Ortoreksiya nervoza ölçeklerinin uyarlanması ve ortoreksiyanın OKB, yeme bozukluğu, depresyon, kaygı ve stres, genel psikolojik belirti düzeyi, sağlık kaygısı, beden algısı ve benlik saygısı ile ilişkilerinin nicel ve nitel yöntemlerle incelenmesi
The adaptation of orthorexia nervosa scales, and the investigation of relations of OCD, eating disorders, depression, anxiety and stress, general psychological symptom levels, health anxiety, body image, and self-esteem with quantitative and qualitative methods
- Tez No: 770118
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 349
Özet
Bratman'ın (1997) tanımladığı ortoreksiya nervoza (ON), sağlıklı beslenme takıntısını ifade eden, yiyeceklerin kalitesine göre kişilerin diyetlerini sınırlandırdıkları, henüz tanı el kitaplarında yer almayan bir bozukluktur. ON'yi daha derinlemesine anlamak için bu tez çalışması bir karma yöntem araştırması olarak 3 temel aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada uluslararası literatürde ON için geliştirilen Yeme Alışkanlıkları Ölçeği, Düsseldorf Ortoreksiya Ölçeği, Barselona Ortoreksiya Ölçeği ve Ortoreksiya Nervoza Ölçeği'nin Türkçeye uyarlamasının yapılması, ON'nin nasıl bir kavram olduğuna yönelik anlayışımızın artması ve gelecek çalışmalara yön vermesi için ON ölçüm araçlarının ortak faktörlerinin belirlenmesi; ikinci aşamada, ON ile OKB, yeme bozukluğu, depresyon, kaygı ve stres, genel psikolojik belirti düzeyi, sağlık kaygısı, beden algısı, benlik saygısı değişkenleriyle ilişkilerin incelenmesi; üçüncü aşamada, ON belirti düzeyi yüksek katılımcılarla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılarak bu kişiler için sağlıklı beslenmenin ne olduğuna yönelik temaların yorumlayıcı fenomenolojik analizle ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Verilerin çevrimiçi ulaşılan örneklemden toplandığı birinci aşamada, 726 katılımcı (543 kadın, 172 erkek, yaş ortalaması= 21) yer almış ve ölçeklerin ufak modifikasyonlarla ON'yi ölçmede güvenilir ve geçerli olduğu bulunmuştur. Ölçüm araçlarından elde edilen ortak faktörlerse“olumsuz duygular”,“günlük işlevsellikte bozulma”,“sağlıklı beslenme alışkanlıklarına verilen önem”,“sağlıklı beslenmeyle abartılı uğraş”olmuştur. İkinci aşamada, 556 katılımcı yer almış ve ON ile tutarlı olarak, OKB, sağlık kaygısı ve yeme bozukluğu belirtileri ilişkili bulunmuş; benlik saygısı ve vücut algısıyla ilişkilerde tutarlılık gözlenmemiştir. Aşamalı regresyon analizinde yeme bozukluğu belirti düzeyinin ON'nin en güçlü yordayıcısı olduğu gözlenmiştir. Nitel yöntemin kullanıldığı üçüncü aşamada ON eğilimi yüksek 2'si erkek 11 katılımcıyla yapılan görüşmelerde“sağlıklı beslenmenin anlamı”,“etiyoloji ve sürdüren faktörler”,“kontrol, güç ve otonomi”,“karşılaştırmalar”ve“günlük işlevsellik”olmak üzere 5 ana temanın ortaya çıktığı görülmüştür. Nicel ve nitel çalışmalardan elde edilen genel sonuç, ON ölçeklerinde çıkan faktörlerin aynı zamanda ON eğilimi yüksek katılımcı söylemlerinde de yer aldığı, ON'nin yeme bozukluğu örüntüleriyle daha yakından ilişkili olduğudur. Çeşitli sınırlılıkları bulunsa da bu çalışma literatürdeki önemli boşlukları doldurmuş gelecek araştırmalar için yol gösterici olmuştur. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Orthorexia nervosa (ON), defined by Bratman (1997), is a disorder that expresses the obsession with healthy eating and that people restrict their diet according to the quality of the food, which is not yet included in the diagnostic manuals. To understand ON more deeply, this thesis study consists of 3 main stages as a mixed methods research. In the first stage, adaptation of the Eating Habits Questionnaire, Düsseldorf Orthorexia Scale, Barcelona Orthorexia Scale and Orthorexia Nervosa Scale into Turkish, and determining the common factors of ON scales were aimed to increase our understanding of what ON is. In the second stage, examining the relationships between ON and OCD, eating disorder, depression, anxiety and stress, psychological symptoms, health anxiety, body image, and self-esteem variables were intended. In the third stage, semi-structured interviews were conducted with the participants with high ON symptoms, and it was aimed to reveal the themes of what a healthy diet is for these people through interpretive phenomenological analysis. In the first stage, 726 participants took part and the scales were found to be reliable and valid in measuring ON. The common factors obtained from the scales were“negative emotions”,“deterioration in daily functionality”,“importance given to healthy eating habits”,“exaggerated preoccupation with healthy eating”. In the second phase, 556 participants were involved and OCD, health anxiety, and eating disorder symptoms were consistently associated with ON; no consistency was observed in the relationship of ON with self-esteem and body image. In the stepwise regression analysis, the level of eating disorder symptoms was the strongest predictor of ON. In the interviews conducted with 11 participants with a high ON tendency, 5 main themes emerged:“the meaning of healthy eating”,“etiology and maintaining factors”,“control, power and autonomy”,“comparisons”and“daily functionality”. The findings were discussed in the light of the literature.
Benzer Tezler
- Tıp fakültesi öğrencilerinde Ortoreksiya Nervoza
Orthorexia Nervosa in medical school students
EMRE ERŞAHİNOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriÇukurova ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LUT TAMAM
- Üniversite öğrencilerinde sosyodemografik verilere göre mükemmeliyetçilik algısı ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between perfectionism and orthorexia nervosa according to sociodemographic data in university students
İPEK EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL ERYILMAZ
- Üsküdar Üniversitesi öğrencilerinde ortoreksiya nervoza düzeylerinin sosyal görünüş kaygısı ile ilişkisi
The relationship between orthorexia nervosa levels and socialappearance anxiety in Uskudar University students
EYLÜL BEGÜM UĞURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ ÖNEN ÜNSALVER
- Kadınlarda beden algısı ile ortoreksiya nervoza, cinsel doyum ve obsesif inanışlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Relationship between body image, orthorexia nervosa, sexual satisfaction and obsessive beliefs in women
LARA ULUKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF HALDUN SOYGÜR
- Obezite polikliniğine başvuran erişkinlerde sosyal medya bağımlılığı ve ortoreksiya nervoza ilişkisinin araştırılması
The relationship between social media addiction and orthorexia nervosa in adult individuals admitted to obesity polyclinic
BEYZA SENA ŞENER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZKAYA