Geri Dön

Temporal and spatial investigation of maritime accidents in the strait of Istanbul in the perspective of navigational safety

İstanbul Boğazı'ndaki deniz kazalarının seyir emniyeti perspektifinde zamansal ve mekansal olarak incelenmesi

PDF İndir

  1. Tez No: 768688
  2. Yazar: GİZEM KODAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALPER ÜNAL, DR. ÖĞR. ÜYESİ TAYFUN ACARER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Denizcilik, Marine
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yer Sistem Bilimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 106

Özet

Geçiş yapan gemi sayısı açısından Dünya'nın en işlek ikinci su yolu olan İstanbul Boğazı, yılda ortalama 50.000 gemi geçişi ile Panama Kanalı'ndan dört, Süveyş Kanalı'ndan ise üç kat daha yoğun deniz trafiğine sahiptir. Uluslararası deniz taşımacılığının birincil rotaları üzerinde yer alan Boğaz, emsal su yolları ile karşılaştırıldığında bölgedeki en büyük tehdit, zorlu seyir şartlarının yarattığı kaza riski olarak öne çıkmaktadır. Yakın geçmişte İstanbul Boğazı'nda gerçekleşen kazalardan bazıları, sebep oldukları çevre felaketi dolayısıyla dünya ölçeğinde endişe yaratmıştır. Günümüzde, tehlikeli yük taşıyan gemilerin geçmişe kıyasla çok daha büyük kapasitelerde hizmet verdiği düşünülürse, bölgedeki deniz trafiği hem geçiş yapan gemiler hem de kıyılarında yoğun yerleşim bulunan İstanbul şehri ve halkı için risk oluşturmaktadır. Bu bağlamda, bölgede deniz kazalarını azaltıcı çözüm önerileri geliştirilmesi, seyir emniyetinin güçlendirilmesi için anahtar rol oynamaktadır. Bu çalışmada İstanbul Boğazı'nda gerçekleşmiş kazalar zamansal ve mekansal açıdan ele alınmış ve seyir emniyetine etki eden çevresel faktörlerle eş zamanlı olarak incelenmiştir. Bu amaçla, T.C. Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden, Boğaz'daki uğraksız geçiş rotası üzerinde bulunan Sarıyer ve Atatürk meteoroloji istasyonlarına ait saatlik rüzgar hızı ve rüzgar yönü verileri temin edilmiş ve elde edilen bulgularla bölgede deniz trafiğini etkileyen rüzgar dinamiklerinin profili ortaya konmuştur. Ulaşılan sonuçlar, İstanbul Boğazı'ndaki hakim rüzgar yönünün kuzeyli rüzgarlar olduğunu ve bu durumun Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki su seviyesi farkından kaynaklanan yüzey akıntılarıyla birleştiğinde gemilerin manevra kabiliyetini etkileyerek kaza riskini arttırdığını göstermiştir. Boğaz'daki uluslararası gemi trafiğinin aylık bazdaki hareketi Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü verileri ile mikro ölçekte incelenmiş ve gemi geçişlerinin zamansal profili çıkarılmıştır. Elde edilen bulgular ile geçiş yapan gemi başına kaza oranı hesaplanmış ve deniz trafiğinin kaza oranı üzerindeki etkisi regresyon analizi dahilinde incelenmiştir. Analiz sonuçları, İstanbul Boğazı'ndaki uluslararası deniz trafiğinin, bölgede meydana gelen deniz kazaları üzerinde doğrudan etkili olduğunu ve uğraksız geçiş yapan gemi sayısının meydana gelen deniz kazaları üzerinde %51 oranında açıklayıcı güce sahip olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgulara göre, İstanbul Boğazı'ndan uğraksız geçiş yapan her 10.000 ticaret gemisinden 75'i kazaya karışmaktadır. Rüzgar hızı, rüzgar yönü ve trafik akışı gibi dinamik faktörlerin yanında Boğaz'da kaza oluşumuna etki eden bir diğer faktör, trafik düzeni ile ilgili olarak gerçekleştirilen uygulamalardır. Bu bağlamda öncelikle İstanbul Boğazı'nda deniz trafiğini düzenleyen aktörler ele alınmış ve trafik akışını sağlayan mevcut prosedürler ortaya konmuştur. İstanbul Gemi Trafik Hizmetleri'nin geçiş yapan gemilere sağladığı hizmetler ve bölgede deniz trafiğinin planlanmasını sağlayan bileşenler, Türk Boğazları Raporlama Sistemi çerçevesinde açıklanmıştır. Sistemin ana bileşenlerini oluşturan seyir planı raporları (SP1 ve SP2), Mevki Raporu, Çağırma Noktası Raporu ve Marmara Raporu trafik planlamasına etkileri açısından değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, deniz trafiğine yönelik yürürlüğe giren uygulamalar kronolojik olarak incelenmiş ve kaza verileriyle karşılaştırılmıştır. Böylelikle, Boğaz'da seyir emniyetine ilişkin gerçekleştirilen düzenlemelerin kazalar üzerindeki etkisi gözlemlenmiş, geliştirilen çözüm önerilerinin güçlü ve zayıf yanları tartışılmıştır. Bu amaçla, 1998 Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü sonrasında, bölgede seyir emniyetini güçlendirmeye yönelik yürülüğe giren uygulamalar sırasıyla, Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü Uygulama Talimatı (2002), Türk Boğazları'nda Karaya Oturma, Arıza ve Diğer Kaza Durumlarında Gemilere Uygulanacak Kurallara İlişkin Uygulama Talimatı (2004), Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü Uygulama Talimatı (2006 – 2011 – 2012), İstanbul Liman Yönetmeliği (2011) ve Limanlar Yönetmeliği (2012) başlıkları altında incelenmiş ve yıllık kaza verileri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonuçları, özellikle çevre felaketi ve can kaybı ile sonuçlanan büyük kazalar sonrasında Türk otoriteleri tarafından alınan önlemlerin kazaları önlemede başarılı uygulamalar olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle 2003 yılında hizmete giren Gemi Trafik Hizmetleri ile birlikte yıllık kaza sayısında istikrarlı bir azalma olduğu gözlemlenmiştir. Kazaların zamasal değişimi kronolojik olarak incelendiğinde göze çarpan bir diğer nokta, Marmaray projesi dolayısıyla trafiğin tek yönlü olarak planlanmasının kaza sayısı üzerindeki etkisi olmuştur. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, tek yönlü trafik planlamasının bölgede seyir emniyetini arttıran önemli bir etken olduğunun altını çizmiştir. Boğaz genişliğinin çoğu yerde 0,5 ile 1 deniz mili arasında olması seyir emniyeti açısından büyük zorluk yaratmaktadır. Çalışma sonuçları, bölgedeki rüzgâr ve akıntı dinamiklerinin, meydana gelen kazaların mekânsal dağılımı ile birlikte değerlendirildiğinde yüzer gezer devriye römorkörlerinin kazaları önlemek için etkili bir çözüm olacağına dikkat çekmiştir. Meteorolojik verilere ait tanımlayıcı istatistikler, deniz trafiği ve kaza verilerine ilişkin regresyon analizi sonuçları ile deniz kazalarının mekânsal dağılımı birlikte değerlendirilmiş ve önerilen yüzer gezer römorkörlerin etkinliği; tepki süresi ve müdahale seçenekleri açısından incelenmiştir. İstanbul Boğazı'nın geometrik kısıtları göz önüne alınarak, yüzer gezer römorkörler için alternatif rotalar belirlenmiş ve olası bir kaza durumunda römorkör tepki süresi hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular, bu sürenin minimum 1,25 dakika ile maksimum 30 dakika arasında değişebileceğini göstermiştir. Kazaların mekânsal profili, hâkim rüzgâr yönü, akıntı sistemi ve Boğaz'ın geometrik kısıtları doğrultusunda, önerilen yüzer gezer römorkörler için optimum lokasyonlar; Küçüksu, İstinye, Bebek, Büyükdere ve Beykoz olarak belirlenmiştir. Çalışma sonuçları, önerilen yüzer gezer römorkörlerin seçilen lokasyonlarda müdahaleye hazır bulunması halinde, bölgede meydana gelebilecek olası kazalara erken müdahale şansı doğacağını ve yapılan müdahale ile kazaları oluşmadan önce engellemenin mümkün olacağını göstermiştir. Bu çerçevede çalışmanın son bölümü, akıntı faktörüne bağlı olarak müdahale seçeneklerinin incelenmesine ayrılmış ve römorkör etkinliği, müdahale edilecek geminin akıntıya paralel ve anti paralel olması durumundaki iki farklı senaryo altında değerlendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

The Strait of Istanbul is located on the primary routes of international maritime transport. The strait, which is the second busiest waterway in the world with average of 50.000 ships per year, has four times more maritime traffic than the Panama Canal and three times more than the Suez Canal. When compared to its peer waterways the biggest threat in the Strait, the risk of accidents created by difficult navigational conditions. Some of the accidents that took place in the strait in the recent past have caused worldwide concern due to the environmental disaster they have caused. Considering that today, ships carrying dangerous goods serve at much larger capacities compared to the past, the maritime traffic in the region poses a risk both for the ships passing and for the city and people of Istanbul, which is densely populated on its shores. In this context, the development of solutions to reduce maritime accidents in the region plays a key role in strengthening navigational safety. In this study, the accidents that took place in the strait were discussed in terms of temporal/spatial and were examined simultaneously with the environmental factors affecting the navigational safety. For this purpose, hourly wind speed and wind direction data of Sarıyer and Atatürk meteorology stations located on the traffic route in the strait were obtained from the Turkish State Meteorological Service and wind dynamics affecting maritime traffic were examined. On the other hand, accidents also were evaluated in terms of the number of ships passing and the effect of maritime traffic on accidents were examined with the regression analysis. In this direction the monthly movement of international ship traffic in the strait was examined on a micro scale with the data of the Directorate General of Coastal Safety and accident rate per passing ship was calculated. In addition to dynamic factors such as wind speed, wind direction and traffic flow, another factor affecting the occurrence of accidents in the strait is the navigational regulations carried out in relation to the traffic order. In this context, the regulations for maritime traffic in the strait were examined chronologically and compared with the accident data. Thus, not only the effects of the regulations regarding navigational safety on the accidents were observed, but also the strengths and weaknesses of the developed solution proposals were revealed. The results of the study have shown that patrol tugs can be an effective solution to prevent accidents when the wind and current dynamics in the region and the spatial distribution of the accidents are evaluated together. In this direction, the response time of the proposed patrol tugboats to a possible accident was calculated and the response options were evaluated under two different scenarios as parallel to the current and antiparallel.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    911105

    Deep learning-based behavior analysis of seafarers

    Derin öğrenme tabanlı gemi adamlarının davranış analizi

    VEYSEL GÖKÇEK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GAZİ KOÇAK

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP GENÇ

  2. Tez No

    455587

    Seyhan havzasında kuraklığın zamansal ve alansal değişiminin incelenmesi

    Investigation of temporal and spatial changes of drought in Seyhan basin

    AYŞEGÜL KUZUCU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    İnşaat MühendisliğiDokuz Eylül Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLAY ONUŞLUEL GÜL

  3. Tez No

    826691

    Açık yeşil alanlardaki sulamanın zamansal ve mekânsal değişiminin cbs ortamında incelenmesi

    An investigation of temporal and spatial change of irrigation in open green areas using gis

    DENİZ YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Peyzaj MimarlığıÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KÜRŞAD DEMİREL

  4. Tez No

    376062

    Kazova'da toprak sıkışmasının zamansal ve mekansal değişiminin incelenemesi

    Investigation of temporal and spatial soil compaction variability in Kazova

    TOLGA ÇORUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    ZiraatGaziosmanpaşa Üniversitesi

    Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ENGİN ÖZGÖZ

  5. Tez No

    83287

    Ormanların dinamik yapısının uzaktan algılama yöntemiyle analizi

    Determining spatial and temporal deviation of forest using remote sensing data

    GÜNAY ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELAHATTİN KÖSE

Geri Dön