedeki karşılığı (orijinal hâli, transkripsiyonu ve Türkçe çevirisi) ve üçüncü sütunda deyimlerin anlamları verilmiştir. Çalışma, Türkiye Türkçesi ve Gürcü yazı dillerinde bulunan insan organ adları ile kurulan deyimlerle sınırlı tutulmuştur. Ancak, göz, kulak, burun, baş, el, kalp vb. somut iç ve dış organ adlarıyla kurulan deyimlerin yanı sıra bu organ adlarıyla ilgili olan akıl, gönül, ruh, can gibi soyut kelimelerle kurulan deyimler de incelenmiştir. Çalışma sırasında ortaya çıkan veriler, nitel araştırma yöntemi uygulanarak tarama, derleme ve karşılaştırma gibi tekniklerle elde edilmiştir. Ayrıca her iki dildeki insan organ adları ile ilgili ortak deyimlerin tespit edilmesi için deyim sözlüklerinden tarama ve fişleme yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye Türkçesi ve Gürcücede insan organ adları ile kurulan ortak deyimlerin büyük bir kısmının (%58,39) tam eşdeğerli olduğu, yakın coğrafyada yaşayan milletlerin birbirini dil ve kültür bakımından etkiledikleri, farklı dil ailelerine mensup olsalar da Türkçe ve Gürcücede organ adlarıyla kurulan pek çok deyimin ortak olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkey and Georgia, have been in the same geography for centuries and have constant interaction due to their close neighborly relations. The relation between these two countries is seen in language as well as in many other fields. It is of great importance to make comparative studies in Turkish and Georgian languages, which are neighbors to each other, even though they belong to different language families, in terms of determining language relations. There are many common words in Turkish and Georgian, which are close to each other in terms of geography. At the same time, there are also idioms that are fully or partially equivalent in meaning or form in both languages. The goal of the research is to learn and comparatively analyze the idioms formed with human organ names in Turkish and Georgian in order find the similarities and differences of the idioms related to organ names in both languages. This thesis consists of two parts. The concept of“idiom”and its features and studies on idioms in Turkey and Georgia are discussed in Chapter 1. The idioms formed with organ names in Turkish and Georgian are comparatively analyzed in Chapter II. In the review section the idioms are presented in alphabetical order. In the tables, the form of the idioms in Turkish is given in the first column, the Georgian equivalent of the idiom (original form, transcription and Turkish translation) in the second column and the meanings of the idioms in the third column. The study is limited to idioms formed with human organ names in Turkish and Georgian literary languages. Beside the idioms formed with the eyes, ears, nose, head, hand, heart, etc. Also, idioms formed with internal and external organ names, idioms formed with abstract words such as mind, heart and soul are discussed. The data that emerged during the study were obtained by using the qualitative research method and by techniques such as scanning, compilation and comparison. In order to determine common idioms related to human organ names in both languages, scanning and filing method was used from idiom dictionaries. As a result of the research, it is seen that most of the common idioms (58.39%) formed with human organ names in Turkish and Georgian are exactly similar. The nations living in the nearby geography affect each other in terms of language and culture, although they belong to different language families, it has been determined that many idioms established with organ names in Turkish and Georgian are common.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi, kazak Türkçesi ve Rusçadaki somatik deyimlerin karşılaştırmalı incelenmesi
A comparative study of somatic idioms in Turkish, Kazakh and Russian languages
AYAULYM KURMANGALIYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KÜÇÜK
- Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesi'ndeki zarfların karşılaştırılması -Sunuş-metin-aktarı-sözlük-
Başlık çevirisi yok
ALMAGÜL İSİNA
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Türkiye Türkçesinden Kazak Türkçesine aktarma sorunları ('Çalıkuşu' romanı örneği)
Transmission problems from Turkey Turkish to Kazakh Turkish (The case of the novel 'Çalıkuşu')
GULZHAUHAR BATYRKHANOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA UĞURLU
- Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesi arasındaki yalancı eş değerler
False cognates between Turkey Turki̇sh and Kazakh Turki̇sh
SAMAL BERMAGANBETOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMİL İŞERİ
- Türkiye Türkçesi ve Türkmen Türkçesinin karşılaştırmalı söz dizimi
Comperative Syntax of Turkey Turkish and Turkmen Turkish
ASIM ÇAĞRI ŞENOL