Tereke kayıtlarına göre XVII. yüzyılda İstanbul'da insan-kitap ilişkisi (İsam İstanbul Kadı sicilleri veri tabanına göre)
According to the terre records XVII. human-book relationship in istanbul in the century (According to isam Istanbul Kadi registry database)
- Tez No: 765196
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMED YAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
ÖZET Yüzyıllardan beri süregelen insanın kitap ile olan bağı, o toplumun kültür seviyesine etki eden önemli unsurlardan biri olmuştur. İnsanın, kitap ile olan ilişkisinin entellektüel bir donanım kazandırmasının yanında toplumun kültür seviyesini arttırdığı ârdır. Böylece insanın sosyo-kültürel hayatına dokunmanın en önemli yollarından biri, ilgilendiği kitapları araştırma konusu yapmaktır. Biz de Osmanlı toplumunun kitaplar üzerinden kültür seviyesini ve ne tür kitaplarla ilgilendiklerini Şer'iyye Sicilleri'ndeki tereke kayıtlarından öğrenmeye çalıştık. Her tabakadan insanın hukuki boyuttaki belgelerini içeren Şer'iyye Sicilleri'ndeki tereke kayıtları ışığında XVII. yüzyıl İstanbul'unda bulunan kitapları araştırarak kitap kültürünün şehir üzerindeki yerini görmeye çalıştık. Amacımız, ''insan ne okurdu?'' sorusunun cevabı etrafında yoğunlaşıp insanların kitap sahibi olma durumlarını öğrenmekti. Öncelikle XVII. yüzyıl Şer'iyye Sicilleri'ndeki tereke kayıtlarına göre taramamızı yaptık. Yayınlanmış ciltlerdeki mahkeme kayıtları üzerinden yaptığımız çalışmamız neticesinde terekelerinden kitap çıkan kişileri belirledik. Bu terekelerin bulunduğu mahkemeler; Bab Mahkemesi, Eyüp Mahkemesi, Galata Mahkemesi, İstanbul Mahkemesi, Rumeli Mahkemesi, Ahi Çelebi Mahkemesi, Beşiktaş Mahkemesi, Evkaf-ı Hümayun Müfettişliği, Evkaf Muhasebesi, Hasköy Mahkemeleri ve Kısmet-i Askeriye Mahkemesi'dir. Yaptığımız araştırmalar neticesinde mahkeme kayıtlarının içerisinden 4742 belgeyi tarayıp, 129 kişinin terekesinden 3533 adet kitaba ulaştık. Bunun yanında etraflıca konuyu araştırıp birçok kitap, makale, tez, ansiklopedik kaynaktan yararlandık. Öncelikle Tezin birinci bölümünde konuyu genel mahiyetiyle ele alıp XVII. yüzyılın siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel boyutlarını inceledik. XVII. yüzyıl İstanbul'u ile ilgili bilgiler verip dönemi anlamaya çalıştık. Tezin ikinci bölümünde araştırma alanımızı biraz daha daraltıp genel çerçevede Türk toplumunun kitap kültürünü inceleyerek Türklerin ilmi geçmişini ve buna bağlı olarak kitap ile ilişkisini ele aldık. Osmanlı Devleti'nde kitap kültürünün izlerini sürmek amacıyla seyyah, elçi ve diplomatların yazdıklarına değindik. Yine konu dahilinde Osmanlı Devleti'nde kütüphane kültürüne değinerek kitap ve kütüphaneciliğin nasıl bir ilerleme kaydettiğine görmeye çalıştık. Ayrıca Osmanlı Devleti'nde sahaf kültürüne yer vererek kitap kültürünü etraflıca araştırmış olduk. Üçüncü bölümde ise asıl konumuz olan arşiv taramalarımızı tasnif edip değerlendirmesini yaptık. Tez araştırmamızın asıl amacı olan bulduğumuz kitapların mahiyetini, ne tür kitaplar olduğunu, kimlerin hangi tür kitaplara sahip olduğunu, mahalle dağılımlarını, yıllara, cinsiyete göre dağılımlarını ve daha birçok detaylarını çözümleyerek teze aktardık. Bunları tablo ve grafikler halinde yansıtıp bu tablo ve grafiklerin açıklamalarını yaparak tezimizi ortaya koymuş olduk.