Kırsal yerleşmelerde kerpiç konut mimarisi ve koruma sorunlarının değerlendirilmesi: Ördekdede köyü-Kahramanmaraş
Evaluation of adobe housing architecture and conservation problems in rural settlements: The case of Ördekdede village in Kahramanmaraş
- Tez No: 773805
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA YÜCEER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Kırsal alanlar kendilerine özgü kültürlerini ve yaşam biçimlerini yansıtan alanlardır. Kırsal alanlara özgü çözümlemelerle çevresel şartlar doğrultusunda ortaya çıkan kırsal yerleşmeler, özgün mimari özelliklere sahiptir. Kırsal mimari, bulunduğu çevrenin imkânlarına göre şekillenir ve geleneksel yaşam tarzını yansıtır. Kırsal mimari, yansıttığı kültür, yaşam biçimi, geleneksel yerleşim dokusu ve mimari değerlerinin kaybolmaması ve gelecek kuşaklara aktarılması için korunmalıdır. Kırsal mimari yapılar kerpiç, taş ve ahşap gibi bulunduğu yere özgü malzemeler ile inşa edilmiştir. Yerleşik hayata geçmiş olan eski medeniyetlerin, ahşap ve taş gibi malzemelere ulaşması zor olduğu bölgelerde, barınma ihtiyaçlarını karşılamak için kullandıkları yapı malzemesi genellikle kerpiç olmuştur. Kerpiç, ana malzemesinin toprak olması, toprağa kolay erişilebilmesi ve insanların rahatlıkla şekillendirebilmesinden dolayı, kırsal mimaride sıklıkla kullanılmıştır. Ancak, gelişen teknoloji ve kerpice kıyasla daha sağlam yapı malzemelerin erişilebilirliğinin kolaylaşması; aynı zamanda kerpiç malzemenin sürekli bakım gerektiren ve doğal afetlere dayanıksız yapısı günümüz mimarisinde tercih edilmemesine neden olmuştur. Diğer yandan, günümüze kadar ulaşabilen kerpiç yapıların çoğu bakımsız halde olup, bir kısmı da özgün mimari karakterine zarar verecek şekilde onarılmış durumdadır. Bu bağlamda, tez kapsamında incelenen Kahramanmaraş İli, Pazarcık İlçesi'ne bağlı Ördekdede Köyü'nde yer alan geleneksel kerpiç konutlar çevre köylere kıyasla özgünlüğünü korumuş ve günümüze kadar varlıklarını sürdürebilmiş yapılardır. Bu nitelikleri nedeniyle Ördekdede Köyü, yerel mimarisi ve geleneksel köy yaşantısıyla birlikte araştırmaya değer bulunmuştur. Ördekdede Köyü'nün sahip olduğu geleneksel kerpiç konut dokusunun bilinirliğinin arttırılması, kültürel değerlerinin saptanması, belgelenmesi ve doğru koruma yöntemleri ile gelecek nesillere aktarılması, kırsal mimari mirasın korunması bağlamında önem taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda, tez kapsamında kuramsal çerçeve oluşturulmuş, ve köyün mimari mirasının belgelenmesi ve korunması amacıyla analiz ve değerlendirmeler yapılmıştır. Kuramsal çerçeve kapsamında; konu ile ilgili literatür araştırılmış, ulusal ve uluslararası tüzükler, ilgili kurum ve kuruluşların çalışmaları ile koruma uygulaması yapılmış örnekler incelenmiştir. Mimari ve doku ölçeğinde ise; ön tespit çalışması, analizler, mekânsal inceleme çalışmaları, ölçümler, fotoğraflamalar, yazılı ve çizili belgeleme ve değerlendirmeler yapılmıştır. Dolayısıyla, Ördekdede Köyü yapı, parsel ve alan ölçeğinde bir bütün olarak ele alınmıştır. Araştırmalar sonucu, Ördekdede Köyü'nün kültürel mirasının ve geleneksel mimarisinin korunmasına yönelik tespit edilen sorunlar değerlendirilmiş; mimari yapılar, kırsal çevre, ekonomik ve toplumsal kalkınma gözetilerek yapı, doku ve yasal ölçekte öneriler geliştirilmiştir. Geliştirilen öneriler kırsal alanda koruma için sürdürülebilir çözümler üretilmesinin önemi vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Rural settlements, which emerged in accordance with environmental conditions and specific geographical characteristics, reflect unique culture, way of life and architectural features. Rural architecture is shaped according to the possibilities of the environment and reflects the traditional lifestyle. It is of importance that the traditional rural architecture should be preserved for the conservation of the culture, lifestyle, traditional settlement pattern and architectural values it reflects and be transferred to future generations. Rural architectural structures were built with local materials such as adobe, stone and wood. In areas where it was difficult for the settled civilizations to reach materials such as wood and stone, the building material they used to meet their shelter needs was usually mud brick. Since the main material is soil, the soil is easily accessible and people can shape it easily, adobe has been frequently used in rural architecture. However, developing technology and easier accessibility of building materials compared to adobe, the vulnerability of the structure of adobe and adobe materials to natural disasters and its need to constant maintenance, has caused it not to be preferred in today's architecture. On the other hand, most of the mudbrick structures that have survived to the present day are in a neglected state, and some of them have been repaired in a way that damages their original architectural character. In this context, the traditional adobe houses located in Ördekdede Village of Pazarcık District of Kahramanmaraş Province, which are examined within the scope of the thesis, have preserved their originality when compared to the surrounding villages and have survived until today. Due to these qualities, Ördekdede Village, with its local architecture and traditional village life, is selected as a proper case for research. Increasing the awareness of the traditional mudbrick housing pattern of Ördekdede Village, determining its cultural values, documenting them and transferring them to future generations with the appropriate preservation methods are important in the context of the conservation of the rural architectural heritage. For this purpose, a theoretical framework has been created within the scope of the thesis, and analyzes and evaluations have been made in order to document and protect the architectural heritage of the village. Within the theoretical framework; the literature on the subject was reviewed, national and international regulations, the studies of the relevant institutions and organizations, and the case areas that have been protected were examined. On the architectural and environmental scale; preliminary determination, analyses, spatial investigation studies, measurements, photographs, written and drawn documentation and evaluations were made. Therefore, Ördekdede Village was holistically studied as a whole at the scale of building, lot and traditional environment. As a result, the problems identified regarding the preservation of the cultural heritage and traditional architecture of Ördekdede Village were evaluated; suggestions on building, environment and legal scale have been developed considering architectural characteristics, rural environment, economic and social development. The developed proposals emphasized the importance of producing sustainable solutions for rural protection.
Benzer Tezler
- Bursa ili, Gemlik ilçesi, Umurbey beldesi'nde tarihi çevre koruma önerisi
Conservatin proposal for the historical town Umurbey in Gemlik, Bursa
AYŞEGÜL ÖZER
- Van-Başkale kırsal konut mimarisinde plan ve cephetipolojisi
Plan and facade typology in rural house architecture in Van-Baskale
RABİA BOZMAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkVan Yüzüncü Yıl Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR SUBAŞI DİREK
- Ilgaz dağları ile Çankırı şehri arasındaki kır yerleşmeleri
The Rural settlements between the city of Çankırı and Ilgaz mountains
MUSTAFA YILMAZ ÖZDEN
- Tut (Adıyaman) ilçesi'nin beşeri ve ekonomik coğrafyası
The humman and economic geography of Tut (Adıyaman) distric
FATMA ÖNAL