Geri Dön

Artuklu mimarisinde figürlü süslemeler

Figured ornaments in Artuklu architecture

PDF İndir

  1. Tez No: 772273
  2. Yazar: SİBEL DÜZGÜN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ÇAYCI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sanat Tarihi, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Artuklu Dönemi, Figürlü süsleme, Şamanizm, Arma, Artuqid Period, Figured Ornament, Shamanism, Rigging
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 218

Özet

Anadolu'nun fethi ile bu topraklarda varlık bulmuş olan Artuklular, Hasankeyf- Diyarbakır, Mardin ve Harput'u merkez alarak Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde hâkimiyet sürmüşlerdir. Kaynağı Orta Asya'ya dayanan figürlü süslemenin temsilcisi olan Türkler, yurt edindikleri bu topraklarda kendi geleneklerini figür dünyalarına aksettirmeyi bilmişlerdir. İslamiyet'in kabulü figürlerin kullanımını sivil ve dini mimari olarak kısıt altına almış olsa da, Artuklu sultanları Şaman öğretilerini figür dünyalarına yansıtmayı bir engel olarak görmemişlerdir. Nitekim insan ve hayvan figürlerindeki repertuarlarının genişliği sanatçının mahareti ile birleşerek farklı kompozisyonda yapılarda yerlerini almışlardır. Bu çalışmada 12 ve 15. yy. aralığında Artuklu devri yapıları üzerinde bulunan figürlü taş plastik üzerine bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Dönem mimarisi olan saray, kale, köprü ve hamam gibi yapılar topluluğu figürlerin bulunduğu yapılar grubu içindedir. Günümüze kadar gelebilmeyi başarmış bu eserler üzerinde kartal, aslan, boğa ve mitolojik kökenli figürlerin kullanımı yoğun şekilde görülmüştür. Çift başlı kartal figürü sultanların yaptırmış olduğu burçlarda görülürken, hayvan mücadele sahnelerinde ise aslan ve boğa figürleri en çok kullanılan figürler olmuşlardır. Artuklu döneminin figürleri, süsleme olarak bazen sultanın armasının tezahürü olarak yerlerini alırken bazen de gökyüzünün kozmolojik karmaşasına anlam katan özellik olarak görülmektedir denilebilir.

Özet (Çeviri)

Artuqids, who found existence in these lands with the conquest of Anatolia, continued their dominance in the Southeastern AnatoliaRegion by centering Hasankeyf-Diyarbakır, ardin and Harput. The Turks, who arethe representativesof figurative decoration, which originates from Central Asia, have known to reflect their own traditions to their figural worlds in these lands where they callhome. Afterconverting to Islam, religion restricted the use of figures in civil and religious architecture but the Artuqid sultans did not see it as an obstacle and reflected the shamanic teachings to the figure world. In this study an evauation has been made on the figured Stone plastic found on the Artuqid period structures between the 19th and 16th centuries. The abundance of repertoire in human and animal figures combined with the artist's skill, took their places in structures in different compositions. The collection of buildings from that period, such as palaces, castles,bridges and baths, arethe group of buildings with figures. The application of eagle, lion, bulland mythological origin figures has been seen intensively on monuments which have survived to the present day. While the double-headed eagle figure is seen in the bastions built by the sultans, the lion and bull figures are the most used figures in the animal fight scenes. It can be said that the figures of the Artuqid period sometimes take their place as the manifestation of the sultan's coat of arms and sometimes seen as a feature interprets the meaning to the cosmological complexity of the sky.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    389029

    Artuklu Dönemi tarihi yapılarındaki figürlü süslemeler ve Orta Asya kültürünün etkileri

    Artuklu figurative decoration art and historical development of the effects of Central Asian culture

    ÇİMEN TURAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Sanat TarihiBatman Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM

  2. Tez No

    425694

    Güneydoğu Anadolu'daki İslam mimarisinde renkli taşın süsleme amaçlı kullanımı

    The use of polichrome stone as ornament in İslamic architecture in Southeastern Anatolia

    MESUT GÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Sanat TarihiYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLSEN BAŞ

  3. Tez No

    187219

    Diyarbakır'daki İslam dönemi mimarisinde süsleme

    Ornamentation of Diyarbakır Islamic architecture

    GÜLSEN BAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Sanat TarihiYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. KADİR PEKTAŞ

  4. Tez No

    530518

    Diyarbakır ve Mardin'deki İslam Dönemi dini mimarisinde geometrik süsleme

    Geometric ornamentations of Diyarbakir and Mardin's religious architecture in Islamic Period

    İZZET ZORLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sanat TarihiDicle Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İRFAN YILDIZ

  5. Tez No

    98517

    11.-14. yüzyıllar Anadolu-Suriye sanat ilişkileri (Cephe mimarisinde Suriye etkileri)

    Artistic relations between Syria and Anatolia (Syrian influences on the façade architecture)

    ERDAL ESER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Sanat TarihiHacettepe Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYNUR DURUKAN

Geri Dön