İslam felsefe geleneğinde et-Tıbbu'r-Rûhânî kavramı -İbnü'l-Cevzî merkezli bir inceleme-
The concept of Tibbu'r-Rûhânî in the tradition of Islamic philosophy -an Ibnu'l-Jawzi oriented review–
- Tez No: 764573
- Danışmanlar: PROF. DR. AYGÜN AKYOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
et-Tıbbu'r-Rûhânî, insan nefsinde meydana gelen hastalık ve istenmeyen durumların belirlenmesi ve bu hastalıkların tedavisini amaçlayan bir disiplindir. Ahlak ilminin temel amacı olan“kişinin mutluluğu kazanması”(Tahsilu's-Saade), bireyin doğru ve iyi eylemler yaparak nefsini eğitmesine bağlıdır. Bu noktada bireyin ruhunun sağaltımını hedefleyen et-Tıbbu'r-Rûhânî ilmi önem arz etmektedir. Zira bu ilim, ruh ve beden şeklinde ikili bir yapıdan oluşan insanın nefsindeki eksiklikleri giderip hastalıkları tespit ederek onun rûhen ve buna bağlı olarak bedenen sağlığını geri kazandırmayı hedeflemektedir. Bu çalışma, et-Tıbbu'r-Rûhânî ilmi ile ilişkili olan kavramların ve et-Tıbbu'r-Rûhânî kavramının felsefe, psikoloji ve İslam düşüncesindeki arka planının incelenmesi neticesinde meseleyi İbnü'l-Cevzî merkezli olarak ele almaktadır. Felsefe geleneğinin bir parçası niteliğindeki et-Tıbbu'r-Rûhânî ilminin, felsefî çizgide olmayan, bilakis ehli hadis ekolünün yaklaşımlarını benimseyen Hanbelî bir düşünür olan İbnü'l Cevzî tarafından ele alınması bu çalışmayı orijinal kılan bir husustur. et-Tıbbu'r-Rûhânî ilmini oluşturan unsurlar, İslam ahlâk felsefesinde nefsin manevi bir cevher olarak görülmesi neticesinde ortaya konulan nefs-beden ilişkisi konusundaki teoriler, Aristo, Platon, Galen gibi düşünürleri kapsayan Grek düşüncesi, psikoloji ve psikiyatri gibi bu ilmin anlaşılmasını sağlayan kavramlar, İslam literatüründe ele alınan beden ve ruh sağlığı eserleri ve Ebu Bekir er-Râzî, İbnül-Cevzî tarafından yazılanlar başta olmak üzere, et-Tıbbu'r-Rûhânî ismiyle kaleme alınan eserlerdir. Çalışmanın birinci bölümünde“İbnü'l-Cevzî ve İlmî Kişiliği”ele alınmaktadır. Bu başlık altında onun hayatı, eserleri ve yöntemi ortaya konulmuştur. İkinci bölüm“Kavramsal Çerçeve”başlığı altında konuyla ilgili kavramlardan oluşmaktadır. Bu bağlamda et-Tıbbu'r-Rûhânî kavramının tarihsel gelişimi üzerinde durulmuş ve bu kavram ile ilintili diğer kavramlara yer verilmiştir. Bu kavramlar sırası ile Tıp, Tıp Ahlâkı, Erdem ve Değerler Eğitimi, Nefs ve Ruh kavramlarıdır. Yine bu bölümde konu ile ilgili modern kavramlara da yer verilmiştir. Bu kavramlar ise Psikoloji, Psikiyatri, Psikoterapi ve Psikanaliz kavramlarıdır. Üçüncü bölümde“İbnü'l-Cevzî'nin et-Tıbbu'r-Ruhanî Geleneğindeki Yeri ve Katkısı”ele alınmıştır. Bu bölüm“et-Tıbbu'r-Ruhanî'de Akıl ve Hevâ”,“et-Tıbbu'r-Rûhânî'de Ahlâk Eğitimi ve Nefsin Hastalıkları”ve“Nefsin Eğitimi ve Kâmil Hayatın Sağlanması”şeklinde üç başlıktan oluşmaktadır.“et-Tıbbu'r-Rûhûnî'de Ahlâk Eğitimi ve Nefsin Hastalıkları”ana başlığı altındaki“et-Tıbbu'r-Rûhânî'de sosyal ilişkiler ve eğitim”başlığı altında sırasıyla“Çocukların Disiplini”,“Aile İçerisinde Uyum ve Kişisel Gelişim”başlıklarına yer verilmiştir.“et-Tıbbu'r-Rûhânî'de Ahlâk Eğitimi ve Nefsin Hastalıkları”ana başlığı altındaki“et-Tıbbu'r-Rûhânî'de bireysel eğitim: nefsin hastalıkları ve sağaltımı”başlığı altında ise sırasıyla“aşk, açgözlülük, cimrilik, dünyevi otoriteyi sevmek, savurganlık, yalan, haset, kin, öfke, kibir, şımarıklık/kendini beğenme, riya, aşırı(gereksiz) düşünme, aşırı hüzün, aşırı tasa ve gam, ölüm kaygısı ve korkusu, aşırı rahatlık ve tembellik”hastalıklarının ve bunların sağaltımlarının İbnü'l-Cevzî açısından nasıl değerlendirildiği üzerinde durulmaktadır. Üçüncü bölümün sonunda ise İbnü'l-Cevzî açısından“Nefsin Eğitimi ve Kâmil Hayatın Sağlanması”konusu ele alınmaktadır. Sonuç bölümü ise konuyla ilgili bulgular, sonuç ve önerileri kapsamaktadır. Anahtar Kavramlar: Ahlak, et-Tıbbu'r-Rûhânî, İbnü'l-Cevzî, Nefs, Sağaltım
Özet (Çeviri)