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The bond between people and books, which has been going on for centuries, has been one of the important factors affecting the cultural level of that society. It is clear that the human-book relationship not only raises the cultural level of the society, but also provides an intellectual equipment. Therefore, one of the most important ways to touch people's socio-cultural lives is to search for books they are interested in. We tried to learn the cultural level of the Ottoman Society through books and what kind of books they were interested in from the estate records in the Şer'iyye Registers. We tried to see the place of the book culture in the city by researching the books found in 17th century Istanbul in the light of the estate records in the Şer'iyye Registers, where legal documents of people from all walks of life are found. Our goal is“What would a person read?”was to focus on the answer to the question. and to find out the status of book owners. First of all, we made our search according to the estate records in the 17th century Şer'iyye Registers. As a result of our work on the court records in the published volumes, we identified the people whose estates had books. The courts where these estates are located; Bab Court, Eyüp Court, Galata Court, Istanbul Court, Rumeli Court, Ahi Çelebi Court, Beşiktaş Court, Evkaf-ı Hümayun Inspectorate, Evkaf Accountancy, Hasköy Courts and Kısmet-i Military Court. As a result of our research, we scanned 4742 documents from the court records and reached 3533 books from the estates of 129 people. We also researched the subject in depth and benefited from many books, articles, theses and encyclopedic sources. First of all, in the first part of our thesis, we discussed the subject in general and examined the political, social, economic and cultural dimensions of the 17th century. We tried to understand the period by giving information about 17th century Istanbul. In the second part of our thesis, we narrowed down our research area and examined the book culture of Turkish society in general, and accordingly, we discussed the scientific history of the Turks and their relationship with the book. In order to trace the book culture in the Ottoman Empire, we touched upon the writings of travelers, ambassadors and diplomats. Again, within the scope of the subject, we tried to see how books and librarianship developed by referring to the library culture in the Ottoman Empire. We also extensively researched book culture, including second-hand book culture in the Ottoman Empire. In the third part, we have classified and evaluated our archive scans, which is our main subject. We examined the nature of the books we found, which is the main purpose of our thesis research, what kind of books they are, who owns what kind of books, their distribution according to neighborhoods, their distribution according to years, their gender and many other details, and they transferred them to the thesis. We put forward our thesis by reflecting these on tables and graphs and explaining these tables and graphs.
Benzer Tezler
- XVII. yüzyılda Eyüp kazasında kitap kültürü (Tereke kayıtlarına göre)
Book culture in Eyüp in the 17th century (According to tereke records)
ŞÜHEDA TOKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGİN AYDIN
- Şer'iyye sicillerine göre XVII. yüzyılın ortalarında Edirne'de sosyo-ekonomik hayat
Socio-economic life in Edirne in the middle of the XVII. century according to ser?iyye records
ORHAN BUYUK
- Kısmet-i Askeriye Mahkemesine göre İstanbul'da kitap kültürü (1600-1650)
'According to the Kısmet-i Askeriye Court, the book culture in Istanbul'
GÜLBAHAR ATEŞ YAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIFAT GÜNALAN
- XVII. yüzyıl sonlarında Bursa'da ekonomik ve sosyal hayat: 1670 - 1698 yılları arasında Bursa Şer'iyye Sicilleri'ne yansıyan şehir merkezindeki gayrimenkul alım - satımı, terekeler ve aile ile ilgili belgelere göre
Economic and social life in Bursa at the end of 17 th century: Ecording to the concerning real estate trade, heritage and family at the centre of the city reflecting to Bursa Court Records between 1670 - 1698
ÖMER DÜZBAKAR
- Tereke kayıtlarına göre Mut'ta gündelik hayat (1900-1908)
Daily life in Mut according to Tereke records (1900-1908)
İBRAHİM ÇOBAN