Belâgat ilminde ekollerin oluşumu ve bu oluşumu etkileyen faktörler
Formation of schools in the science of rhetoric and factors affecting this formation
- Tez No: 767536
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belâgat, Klasik Belâgat ekolleri, Modern belâgat ekoller, Faktör, Kur'an, Reform, Yenilik, Rhetoric, Classical rhetoric schools, Modern rhetoric schools, Factor, Qur'an, Reform, Innovation
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 401
Özet
Araştırmamız, belâgat ilminde ekollerin oluşumunu ve bu oluşumda etkili olan iç ve dış faktörleri, klasik belâgat ekollerinin özelliklerini, önemli temsilcilerini, bunların belâgat ilmine olan katkılarını; modern dönemde fert bazında yapılan yenilik çalışmalarını kategorize ederek modern belâgat ekollerini tespit etmeyi hedeflemektedir. Araştırmamız, genel anlamda belâgatin ortaya çıkış ve gelişim sürecini, özel anlamda Arap belâgatinin ortaya çıkışını, ilmî bir disiplin hâline geliş sürecini, klasik belâgat ekollerinin özellikleri, âlimlerini ve eserlerini, modern dönem yenilik hareketlerini ve modern belâgat ekollerini kapsamaktadır. Araştırmamızda doküman, literatür, eser vb. analizi şeklinde nitel veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Bunun yanında bilgilerin ve anlatımın açık seçik olması, denetlenebilir olması, yansız, seçici ve güvenilir olması gibi nitelikleri içeren bilimsel yönteme uymaya çalışılmıştır. Saha araştırması, toplanan verilerde öne sürülen hipotezlerin kabulü veya reddinin gerekçeleri ile birlikte açıklanması gibi yöntemler takip edilmiştir. Sonuç değerlendirmelerinde ise yerine ve ihtiyaca göre tümevarım ve tümdengelim yöntemlerine baş vurulmuştur. Araştırmamızda klasik belâgat ekollerinin oluşumunu etkileyen faktörler iç ve dış faktörler şeklinde kategorize edilmiş ve bu çerçevede Câhiliye Dönemi ile İslâmî Dönem'de etkili olan dinsel, dilsel, sosyolojik, coğrafî ve kültürel, amaç- araç bakımından faktörler tespit edilmiştir. Modern dönemdeki yenilik hareketlerinin özellikleri ve çağdaş belâgat araştırmacılarının yaklaşımları ve amaçlarında tespit edilen bulgular çerçevesinde modern Arap belâgat ekolleri tespit edilmiştir. Araştırmamızın amacı, kapsamı, yöntemi ve elde edilen bulgular çerçevesinde genel anlamda belâgatin insanın yaratılışından beri Allah tarafından tevkıfî bir beceri olarak yaratıldığı, özel anlamda Câhiliye Dönemi'nde geleneksel ve fıtrî bir özellik olarak var olduğu, Emevîler ve Abbâsîler Dönemi'ndeki tercüme hareketleri ve İslâm âlimlerinin çalışmaları ile bilimsel bir yapıya kavuşarak bağımsız ve özgün bir İslâmî ilim hâline geldiği, klâsik belâgat ekollerinin Kelâmcılar, Edebiyatçılar ve Mağrib Ekolü şeklinde oluştuğu, modern dönemde ortaya çıkan yenilik hareketlerinin dağınık bir şekilde incelenmesinin zor olduğundan hareketle özellikleri ve amaçları dikkate alınarak belli ekoller şeklinde tespit edilmesi gerektiği, bu sebeple Modern Dönem Arap Belâgat Ekollerinin Islah Ve İhya Ekolü, Tecdit ve Tağrîb Ekolü, Devrimci Belâgat Ekolü şeklinde kategorize edilmesi sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu çerçevede araştırmamız üç bölümden oluşmuştur: Birinci bölümde; belâgatin tanımı, kavram alanı, ortaya çıkışı ve gelişimi, bağımsız bir ilim hâline geliş süreci, alt disiplinler olarak meânî- beyân ve bedîʻ ilimlerinin ele aldığı konular incelenmiştir. İkinci bölümde; belâgat ekollerinin oluşumu ve bu oluşumu etkileyen faktörler iç ve dış faktörler şeklinde ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise; klasik ve modern belâgat ekolleri, bu ekollere mensup âlimler ve eserleri ile belâgat ilmine olan katkıları ele alınmıştır. Elde edilen bulgular çerçevesinde de araştırmamızın sonuçları maddeler hâlinde ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Our research aims to identify the formation of schools in the science of rhetoric and the internal and external factors that are effective in this formation, the characteristics of classical rhetoric schools, their significant representatives, their contributions to