Şer'iyye sicillerine göre Bursa'nın sosyo-ekonomik yapısı (1655-1658)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 7725
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZKAN İZGİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1988
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Bu araştırmada, şeriyye sicillerine göre Bursa tari hinin bir kesiti, fizikî, idarî, sosyal ve iktisâdi bakımdan incelenmeye çalışılmıştır. Başlangıçta eski kale içinde kurulan Bursa, Osmanlıla ra geçtikten sonra bir payitaht şehri olarak süratle geliş miş ve dinî, sosyal ve ticarî yapılarıyla daima dikkatleri üzerine çekmiştir. Cehrin, Srmeni, Yahudi ve Türk unsurlarının meydana ge tirdiği tahminen 119.000 nüfusu vardı. Hakkında bilgi sahibi olabildiğimiz eğitim-öğretim, dinî ve sosyal hizmetliler sı nıfı sosyal ve ekonomik açıdan değerlendirilmiştir. Ekonomik bakıdan vakıflara bağımlı olan bu sınıf, sosyal statü yönüy le toplumun önde gelen kesimini teşkil etmekteydi. Bu nüfusun bir kısmını oluşturan ve esir ticaretine konu olan köleler genellikle Rus asıllı idiler. Bunlar arasında çeşitli yollar la azâd olup hürlerin statüsüne kavuşanlar da vardı.Bursa 'da aile hayatı -bazı konularda farklı uygulama lara rastlanmakla bix\Likte- İslâmî prensipler altında şekil lenmiştir. Şehirdeki idarî mekanizma, başta sancakbeyi olmak üze re kadı, şehir kethüdası, subaşı, muhtesib, yasakçıbaşı ve kethüdâyerîden oluşuyordu. İncelediğimiz dönemde bu görev lerin bir kısmının iltizâm usulüyle verilmesi ve sık sık görevlilerin değişmesi yönetimde istikrarsızlıklara yol aç maktaydı. Gerek sınaî ve gerekse ziraî üretim birtakım iktisadî ve sosyal sebeplerle gerilemiş, maliyet fiyatlarının artma sı veya gümüş darlığından dolayı malların kalitesi düşmüştü. Yine aynı sebeplerle karaları çok düşük olan dükkanlar ve işyerleri kapatılmış, iç ve dış ticarette gerilemeler olmuştu. Halk, ihtiyaç duyduğu parayı karz-ı şerc, murâbaha-1 şer^ıyye gibi yollarla, ya avarız vakıflarından veya biribîr- lerinden alıyordu. Şehirdeki esnafı meydana getiren her hırfet ehli, bir kethüda tarafından idâro edilmekteydi. Ticaret malları üzeri ne konulan vergileri alabilmek için her hana kantarlar konu larak bunların başına görevliler tayin edilmişti. Bu dönemde -bazıları istisna edilirse- eşya ve yiyecek fiyatlarında fo 50*lik bir artış gerçekleşmişti. 5 milyon akçeye ulaşan mukata*' alarm gelirleri, XYI. yüzyıla nisbetle önemli oranda azalmıştı. Bunların genellikle iltizâm usulüyle işletilmesi, halkın birtakım haksızlıklara maruz kalmasına sebep olmuştu.Başlangıçta fevkalâde durumlarda alman avârız-ı di- vâniyye denilen vergiler, incelediğimiz dönemde süreklilik kazanmıştır. Bunlar avarız akçesi, bedel-i nüzul, bedel-i sürsât, bedel-i iştira ve kürekçi bedeli gibi vergilerden oluşmaktaydı. Hareket noktası olarak sadece iki şer'iyye siciline dayanarak elde ettiğimiz bu bilgiler de gösteriyor ki, Bur sa, idarî, iktisâdı ve sosyal bakımdan o dönemde imparator luğun oldukça hareketli bir şehri durumundaydı.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- A. 31 no'lu Bursa Tereke Defteri'ne göre Bursa şehri'nin sosyo-ekonomik hayatı (1510-1512)
Socio-economic life in Bursa according to Bursa probate invintory number 31
TUĞBA GÖKÇURAK
- C226 nolu İnegöl şer'iyye siciline göre İnegöl'de sosyal ve ekonomik hayat
Social and economic life in İnegöl according to the İnegol sharia register record no: C 226
BÜŞRA YAŞAR
- 16. yüzyıl ortalarında Bursa (A-84 ve A-202 numaralı Bursa Şer'iyye sicillerine göre)
Bursa at the middle of the 16th century (according to the numbered A-84 and A-202 of the Bursa Şer'iyye register)
RUKİYE ASLAN
- B-7 numaralı Şer'iyye Sicili'ne göre Bursa: 1591-1592
Bursa according to Shari'a Court registry book no B7: 1591-1592
MUHAMMED ÇALIŞKAN
- 3078 numaralı Bursa Şer'iyye Siciline göre Bursa'da sosyal ve ekonomik hayat (1852-1853)
Social and economic life in Bursa according to Bursa Shariah Registry No. 3078 (1852-1853)
MUHAMMET FURKAN MESTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ARSLANBOĞA