Geri Dön

Bursa ili, Gemlik ilçesi, Umurbey beldesi'nde tarihi çevre koruma önerisi

Conservatin proposal for the historical town Umurbey in Gemlik, Bursa

  1. Tez No: 152183
  2. Yazar: AYŞEGÜL ÖZER
  3. Danışmanlar: PROF.DR. NUR AKIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 513

Özet

BURSA ILI, GEMLİK İLÇESİ, UMURBEY BELDESI'NDE TARİHİ ÇEVRE KORUMA ÖNERİSİ ÖZET Umurbey beldesi, Marmara Bölgesi'nin güneyinde, Gemlik'in 4 km. güneydoğusunda, 250 m yükseklikte, Kurban Dağları'nın eteklerine kurulmuştur. 17.07.1952 tarihinde belediye ilan edilmiştir. Beldenin toplam yüzölçümü 1934 hektardır. Belediye sınırları içerisinde 2 mahalle bulunmaktadır: Orhaniye ve Parsbey. Belde içerdiği tarihi değeriyle, bölgedeki önemli küçük yerleşmelerden biridir. Çalışmanın amacı, söz konusu değerlere bağlı olarak beldenin sorunlarına tarihi çevre koruma açısından çözüm getirmektir. Bu kapsamda korunacak tarihi alanın sınırları belirlenmiş (alana, belde için özel önem taşıyan ve 20yy. mimarisi olarak korunması öngörülen Celal Bayar Evleri de eklenerek) ve bu çevreye yönelik envanter çalışması yapılmıştır. Geleneksel mimariyi etkileyen sosyo-ekonomik ve kültürel etmenler irdelenmiştir. Umurbey'in coğrafi yapısı, alt yapısı, ekonomisi, demografik ve sosyal yapısı incelenerek, belde hakkında genel bir tanımlama yapılmıştır. Bu bağlamda, Umurbey, ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma (zeytinciliğe) dayalı, ikinci dereceden bir yerleşme birimidir. Nüfusun büyük bir bölümü yerlidir. Eğitim düzeyi, diğer kırsal yerleşmelere nazaran yüksektir. Doğurganlık oranı düşüktür. Aile ata-erkil yapıdadır. Umurbey, 15. yy başında Kios'un (Gemlik) Türkler tarafından ele geçirilmesi sırasında kurulan köylerin birleştirilmesiyle nahiyeye dönüştürülmüştür. Belde sınırları içerisindeki antik ve Bizans dönemlerine ait buluntular, yerleşmenin tarihinin kesintili de olsa, daha gerilere uzandığını göstermektedir. Beldede Umurbey Cami ve Hamamı olmak üzere 2 adet anıtsal değerli yapı bulunmaktadır. Umurbey Cami 1901 yılında ibadete açılmış, Umurbey Hamamı ise 1877 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Beldede zeytinciliğe bağlı olarak yer alan yağhaneler de diğer önemli yapı grubunu oluşturmaktadır. Bu yapıların yanı sıra beldede 2 adet tarihi çeşme, 4 adet tescilli anıt ağaç, Kara Ali Paşa, Beyler ve Umurbey Mezarlığı olmak üzere 3 adet tescilli mezarlık alanı, doğal sit ilan edilen Aytepe mesire yeri bulunmaktadır. Umurbey'de 53 konut ve“sivil mimarlık”örneği olarak tescil edilmiştir. Umurbey'in en eski yapıları konutlardır. Tarihleri oldukça erkene giden tepe pencereli 4 yapı bulunmaktadır. Konutlar genellikle bitişik nizamdır. Zemin kat, ara kat ve birinci kattan oluşurlar, -pek az örnek ikinci kata sahiptir-. Zemin katta, zeytin havuzları ve ıslak hacimler yar alır. Ara kat, kışın kullanılır, burada bir ya da iki adet oda bulunur. Birinci katta genellikle geniş bir sofa ve sofaya açılan odalar yer alır. Odalarda nişler, gusülhaneler ve sekiler vardır. Konutlardaki 'alttan ısıtmalı' banyolar işlevselliği açısından ilginçtir. Beldedeki korunması gerekli sivil mimari örneklerinde dış sofalı ve iç sofalı plan düzeni görülmektedir. Bunlardan en yaygını dış sofalı plan düzenidir. Sofaya açılan eyvanlarla mekanlar zengileştirilmiştir. Geleneksel konutlarda bir yapı hariç haremlik ve selamlık görülmez. xxıYapılar genellikle ahşap karkas sistem ve yığmadır. Karkas yapılar, erken örneklerde kerpiç tuğla+ taş, geç örneklerde tuğla dolguludur. Köşe pahlı pek az örnek günümüze ulaşmıştır. Çıkmalar, eli böğründe ve konsol elemanları ile sağlanmaktadır. Konutlardaki iç ve dış bezeme örneklerinden çoğu yok olmuştur. Buna rağmen, mevcut olan sınırlı kaynaklardan iç ve dış bezemelerin geleneksel konutlarda yoğun olarak uygulanıldığı öğrenilmektedir. Beldeye ait planlama çalışmalarının tarihi 1956 İller Bankası imar planı ile başlamaktadır. Fakat, bu plan tamamen uygulanamamıştır. 