Derleme Sözlüğü'ndeki Türkçe zooloji (hayvan bilimi) terimleri
Turkish zoology (animal science) terms in the Compilation Dictionary
- Tez No: 771047
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞİRVAN KALSIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Türkler, en eski zamanlardan itibaren gerek göçebe (konargöçer, atlı göçebe) gerekse yerleşik hayatta hayvanlarla daima iç içe yaşamış ve karada, havada ve denizde yaşayan her türlü hayvan ve bu hayvanlarla ilgili konular etrafında geniş bir söz varlığı oluşturmuşlardır. Bu söz varlığının dildeki en güçlü akisleri de halk ağızlarına yansımıştır. Bugün Türkiye Türkçesi ağızları hayvanlar hakkında ölçünlü dile kıyasla daha zengin ve ayrıntılı bir söz varlığına sahiptir. Türk Dil Kurumu tarafından Türkiye Türkçesi ağızlarının kapsamlı bir sözlüğü olarak yayımlanan Derleme Sözlüğü adlı külliyatta da pek çok söz varlığı verisi bulunur. Bu söz varlığı verilerinin büsbütün tespit edilip detaylı bir şekilde incelenmesi de Türk dilinin geçmişten günümüze tüm yönleriyle korunmuş ve yaşatılmış kendine özgü birtakım özelliklerinin ortaya çıkartılması bakımından büyük bir önem taşır. Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, Türk dili ve kültür tarihi açısından oldukça önemli yere sahip olan Derleme Sözlüğü esas alınarak Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığında yer alan hayvanlar ve onları doğrudan inceleyen zoolojiyle ilgili malzemenin tamamı taranmış ve taramadan elde edilen malzeme dil merkezli incelenmiştir. Dört bölüm halinde hazırlanan çalışmanın temelini oluşturan üçüncü bölümde Derleme Sözlüğü ekseninde tespit edilen malzemenin zoolojik esaslara göre sınıflandırılması yapılmış ve bu sınıflandırma sonucunda toplam 16 ana bölüm ve alt dalları ortaya konmuştur. Bölüm başlıkları altında alfabetik olarak sıralanan sözcükler yapı bakımından tasnif edilmiş, aynı zamanda etimolojik açıdan ele alınıp değerlendirilmiştir. Böylece tüm bunlardan yola çıkarak hayvanların ve zoolojinin Anadolu halkının hayatındaki yeri ve önemi saptanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Since the earliest times, Turks have always lived together with animals in both nomadic (equestrian) and settled life. Moreover, they have formed a wide vocabulary about all kinds of animals living on land, in the air and in the sea and the subjects related to these animals. The strongest reflections of this vocabulary in the language are also reflected in the dialects. Today, Turkey Turkish dialects have a richer and more detailed vocabulary about animals if it is compare to the standard language (written language, Istanbul Turkish). In addition to this, there is also a lot of vocabulary data in the corpus called Derleme Sözlüğü which is published by the Turkish Language Association as a comprehensive dictionary of Turkey Turkish dialects. It has great importance that this vocabulary data is completely determined and detailly examined, in revealing some unique features of the Turkish language that have been preserved and kept alive in all aspects from the past to the present. In this study, which was prepared as a master's the is animals in the vocabulary of Turkey Turkish dialects and the materials related to zoology that directly examine them were scanned based on the compilation dictionary has a very important place in terms of Turkish language and cultural history and the materials obtained from the study was examined in the terms of philology. In the third part of which forms basis of the study prepared in 4 parts, the words determined in the axix of compilation dictionary are classification 16 main part and subbranches of them are revealed. The words listed alphabetically under the chapter headings have been classified in terms of structure and also they discussed and evaluated in terms of etymology. Since there fore in the ligth of all the information above the place and importance of animals and zoology in the life of Anatolian people was tried to be determined.
Benzer Tezler
- Derleme sözlüğü'ndeki oyun ve oyunla ilgili kavram alanları
Game and game related conseptual field in the collation dictionary
ZUHAL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN
- Derleme sözlüğü'ndeki giyim kuşam adları
Names of the clothes in collation dictionary
BÜŞRA KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN
- Derleme sözlüğü'ndeki örtmeceler üzerine dilbilimsel bir inceleme
A linguistic study over the euphemisims involved inthe compilation dictionary
ŞULE ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL BÜLBÜL OĞUZ
- Derleme Sözlüğü'ndeki düğün âdetleri, gelenekleri ve eğlenceleri ile ilgili adlandırmalar
Nominations related to wedding customs, traditions and entertainment in the Compiling Dictionary
HATİCE ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN
- Derleme Sözlüğü'ndeki mekân adları
Names of the venue in collation dictionary
ERTUĞRUL ÇEÇEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN KAAN YALÇIN