İki eser bağlamında Eski Anadolu Türkçesi bitki adları üzerine biçim ve anlam incelemesi
Morphological and semantic analaysis of Old Anatolian Turkish plant names in the context of two works
- Tez No: 907441
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA BİNNUR ERDAĞI DOĞUER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Bu tez, 14. yüzyılda Eski Anadolu Türkçesi ile yazılan tıp metinleri içerisinde önemli bir yere sahip olan“Edviye-i Müfrede”ve“Müntahab-ı Şifa”adlı iki eserde geçen bitki adlarının derlenmesi ile oluşturulmuştur. Çalışma busözcüklerdenDerleme Sözlüğü'ndebulunan bitki adlarını belirlemeyi, sözcüklerin biçim ve anlam özelliklerinin incelenerek dönemin bitki adları seçimi konusunda fikir edinmeyi amaçlar. Çalışmanın ilk bölümde terim tanımı verilerek terimlerin özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde, 14. yüzyıl Anadolu sahasına ait Türkçe tıp metinlerinde kullanılan bitki adları ve bu metinlerin kaynakları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, kaynak metinlerde tespit edilen bitki adları türüne göre, hayvan adları, organ adları, renk adlarıyla oluşmalarına göre gruplandırılmıştır. Oluşturulma biçimlerine göre de isim tamlaması biçiminde, sıfat tamlaması biçiminde ve tek sözcükten oluşmalarına göre bölümlere ayrılmıştır. Yine bu bölümde derlenen sözcükler kökenlerine göre gruplandırılmıştır. Son olarak bu adların Derleme Sözlüğü'ndeki karşılıkları belirlenmiş ve alfabetik sırayla verilmiştir. Sonuç olarak bu çalışma, 14. yüzyılda bitki adlandırmalarının zenginliğini ve çeşitliliğini ortaya koyarak gelecekte yapılacak çalışmalara kaynak olma potansiyeline sahiptir.
Özet (Çeviri)
This thesis is based on the compilation of plant names in two works,“Edviye-iMüfrede”and“Müntahab-ı Şifa”, which had an important place in Ottoman medical literature in the 14th century. The aim of the study is to determine the equivalents of the plant names identified in the Compilation Dictionary and to get an idea of naming plant in that period by examining their morphological and semantic features. The first part of the study defines the terms and analyses of their characteristics. In the second part, the plant names used in Anatolian-Turkish medical texts of the 14th century and the sources of these texts are discussed. In the third part, the plant names identified in the source texts are grouped according to their species, animal names, organ names and color names. According to the way they are grouped, they are divided into sections in the form of noun phrases, adjective phrases and single words. In this section, the compilated words are grouped according to their origin. Finally, the equivalents of these names in the Compilation Dictionary are determined and listed in alphabetical order. In conclusion, this study has the potential to be a source for future studies by revealing the richness and diversity of plant names in the 14th century.
Benzer Tezler
- Uzun Firdevsȋ Velȃyet-Nȃme bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü
Velayet-Name in verse by Uzun Firdevsi̇ contextual index and functional dictionary
MUHARREM BALABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- 19.yüzyıla ait yeni bir Maḳtel-i Hüseyin nüshası (Dil özellikleri- metin-dizin)
A new 19th century Maḳtel-i Hüseyin copy (Language features-text-index)
YELİZ FATMA KÜÇÜKOĞUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAHİT BAŞDAŞ
- Hikâyet-i Latife-i ʿUcūbe-i Maḥcūbe-i Ẓarife
Hikâyet-i Latife-i ʿUcūbe-i Maḥcūbe-i Ẓarife
MOTLO FADHIL SHAKOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Garib-nāme'de sıfatlama ekleri
Adjective suffixes in Garib-nāme
NURDAN VARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MorfolojiSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM TOPÇU
- Gencine-i Adalet üzerine dilbilgisi incelemesi ve iktidar felsefesi bakımından söylem çözümlemesi
Studying linguistic attainments of Gencine-i Adalet and discourse analysis in terms of philosophy of political power
ÖZGÜR KASIM AYDEMİR