the science of rhetoric; modern rhetoric schools by categorizing the innovation studies carried out on an individual basis in the modern period. Our research covers; in general, the emergence and development process of rhetoric,in particular, the emergence of Arabic rhetoric, the process of its becoming a scientific discipline, the characteristics, scholars and works of classical rhetoric schools, modern era innovation movements and modern rhetoric schools. In our research, qualitative data collection method was used in the form of analysing documents, literature, works, etc. In addition, it was tried to comply with the scientific method, which includes the qualities such as the information and expression being clear, auditable, impartial, selective and reliable. Methods such as field research and explanation of the hypotheses put forward in the collected data along with the reasons for their acceptance or rejection were followed. In the result evaluations, inductive and deduction methods were applied when needed. Our research, the factors affecting the formation of classical rhetoric schools were categorized as internal and external factors, and within this framework, religious, linguistic, sociological, geographical and cultural, purpose-means factors that were effective in the Age of Ignorance and the Islamic Period were determined. Modern Arabic rhetoric schools have been determined within the framework of the characteristics of the innovation movements in the modern period and the approaches and aims of contemporary rhetoric researchers. Within the purpose, scope, method and findings of our research, in general terms, rhetoric was created as an innate skill by Allah since the creation of man, and in particular, it existed as a traditional and natural feature in the Age of Ignorance, it gained a scientific structure and became an independent and original Islamic science by the translation movements in the Umayyad and Abbasid Periods and with the studies of Islamic scholars , classical rhetoric schools have been shaped as theologians, literati and Magrib School, as it's difficult to analyze the innovation movements that emerged in the modern period in a scattered way, it was to be determined as certain schools by considering their characteristics and purposes, therefore, it has been concluded that the Modern Era Arabic Rhetoric Schools were categorized as Reform and Revival School, Tajdit and Tagrib School, and Revolutionary Rhetoric School. In this context, our research consists of three parts: In the first part; The definition of rhetoric, its concept area, its emergence and development, the process of becoming an independent science, the subjects of meaning-declaration and bedîʻ sciences have been studied. In the second part; The formation of rhetoric schools and the factors affecting this formation are discussed as internal and external factors. In the third part; Classical and modern rhetoric schools, scholars belonging to these schools, their works and their contributions to the science of rhetoric are discussed. Within the framework of the findings obtained, the results of our research are presented in articles.
Benzer Tezler
- Bedruddîn b. Mâlik ve belâgat ilmindeki yeri
Badraddin b. Malik and his role in science of rhetoric
MEHMET SIDIK ÖZALP
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN TAŞDELEN
- Nahiv ilminde cedel (Radî el-Esterâbâdî örneği)
Jadal in the science of nahv (The example of Radî al-Estârâbâdî)
HASAN BASRİ MERT
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM KAÇAR
- İbn Rüşd ve ed-Daruriyyu fi Sınaati'n-Nahv
İbn Rüşd ve nahiv ilminde zaruriler
MEHMET KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF DOĞAN
- Zeynelabidin Çiçek ve el-Mesâilu'l-maksûde adlı eseri
Zeynelabidin Çiçek and his work el-Mesâilu'l-maksûde
MEHMET NEZİR ESİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EDİP ÇAĞMAR
- Nahiv-fıkıh usulü ilişkisi (El-İsnevî örneği)
Relationship between Al-Nahw and usoul Al-Fiqh (example of Al-Isnawi)
OSMAN GÜMAN