Geri Dön

Safevî dönemi (1501-1736) Şiîliğinde Âmilî ulemânın etkisi

The influence of the Âmili ulama in the Shiism of the Safavid period (1501-1736)

  1. Tez No: 770491
  2. Yazar: FEYZULLAH AKKAVAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF BENLİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Safevî İran, Şîa, Ulema, Cebel-i Âmil, Muhakkik el-Kerekî, Safavid Iran, Shia, Ulema, Jabal 'Amil, Muhaqqiq al-Karakî
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 107

Özet

Safevî İran'ının kurulması Şia mezhebi açısından bir dönüm noktası olmuştur. İlk Safevî hükümdarı Şah İsmail (ö. 930/1524), ilk olarak devletin resmi mezhebini İsnâaşeriyye Şia'sı olarak belirlemiştir. Şah İsmail, mezhebi taassup çerçevesinde katı bir teşeyyu' politikası yürütmüştür ve İran'da çoğunluğu Sünni olan toplumu kısa sürede Şiîleştirmeyi çalıştı. Şiîleştirme politikası içerisinde hiç şüphe yok ki ulemanın rolü çokça fazladır. Ancak o dönem bölgede mevcut Şiî ulemanın yetersiz olduğu görülecektir. Dolayısıyla Cebel-i Amil ile Bahreyn gibi öne çıkan Şiî ilim merkezlerinden ulema arayışına gidilmiştir. Bu bölgelerden öne çıkan ise Cebel-i Amil olmuştur. Cebel-i Amil ise Şia'nın dış etkenlerden uzak kalarak geliştiği bir bölgede, Usûliyye ekolünün öncüsü konumunda olmuştur. Bu ekol metot olarak Safevîlerin ihtiyacını karşılayacak durumdaydı. Doğal olarak bölge ulemasına resmi davet gönderilmiştir. Öncü ulema olan Ali el-Kerekî (ö. 940/1534), resmi davete icap ederek İran'a gelmiş ve bu yolculukta geride kalanlara öncülük etmiştir. Cuma namazı, içtihat ve birçok konuda Safevî yönetiminin kararlarını fetvalarıyla meşrulaştırmıştır. Dolayısıyla kendisinden sonra gelecek ulemanın konumunu da güçlendirmiştir. Cebel-i Âmil'den gelen ulema başta Şeyhülislamlık olmak üzere pek çok mevki ve maddi yüksek kazançlar elde etmiştir. Aynı şekilde Safevî yönetimi Âmilî ulemanın etkisinin yer aldığı ulema sınıfı ile çoğunluğu Sünnî olan toplumu kısa bir sürede Şiîleştirmeyi başarabilmiştir. Netice itibariyle bu tezimizde İran'daki Şiîleştirme programında Âmili ulemanın etkisi, onların bu yöndeki meşrulaştırıcı fetvaları ve Safevî yönetimindeki elde ettikleri imkanlar tetkik edilmiştir.

Özet (Çeviri)

The establishment of Safavid Iran was a turning point for the Shia sect. Shah Ismail, the first Safavid ruler, first determined the official sect of the state as the Twelve Imams of Shia.Shah Ismail followed a strict Shiite policy within the framework of sectarian bigotry and in Iran, he tried to convert the majority Sunni society to Shiite in a short time. There is no doubt that the role of the scholars in the Shiite policy was increasing, however, the Shia scholars in the region, at that time, were insufficient. Therefore, scholars was sought from prominent Shiite science centers such as Jabal 'Amil and Bahrain. Among these regions, Jabal 'Amil became prominent Jabal 'Amil, on the other hand, became the pioneer of the Usuliyya school, in a region where Shi'ism is advancing by staying away from external factors. As a method, this school was in a position to meet the needs of the Safavids. Furthermore, an official invitation had been sent to the regional scholars for this purpose. Muhaqqiq al-Karakî, leaders of the scholars, came to Iran upon an official invitation and led those who were left behind in this journey. The Friday prayer was legitimizing the decisions taken by the Safavid administration on ijtihad and many other issues with the fatwas it issued. Therefore, he also strengthened the position of the scholars who will come after him. The Âmili Scholars from Iran had many positions and high salaries, especially the Shaykh al-Islam. Likewise, the Safavid administration succeeded in converting the majority of the Sunni community to Shiite in a short period of time, with the scholars class in which the influence of the ʿĀmilī Scholars took place. As a result, in this thesis, the influence of Âmili scholars on the Shiite program in Iran, their legitimizing fatwas in this direction and the opportunities they obtained under the Safavid administration were examined.

Benzer Tezler

  1. Atebât-ı Âliye örneği üzerinden Osmanlı İmparatorluğu'nda Şia kaygısı: Propaganda, tedbir ve ideoloji (1796-1914)

    Shiite concerns in the Ottoman Empire in the case of Atebat-i Âliya: Propaganda, precaution and ideology (1796-1914)

    SERKAN ŞENEL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TarihHarran Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULLAH EKİNCİ

  2. İslam maden sanatında Safevi dönemi aydınlatma araçları

    Safavid period lightning tools in Islamic metalwork

    ELİF ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Sanat TarihiKarabük Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LÜTFİYE GÖKTAŞ KAYA

  3. Safevi- Kürt ilişkileri

    Safevi-Kurd relations

    SERVET SÜNĞÜR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    TarihMardin Artuklu Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FASİH DİNÇ

  4. Safevi Devleti'nin Doğu politikası (1501-1736)

    Safavids' Eastern policy

    RAHİM FARZAM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN HÜSEYİN ADALIOĞLU

  5. The development of monumentality narrative in Islamic architecture:A case study of the Islamic early modern empires

    İslam mimarisinde anıtsallık

    MARIA ALTABBA MAHMOUD AL-CHABON

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    MimarlıkBahçeşehir Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SUNA ÇAĞAPTAY