Türkiye ve BRICS ülkeleri üzerine sektörel bir yoğunlaşma ve ihracat benzerliği analizi
A sectoral concentration and export similarity analysis on Turkey and BRICS countries
- Tez No: 763999
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT KÖSEKAHYAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Küresel ekonomideki gelişmelerle birlikte ülkelerin üretim ve ticaret yapıları değişmekte ve küresel rekabet giderek artmaktadır. Bu tez çalışmanın temel amacı, Türkiye ve BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika)'in dış ticaretinde ürün ve ülke bazlı yoğunlaşmayı ve Avrupa Birliği (AB)-28 ortak pazarındaki ihracat benzerliğini sektörel bazda incelemektir. Çalışmada Türkiye ve BRICS'in ihracat ve ithalatındaki ürün ve ülke bazlı yoğunlaşma, Gini-Hirschman (GH) katsayıları kullanılarak incelenmiştir. Türkiye ve BRICS'in, Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olan AB-28 ortak pazarındaki rekabet durumu ise, İhracat Benzerlik İndeksi (ESI) yardımıyla analiz edilmiştir. Verilerin sınıflandırılmasında, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) sınıflandırmasından ve Trademap veri tabanından faydalanılmıştır. Bu amaca yönelik olarak tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde dış ticaret kavramı ve Türkiye dış ticaretinin 1980 öncesi gelişimi ele alınmıştır. Dış ticaret kavramı ve ekonomik önemi ele alınmış ve 1980 öncesi Türkiye dış ticaretinin gelişim seyrine bakılmıştır. Tezin ikinci bölümünde dış ticarette yoğunlaşma ve ihracat benzerliği kavramları açıklanmış ve literatür taraması yapılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde Türkiye dış ticaretinin 1980 sonrası gelişim süreci ele alınmış ve dışa yönelme nedenleri üzerinde durulmuştur. Tezin dördüncü bölümünde BRICS'in dünya ekonomisindeki yeri ve Türkiye ile BRICS arasındaki dış ticarete değinilmiştir. Tezin beşinci bölümünde ise 2001-2021 döneminde, Türkiye ve BRICS'in dış ticaret yapısının ürün ve ülke bazlı yoğunlaşması ve AB-28 ortak pazarına ihracat benzerliği analiz edilmiş ve Türkiye için politika önerileri geliştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, Türkiye'nin hem ihracatta hem de ithalatta ürün çeşitliliğinin dalgalı bir seyir izlemekle birlikte son yıllarda artış sergilediğini ve ithalata göre ihracatta ürün çeşitliliğinin daha fazla olduğunu; BRICS'in ihracat ve ithalatında ürün çeşitliliğinin köklü bir değişime uğramadığını, ithalattaki ürün çeşitliliğinin ihracata göre kısmen az olduğunu; Türkiye ve BRICS'in, AB-28 ortak pazarına ihracatının oldukça benzer ve birbirleri ile rekabet içinde olduklarını göstermektedir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, Türkiye'nin ihracat ve ithalat yaptığı ürün ve ülkeleri çeşitlendirmede başarılı olur ve ithalatta alternatif ülkelere ulaşması durumunda, ticari ilişki içerisinde olduğu ülkelerle ilişkilerinde değişikliklere karşı ekonomik açıdan daha güvenli olabileceğini ve krizlerde ticari ve ekonomik istikrarsızlığı önemli ölçüde azaltabileceğini göstermektedir. Ayrıca, Türkiye ve BRICS'in AB-28 ortak pazarına yaptığı ihracatın benzerliğinin yüksek olması, Türkiye ve BRICS'in endüstriyel yapısı ve teknolojik ilerlemesini geliştirmesinde teşvik edici olabileceğini göstermektedir. Sonuç olarak, Türkiye'nin Ar-Ge tabanlı, katma değeri yüksek, teknolojik ve sermaye yoğun ürünlerin ihracatını artırarak, rekabet üstünlüğü sağlayamaya yönelik politikalar geliştirmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
With the developments in the global economy, the production and trade habits of countries are modifying and global competition is increasing. The main purpose of this study is to examine the product and country-based concentration and export similarity in the foreign trade of Turkey between BRICS group, which consisting of Brazil, Russia, India, China and South Africa, on a sectoral basis. In the study, product and country-based concentration ratios in exports and imports of Turkey and the BRICS group was examined via Gini-Hirschman Concentration Index. The competitiveness of Turkey with the BRICS at the EU-28 common market, which is a Turkey's and BRICS's largest export market, has been analyzed via Export Similarity Index (ESI). In the classification of the