İlk Çağ'dan Osmanlılara Çoruh Havzası'nda Türkler
Turks in the Coruh Basin from the Antiquity to the Ottomans
- Tez No: 773548
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM TELLİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 342
Özet
Çoruh Havzası, tarihi süreç içerisinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Çoruh Nehri çevresinde kurulan yerleşim yerlerinde başta Türkler olmak üzere Gürcü ve Ermeni gibi farklı milletlerin izleri sürülebilmektedir. Arkeolojik veriler ve yüzey araştırma raporları incelendiğinde bu toplulukların etkileri açık bir şekilde görülmektedir. Ayrıca bu veriler sayesinde bir yerleşim yeri olarak Çoruh Havzası'nın ortaya çıkışını eski dönemlere kadar götürmek mümkündür. Nitekim Antik Dönem kaynaklarında Çoruh isminin farklı şekillerde yer alması ve stratejik pozisyonunu vurgulanması bunun en önemli örneğidir. Çoruh Havzası, Kafkasya ile Anadolu'yu birbirini bağlayan köprü konumundadır. Bu konumundan kaynaklı olarak Colhis ve Kura-Aras Kültür çevrelerinin bu bölgede yükselmesi şaşırtıcı değildir. Çoruh ve çevresinde önemli etkiler bırakan Gürcülerin, bölge hakkında ortaya koyduğu kronikler Türk tarihi için önemli bir konumdadır. Türk tarih yazımı içerisinde sınırlı olarak faydalanılan Gürcü kroniklerinin etkin bir biçimde değerlendirilmesi, hiç şüphesiz bölge tarihi açısından bizlere değerli veriler sağlayacaktır. Öyle ki, Kartlis Tskhovreba isimli kaynak, Türklerin Çoruh Havzası'ndaki erken dönem izlerini öğrenebilmemiz açısından önemli bir kaynaktır. Gürcü kaynaklarından farklı Türk boylarına ait toplulukların Çoruh Havzası'ndaki faaliyetleri hakkında bilgi edinmek mümkün olmakla birlikte, onların sadece siyasî hayatları değil aynı zamanda sosyal, kültürel ve ekonomik yaşantılarında dair ilgi çekici birtakım bilgiler tespit edilmektedir. Bu çalışmada, genel anlamda Türklerin eski dönemlerinden Osmanlı İmparatorluğu evresine kadar geçen süreçte Artvin, Erzurum ve Bayburt'un dâhil olduğu Çoruh Havzası'nda yaptıkları faaliyetler ortaya konmuştur. Ancak çalışma sadece belli başlı birkaç şehirle sınırlı kalmayıp çevre bölgeler ve özellikle Türklerin etkin olduğu Gürcistan'da konu içerisine dâhil edilmiştir. Tez sadece Türklerin bölgede yaptıkları fetihlerini değil, onların bu coğrafyada sürdürdükleri sosyo-ekonomik etkinliklerini ve bozkır coğrafyasından miras kalan yaşam tarzlarını da konu edinmiştir. Ayrıca bu çalışmada, hem Gürcü hem de Türk tarih yazımında tartışmalı olan Bunturk ve Kıpçaklar gibi bazı meseleler hakkında ayrıntılı değerlendirmeler yapılmış, bu konulara farklı bakış açısı getirmek hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Many civilizations have been established in the Coruh Basin in the historical process. In the settlements established around the Coruh River, traces of different nationalities such as Turks, Georgians and Armenians can be traced. When the archaeological data and survey reports are examined, the effects of these communities are clearly seen. In addition, thanks to these data, it is possible to trace the emergence of the Coruh Basin as a settlement back to ancient times. The most important example of this is the fact that the name Coruh takes place in different forms in ancient sources and emphasizes its strategic position. Georgian chronicles are important for Turkish history. The effective evaluation of Georgian chronicles, which are little used in Turkish historiography, will undoubtedly provide valuable data for the history of the region. The Georgian chronicle named Kartlis Tskhovreba is an important source for us to learn the first traces of the Turks in the Coruh Basin. In Georgian sources, there are some interesting information about not only the political life of the Turks, but also their social, cultural and economic life. In this study, the activities of the Turks in the Coruh Basin, which included Artvin, Erzurum and Bayburt, from the old times to the Ottoman Empire were examined. However, the study was not limited to only a few major cities, but also included the surrounding regions and especially Georgia, where Turks were active. The thesis deals not only with the conquests of the Turks in the region, but also with their socio-economic activities and nomadic lifestyles in this geography. In addition, in this study, detailed evaluations were made about some issues such as the Bunturk and Kipchaks, which are controversial in both Georgian and Turkish historiography, and it is aimed to bring a different perspective to these issues.
Benzer Tezler
- Dulkadir Beyliği'nin komşu beylik ve devletlerle münasebetleri (1337-1522)
Dulkadir Principality's relations with neighboring states and principalities (1337-1522)
SAMET ALIÇ
Doktora
Türkçe
2017
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHATTİN DÖGÜŞ
- Cumhuriyet Dönemi Adıyaman nüfusu (1927-2000)
Republic Period Adıyaman population (1927-2000)
ALİ BİNGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ DOĞAN
- Burdur merkezdeki Osmanlı Dönemi çeşmeleri
Fountains in the center of Burdur at Ottoman Period
MUSTAFA EKMEKCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiPamukkale ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA BEYAZIT
- An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans
'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi
ABDULLAH AL MAMUN
Doktora
İngilizce
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER