Türkiye Türkçesi ve Gürcücedeki insan organ adları ile ilgili deyimlerin karşılaştırılması
Comparison of idioms related to human organ names in Turkishand georgian languages
- Tez No: 762710
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN AKCA, DR. ÖĞR. ÜYESİ MAİA MESKHİDZE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Yüzyıllar boyunca aynı coğrafyada bulunan Türkiye ve Gürcistan, yakın komşuluk ilişkileri sebebiyle sürekli etkileşim içinde olmuştur. Bu iki ülke arasındaki etkileşim pek çok alanda olduğu gibi dilde de görülmektedir. Farklı dil ailesine mensup olsalar da birbirine komşu olan Türk ve Gürcü dilleri üzerine karşılaştırmalı incelemeler yapmak dil ilişkilerinin tespiti açısından büyük önem taşımaktadır. Birbirine coğrafya bakımından yakın olan Türkçe ve Gürcücede ortak kelimelerin sayısı çoktur. Aynı zamanda her iki dilde anlam veya şekil bakımından tam ya da kısmı eşdeğer deyimler de bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkçe ve Gürcücede insan organ adlarıyla kurulan deyimleri tespit edip karşılaştırmalı olarak incelemek, her iki dilde organ adlarıyla ilgili deyimlerin benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya koymaktır. Bu tez, iki bölümden oluşmaktadır. I. Bölüm'de“deyim”kavramı ve özellikleri ile Türkiye ve Gürcistan'da deyimler üzerine yapılan çalışmalar üzerinde durulmuştur. II. Bölüm (İnceleme)'de Türkçe ve Gürcücede Organ adlarıyla kurulan deyimler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İnceleme bölümünde deyimler alfabetik olarak tablo hâlinde gösterilmiştir. Tablolarda, ilk sütunda deyimlerin Türkiye Türkçesindeki biçimi, ikinci sütunda deyimin Gürcücedeki karşılığı (orijinal hâli, transkripsiyonu ve Türkçe çevirisi) ve üçüncü sütunda deyimlerin anlamları verilmiştir. Çalışma, Türkiye Türkçesi ve Gürcü yazı dillerinde bulunan insan organ adları ile kurulan deyimlerle sınırlı tutulmuştur. Ancak, göz, kulak, burun, baş, el, kalp vb. somut iç ve dış organ adlarıyla kurulan deyimlerin yanı sıra bu organ adlarıyla ilgili olan akıl, gönül, ruh, can gibi soyut kelimelerle kurulan deyimler de incelenmiştir. Çalışma sırasında ortaya çıkan veriler, nitel araştırma yöntemi uygulanarak tarama, derleme ve karşılaştırma gibi tekniklerle elde edilmiştir. Ayrıca her iki dildeki insan organ adları ile ilgili ortak deyimlerin tespit edilmesi için deyim sözlüklerinden tarama ve fişleme yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye Türkçesi ve Gürcücede insan organ adları ile kurulan ortak deyimlerin büyük bir kısmının (%58,39) tam eşdeğerli olduğu, yakın coğrafyada yaşayan milletlerin birbirini dil ve kültür bakımından etkiledikleri, farklı dil ailelerine mensup olsalar da Türkçe ve Gürcücede organ adlarıyla kurulan pek çok deyimin ortak olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkey and Georgia, have been in the same geography for centuries and have constant interaction due to their close neighborly relations. The relation between these two countries is seen in language as well as in many other fields. It is of great importance to make comparative studies in Turkish and Georgian languages, which are neighbors to each other, even though they belong to different language families, in terms of determining language relations. There are many common words in Turkish and Georgian, which are close to each other in terms of geography. At the same time, there are also idioms that are fully or partially equivalent in meaning or form in both languages. The goal of the research is to learn and comparatively analyze the idioms formed with human organ names in Turkish and Georgian in order find the similarities and differences of the idioms related to organ names in both languages. This thesis consists of two parts. The concept of“idiom”and its features and studies on idioms in Turkey and Georgia are discussed in Chapter 1. The idioms formed with organ names in Turkish and Georgian are comparatively analyzed in Chapter II. In the review section the idioms are presented in alphabetical order. In the tables, the form of the idioms in Turkish is given in the first column, the Georgian equivalent of the idiom (original form, transcription and Turkish translation) in the second column and the meanings of the idioms in the third column. The study is limited to idioms formed with human organ names in Turkish and Georgian literary languages. Beside the idioms formed with the eyes, ears, nose, head, hand, heart, etc. Also, idioms formed with internal and external organ names, idioms formed with abstract words such as mind, heart and soul are discussed. The data that emerged during the study were obtained by using the qualitative research method and by techniques such as scanning, compilation and comparison. In order to determine common idioms related to human organ names in both languages, scanning and filing method was used from idiom dictionaries. As a result of the research, it is seen that most of the common idioms (58.39%) formed with human organ names in Turkish and Georgian are exactly similar. The nations living in the nearby geography affect each other in terms of language and culture, although they belong to different language families, it has been determined that many idioms established with organ names in Turkish and Georgian are common.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ve Kırgız Türkçesinin kelime grupları bakımından karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM ATABEY
Doktora
Türkçe
1998
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN
- Muhtar Magauin'in 'Kesik Bas – Tiri Tulıp' adlı eseri üzerinde söz dizimi çalışması
Syntactic work on Muhtar Magauin's work 'Kesik Bas – Tiri Tulıp'
TOLGANAY TLEPOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH DEMİRBİLEK
- Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin söz dizimi açısından karşılaştırılması
A comparison of Turkey's Turkish and New Uyghur Turkish from the perspective of syntax
NEŞE ERENOĞLU
- Türkiye Türkçesi ağızları ile Kırgız Türkçesinin söz varlığı açısından karşılaştırılması
A vocabulary comparison in between Turkish dialects and Kyrgyz
JYLDYZ ALIMOVA
Doktora
Türkçe
2011
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Türkiye Türkçesi ve Urdu dilinde ad durum eklerinin kurduğu yapılar ve işlevleri
Structures and functions of case suffixes in Turkish and Urdu languages
EMEL SİYLİM BAŞARIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASUMAN BELEN ÖZCAN