Doğal afetlerin tetiklediği teknolojik kazaların risk analizi
Risk analysis of technological accidents triggered by natural disasters
- Tez No: 767833
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SALİHA ÇETİNYOKUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kazalar, Accidents
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Doğal afetler meydana geldiğinde, endüstriyel kuruluşlarda yangın, patlama, toksik yayılım riskleri oluşturan teknolojik kazalara (Natech- Natural Hazard Triggering Technological Disasters) neden olabilmektedir. Bu tez çalışmasında, Natech kazalarına yönelik endüstriyel kuruluşlarda risk analizi amaçlanmıştır. Öncelikle, geçmiş Natech kaza verileri analiz edilmiş, önemli tetikleyici afet tiplerinin sel/taşkın, heyelan ve yıldırım olduğu (%19) belirlenmiştir. Söz konusu üç afet türü riskini barındıran Erzurum ilinde mevzuat kapsamında değerlendirilen iki örnek endüstriyel kuruluş seçilmiştir. Bu kuruluşlarda yıldırım ve selin/taşkının tetiklediği teknolojik kazaların risk analizi yapılmıştır. Yıldırımın tetiklediği Natech kazaları Yılkomer ve Radsan programları ile kantitatif risk analizi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Selin/taşkının tetiklediği Natech kazalarının risk analizinde ise Ön Tehlike Listesi ve Fine-Kinney Metodu ile kantitatif risk analiz metotları kullanılmıştır. Bu analizlerde ildeki mayıs ayına ait atmosferik koşullar dikkate alınmıştır. Yıldırım özelinde anlık salınım sonucu jet yangını kaza senaryosu temel alınarak kaza frekansları hesaplanmış, Kuruluş 2'de daha yüksek frekans değerleri (küçük sızıntı: 2,6x10-9/yıl; katastropik: 1,3x10-10/yıl) elde edilmiştir. Kuruluş 2'de kuruluş içi ve dışı domino etkilerinin olabileceği, geniş termal radyasyon etki alanları belirlenmiş ve bu kuruluşun daha riskli olduğu görülmüştür. Sel/taşkın özelinde Kuruluş 1'de anlık, sürekli salınımlar; Kuruluş 2'de bunlara ilaveten enkaz etkisi sonucu küçük ve büyük sızıntı çapı oluşması durumları ayrı ayrı modellenmiştir. Kuruluş 2'nin çok yüksek riskler içerdiği, geniş fiziksel etki alanları ile birden fazla komşu kuruluş ve yerleşim yerleri üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bu tez çalışması ile Natech kazalarının risk analizine yönelik bir metodoloji ortaya konulmuştur. Çalışma sonuçlarının acil durumlar ve kriz yönetimine önemli girdiler sağlayacağı öngörülmektedir. Ayrıca çalışmanın konuya yönelik mevzuat çalışmaları, bilimsel çalışmalara önemli katkılar sağlayacağı; kamu, özel sektör uygulayıcılarına rehber nitelikte olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
When natural disasters occur, they can cause technological accidents (Natech-Natural Hazard Triggering Technological Disasters) that create fire, explosion and toxic spread risks in industrial establishments. In this thesis, it was aimed to analyze the risk of Natech accidents in industrial establishments. First of all, past Natech accident data were analyzed and it was determined that the major triggering disaster types were floods, landslides and lightning (19%). Two sample industrial establishments evaluated within the scope of the legislation in Erzurum, which had the risk of these three types of disasters were selected. Risk analysis of technological accidents triggered by lightning and flood in these establishments was made. Natech accidents triggered by lightning were carried out through Yılkomer and Radsan programs and quantitative risk analysis. In the risk analysis of Natech accidents triggered by floods, Pre-Hazard List and Fine-Kinney Method and quantitative risk analysis methods were used. In these analyses, atmospheric conditions of May in the province were taken into account. Accident frequencies were calculated based on the jet fire accident scenario as a result of instantaneous release in the case of lightning, and higher frequency values (small leakage: 2.6x10-9/year; catastrophic: 1.3x10-10/year) were obtained in Establishment 2. In Establishment 2, large thermal radiation impact areas where internal and external domino effects can occur were determined and it was seen that this establishment was more risky. In the case of flood, instantaneous, continuous releases in Establishment 1, in addition to these, cases of a small and a large leak diameter as a result of the debris effect in Establishment 2, were modeled separately. It was observed that Establishment 2 contained very high risks, had large physical impact areas and was effective on more than one neighboring establishment and settlements. In this thesis, a methodology for risk analysis of Natech accidents has been put forward. It is foreseen that the results of the study will provide important inputs to emergencies and crisis management. In addition, the study will provide significant contributions to the legislative studies and scientific studies on the subject and it is thought that it will be a guide for public and private sector practitioners.
Benzer Tezler
- Doğal afetlerin endüstriyel tesislere etkisinin değerlendirilmesi ve uluslararası standartlara göre yapıların tasarım kriterlerinin belirlenmesi
Evaluation of the effect of natural disasters on industrial facilities and determining the design criteria of structures according to international standards
SERDAR DOĞANGÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Deprem MühendisliğiGebze Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT AKBAŞ
- AYAY öğrencilerinin KBRN bilgi düzeylerinin çevreye yönelik tutumlarına etkisi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği
The effect of AYAY students' CBRN knowledge levels on their attitudes towards the environment: the case of Canakkale Onsekiz Mart Unıversıty
AYŞE AKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiAfet Eğitimi ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEHMİ VOLKAN AKYÖN
- Using analytic hierarchy process as a decision-making tool in the design process of building elements: A case study on a portable dwelling unit
Yapı elemanı tasarım sürecinde bir karar alma aracı olarak analitik hiyerarşi yönteminin kullanılması: Taşınabilir bir barınma birimi örneği
MERİÇ ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH YAZICIOĞLU
- Kurtuluş (Tatavla) semti kentsel koruma projesi
Urban conservation project for Kurtuluş (Tatavla) district
ÇAĞLASU ARTUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Exploring extreme disruptions and resilience capabilities in fashion supply chains
Moda tedarik zincirlerinde ekstrem aksamaların ve dirençlilik kabiliyetlerinin incelenmesi
CEMRE ŞERBETCİOĞLU HIÇKIRAN
Doktora
İngilizce
2024
İşletmeİzmir Ekonomi Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BENGÜ SEVİL OFLAÇ