data, the Customs Tariff Statistics Positions (GTİP) and the Trademap website were used as sources. Within the purpose, this research consists of five chapters. In the first chapter of the study, the concept of foreign trade and the development of Turkey's foreign trade before the 1980's were discussed. This chapter also examined the definition, scope and economic significance of foreign trade. In the second chapter, the concepts of concentration in foreign trade and export similarity have been defined, and the literature on related topics reviewed. In the third chapter, the development process of Turkey's foreign trade after 1980's were discussed and the reasons for outward orientations of trade emphasized. In the fourth chapter, the position of the BRICS in terms of global economy and the foreign trade between Turkey and BRICS have been studied. In fifth chapter, the product and country-based concentration of the foreign trade patterns of Turkey and the BRICS, in the 2001-2021 period, and the export similarity to the EU-28 common market were analyzed. Also in this chapter alternative foreign trade policies have been suggested, which developed by the researcher for Turkey. The findings obtained within the study present that the product diversity of Turkey's foreign trade in terms of both exports and imports has been increasing although it presents a fluctutating trend in recent years. On the other hand, the findings also present that there is no significant alteration in the product diversity for BRICS countries in terms of exports and imports, but the the product diversity seems to be higher in imports than that of exports. The findings of this study show that if Turkey is successful in diversifying the products and countries it exports and imports, and reaches alternative countries for imports, it can be economically safer against changes in its relations with the countries with which it has commercial relations and can significantly reduce commercial and economic instability in crises. In addition, the high similarity of exports between Turkey and BRICS to the EU-28 common market shows that Turkey and BRICS can be an incentive to develop their industrial structure and technological progress. As a result, it is suggested that Turkey should develop policies to provide competitive advantage by increasing the export of R&D-based, high value-added, technological and capital-intensive products.
Benzer Tezler
- The effects of the geopolitical risks on stocks: An assessment from finance, industry and it sectors in Turkey and BRİCS countries
Jeopolitik risklerin hisse senedi piyasaları üzerine etkisi: Türkiye ve BRICS ülkelerinde finans, sanayi ve bilgi teknolojileri sektörlerinden bir değerlendirme
ŞULE NUR UGUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Maliyeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAYA TOKMAKÇIOĞLU
- Türkiye - BRICS ülkeleri dış ticaretinin sektörel rekabet gücü analizi: (2008-2017) dönemi üzerine bir uygulama
Sectoral competitiveness analysis of foreign trade of Turkey-BRICS countries: An application period 2008-2017
ECE ATLAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURDAN KUŞAT
- Belirsizliğin ülkelerin finansal risk, tasarruf, güven endeksi, finansal piyasalar üzerine etkisi: BRICS-T ülkeleri üzerine bir uygulama
The effect of uncertainty on financial risk, savings, confidence index and financial markets of countries: an application on BRICS-T countries
MUSTAFA BİRİŞİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonometriMalatya Turgut Özal ÜniversitesiFinansal Ekonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ŞİT
- The relationship between interest rates and stock returns: Case study on BRIC countries and Turkey's stock indices
Faiz oranları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişki: BRIC ve Türkiye hisse senedi endeksleri üzerine vaka çalışması
BERKAY MANİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAYA TOKMAKÇIOĞLU
DOÇ. DR. OĞUZHAN ÖZÇELEBİ
- Uluslararası derecelendirme kuruluşlarının kredi notu değerlendirmelerinin doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri
The effects of credit rating assessments by international ratingagencies on foreign direct investment
ÖZGÜR DEMİR