et-Tıbbu'r-Rûhânî is a discipline that aims to determine the diseases and undesirable situations that occur in the human soul and to treat these diseases.“Achieving happiness”(Tahsilu's-Saade), which is the main purpose of moral science, depends on the individual's training of self by doing right and good actions. At this point, the science of et-Tıbbu'r-Rûhânî, which aims to heal the soul of the individual, is important. Because, this discipline aims to eliminate the deficiencies in the soul of man, who consists of a dual structure in the form of soul and body, and to identify diseases and to restore his mental and physical health. This study examines the concepts related to the science of et-Tıbbu'r-Rûhânî and the background of the concept of et-Tıbbu'r-Rûhânî in philosophy, psychology and Islamic thought, and deals with the issue by focusing on Ibn al-Jawzi. The fact that the science of et-Tıbbu'r-Rûhânî, which is a part of the philosophy tradition, is handled by Ibn al-Jawzi, who is not a philosopher but has a hadithist approach, makes this study original. The elements that compose et-Tıbbu'r-Rûhânî discipline are the theories on the soul-body relationship revealed as a result of seeing the soul as a spiritual substance by Islamic moral philosophy, Greek thought including thinkers such as Aristotle, Plato, Galen, concepts such as psychology and psychiatry that enable the understanding of this science and Islam, the physical and mental health works discussed in the literature, and the works named et-Tıbbu'r-Rûhânî, which were written most notably by Abu Bakr Muhammad Ibn Zakariya Al Razi (Rhazes) and Ibn al-Jawzi. In the first part of the study,“Ibn al-Jawzi and his Scientific Personality”are discussed. Under this title, his life, works and method are revealed. The second part consists of concepts related to the subject under the title of“Conceptual Framework”. In this context, the historical development of the concept of et-Tıbbu'r-Rûhânî is emphasized and the concepts related to this concept are included. These concepts are the“concept of Medicine”,“the concept of medical ethics”,“Virtue and values education”,“the concept of nafs”and“the concept of soul”. In this section, modern concepts related to the subject are also included. These concepts are“Psychology”,“Psychiatry”,“Psychotherapy”and Psychoanalysis. In the third chapter,“ Ibn al-Jawzi's Place and Contribution in the Medical Tradition”is discussed. This chapter consists of three titles:“Mind and Hevâ in Medicine”,“Moral Education in Medicine and Spiritual Diseases”and“Education of the Soul and Ensuring a Perfect Life”.“Discipline of Children”,“Harmony in the Family and Personal Development”under the title of“Social relations and education in et-Tıbbu'r-Rûhânî”under the main title of“Moral Education in et-Tıbbu'r-Rûhânî and Diseases of the Soul”. titles are included. Under the main title of“Moral Education in et-Tıbbu'r-Rûhânî and Diseases of the Soul”and under the heading“Individual education in Medicine: diseases and healing of the ”love, greed, stinginess, loving worldly authority, extravagance, lying, envy, grudge, anger, arrogance, sassiness/self-love, hypocrisy, excessive (unnecessary) thinking, excessive sadness, excessive stone and sorrow, anxiety and fear of death, excessive comfort and laziness“ and their treatments in terms of Ibn al-Jawzi is being evaluated. At the end of the third chapter, the subject of ”Education of the Self and Ensuring the Perfect Life" is discussed in terms of Ibn al-Jawzi. The conclusion section covers the findings, conclusions and recommendations related to the subject. Key Terms: Ethics, et-Tıbbu'r-Rûhânî, Ibnu'l-Jawzi, Nafs, Disease, Treatment
Benzer Tezler
- Fârâbî'nin Kur'an kavramlarına yüklediği anlamlar bağlamında ve din tasavvuru,
The meanings Farabi attributed to the concepts of the Qur'an and the design of religion
MUSTAFA SAKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYGÜN AKYOL
- Fārābī'ye atfedilen üç eserin Hüseyin Atay'da yansımaları
The repercussions of three treatises attributed to Fārābī in Hüseyin Atay
SÜMEYYE ÇAYIRPUNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRBÜZ DENİZ
- Bedreddin et-Tüsterî'nin el-Muhâkemât beyne Şerhayi'l-İşârât adlı eserinin tahkik ve incelemesi
Critical edition and examination of Badraddin al-Tustari's al-Muhakamat bayna Sharhayi'l-İsharat
ZEYNEP TSILIGKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER TÜRKER
- İmkân risaleleri bağlamında Kemalpaşazâde'nin imkân anlayışı
Kemālpas̲hazādah's concepti̇on of conti̇gency wi̇thi̇n the treati̇ses of conti̇gency
AHMET FARUK YOLCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH KAYA
- İbn-i Hazm'da tanım teorisi
Definition theory of İbn-i Hazm
İBRAHİM ÜLBEĞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM EMİROĞLU
- Şehristânî'nin İbn Sînâ eleştirisi
Shahristanis criticisms of Ibn Sina
ÖMER ALİ YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2012
Felsefeİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER