Özel gereksinimli çocuğu olan annelerde ebeveyn öz yeterliği: Bilinçli farkındalık ve psikolojik dayanıklılığın yordayıcı rolü
Parental self efficacy of mothers with special needs children: The predictive role of mindfulness and psychological resilience
- Tez No: 769610
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTEN EREN ARTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışma Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu araştırmanın ilk amacı özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin ebeveyn öz yeterliklerini demografik değişkenler açısından incelemek ikincisi ise ebeveyn öz yeterliklerini bilinçli farkındalıkları ve psikolojik dayanıklılıklarının ne derece yordadığını belirlemektir. İlişkisel tarama yönteminin kullanıldığı çalışmanın örneklemini Bolu ilindeki özel gereksinimli çocuğa sahip 424 anne oluşturmuştur. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği, Bilinçli Farkındalık Ölçeği ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 20 programı kullanılmıştır. Analizlere başlanmadan önce veri setindeki kayıp veri ve uç değerler incelenmiş ve dağılımın normalliği test edilmiştir. Katılımcıların ebeveyn öz yeterliliklerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadıkları Bağımsız Örneklemler İçin T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ile analiz edilmiştir. Annelerin bilinçli farkındalıkları ve psikolojik dayanıklılıklarının ebeveyn öz yeterliklerini yordamasına ilişkin incelemede Aşamalı Regresyon Analizi (stepwise) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin ebeveyn öz yeterliklerinin gelir düzeyi, eğitim düzeyi ve çalışıp çalışmama durumu açısından farklılaştığı; yaşa göre ise farklılaşmadığı bulgusu elde edilmiştir. Ebeveyn öz yeterliği ile psikolojik dayanıklılık ve bilinçli farkındalık arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. İki aşamalı modelle gerçekleştirilen aşamalı regresyon analizinin ilk aşamasında daha yüksek düzeyde ilişki olduğu belirlenen bilinçli farkındalık (.86) değişkeni ikinci aşamada ise psikolojik dayanıklılık (.82) değişkeni analize dahil edilmiştir. Analiz sonucunda annelerin ebeveyn öz yeterliklerini bilinçli farkındalıkları ve psikolojik dayanıklılıklarının anlamlı bir şekilde yordadığı; en çok açıklayan değişkenin bilinçli farkındalık (%73.9) olduğu; psikolojik dayanıklılık ile birlikte ise (%81.6) oranında açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen araştırma bulguları alanyazındaki diğer araştırmalar çerçevesinde tartışılarak öneriler sunulmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Ebeveyn Öz Yeterliği, Psikolojik Dayanıklılık, Bilinçli Farkındalık, Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Anneler
Özet (Çeviri)
The first aim of this study is to examine the parental self-efficacy of mothers of children with special needs in terms of demographic variables, and the second aim is to determine to what extent mindfulness and psychological resilience of these mothers predict parental self-efficacy. Using the relational research method, the sample of the study consisted of 424 mothers with special needs children in Bolu, Turkey. As data collection tools, demographic information form, the Parental Self-efficacy Scale, the Mindful Attention Awareness Scale, and the Resilience Scale for Adults were utilized. Quantitative in nature, SPSS 20 software program was used for statistical analysis of the data. Before initiating the analysis, the missing data and extreme values in the dataset were examined, and the normality of the distribution was tested. In order to find out whether the parental self-efficacy differed according to the demographic variables, Independent Sample t-test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) were conducted. Also, Stepwise Regression Analysis was employed in the examination of mothers' mindfulness' and psychological resilience's predicting parental self-efficacy. The results revealed that the parental self-efficacy levels of mothers with special needs children differed according to the level of income, education level, and employment status while there was no difference in terms of age. A highly significant positive correlation was found between parental self-efficacy and psychological resilience as well as mindfulness. In the first phase of stepwise regression analysis carried out with the two-stage model, the mindfulness variable (.86), which was determined to be related at a higher level, and in the second phase, the psychological resilience variable (.82) were included in the analysis. As a result of the analysis, mindfulness and psychological resilience significantly predicted parental self-efficacy levels. It was concluded that the most explanatory variable was mindfulness (73.9%) whereas in the second phase, mindfulness along with psychological resilience (81.6%) explained it together. The research findings are discussed within the framework other related studies in the literature, and suggestions are presented. KEYWORDS: Parental Self Efficacy, Psychological Resilience, Mindfulness, Mothers with Special Needs Children
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuğu olan annelerde intihar olasılığının yordayıcıları: Sosyal destek algısı ve ebeveyn öz yeterliği
Predictions of the possibility of suicide in mothers who has children with special needs: Perception of social support and parental self efficacy
ASLI EYİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESTEREN GAZİOĞLU
- Özel gereksinimli çocuğa sahip olan ebeveynlerin yalnızlık, algılanan sosyal destek ve ebeveyn öz yeterliği düzeylerinin incelenmesi
Examining the levels of loneliness, perceived social support, and parental self-efficacy among parents of children with special needs
BÜŞRA ÖNER
- Covıd-19 pandemi sürecinde gelişimsel yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveynlerin gereksinimleri ve psikolojik durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between the family needs and psychological status of parents with a child with developmental disability during the covid-19 pandemic process
ASLICAN SERÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN
- Serebral Palsi tanısı almış çocuğa sahip annelerin ve tipik gelişim gösteren çocuğa sahip annelerin psikolojik dayanıklılık ve ebeveyn yeterlilik düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of resilience and parental competence levels of mothers with children diagnosed with cerebral palsy and mothers with typically developing children
MEHMET UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ ŞÜKRÜ GÜRBÜZ
- Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde algılanan stres ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide aile yılmazlığı ve öz-şefkatin çoklu aracılık rolü
The multiple mediator role of family resilience and self-compassion in the relationship between perceived stress and psychological well-being of the parents of children with special needs
HASAN AYVALI