1962 yılında yerleşimin güneyinde 'Celal Bayar Evleri' adlı toplu konutlar tamamlanmıştır. Bu evler mimarileriyle Umurbey'in tarihi dokusu ile uyum içindedir. 1970'te Celal Bayar Müzesi inşa edilmiştir. Umurbey için 1979 yılında ikinci imar planı hazırlanmış ve aynı plan 1989'da revizyon görmüştür. Koruma amaçlı imar planı 1991 yılında yürürlüğe girmiştir. Yürürlükteki imar planı, koruma amaçlı imar planının 2001 'de revize edilmesiyle oluşturulmuştur. Tez kapsamında araştırmalara ek olarak, yukarıda sözü edilen planlama çalışmaları incelenerek mevcut sorunlara yönelik yeni çözümler getirilmektedir. Bu amaçla da, Koruma İmar Planı Revizyonu önerilmektedir. Revizyon'da, Sosyal kalkınma için gerekli sosyal donatıların ve toplumsal hizmetlerin oluşturulması; beldenin ve belediyenin ekonomik kaynaklarının geliştirilmesi; çarşıya yeni ticari faliyetlerin getirilmesi; tarihi dokunun korunması ve fiziksel rehabilitasyon'a yönelik öneriler geliştirilmiştir. Tescil kararları yeniden düzenlenmiş, terkedilmiş tarihi yapılar yeniden işlevlendirilmiş, korunması gerekli yapılar için restorasyon ve yeni yapılar için sıhhileştirme müdahaleleri belirlenmiştir. Umurbey'in ekolojik ve doğal değerlerinin korunabilmesi ve geliştirilebilmesi için yeni kurum ve mekanizmaların oluşturulması hedeflenmiştir. Ulaşım problemlerinin giderilmesine yönelik yeni bir düzenleme hazırlanmıştır. Planlama çalışması kapsamında, koruma çalışmalarına örnek oluşturabilmesi açısından, koruma sorunlarının belirgin olarak gözlendiği Çarşı Meydanı için 1/200 ölçekli vaziyet planları ve siluetler hazırlanıp, meydan ve çevresinin geçirdiği fiziksel değişimler göz önünde tutularak, sıhhileştirme ve düzenleme projesi hazırlanmıştır. Bu düzenlemede Umurbey'in zaman içinde kaybettiği mimari değerlerin belgelenebilenlerinin Çarşıya yeniden kazandırılması önerilmiş. Bu nedenle görselş belgelere dayanarak infill önerileri getirilmiştir. Çarşıyı çevreleyen yapı adalarında herbir yapı için müdahaleler belirlenmiştir. Umurbey'in tarihi ticari merkezi olan çarşının yeniden ekonomik canlılığına kavuşturulmasına yönelik düzenlemeler hazırlanmıştır. Meydan ve çevresindeki tanımsız kent boşlukları açık ve yarı açık mekanlar tasarlanarak, kamuya açık yeşil alanlara dönüştürülmüştür. xxıı

Özet (Çeviri)

CONSERVATION PROPOSAL FOR THE HISTORICAL TOWN UMURBEY IN GEMLİK, BURSA SUMMARY Umurbey is located at 250 m height on Kurban Mountains, which is 4 km southeast of Gemlik, in Marmara Region. The municipality was established at 17,07.1952. The town has 1934 hectares of land. There are 2 quarters in town; Orhaniye and Parsbey. The study has started to create a solution for the existing problems of historical settlement. For this reason, a boundary of the historical district has been designated - Celal Bayar Housing Area has also been included in this boundaries for its delicate 20th century architecture and it's special meaning for the town- and documentation of the region has been completed. Socio-economic and cultural dynamics that have effected and formed the traditional architecture were scrutinized. Umurbey is generally defined by looking into the economic, demographic and social structure of the town. Umurbey is a secondary settlement area in national hierarchy whose economy is based on agriculture, especially on olive cultivation. The majority of the population is local. Education level is higher than the surrounding agricultural settlements. Prolificacy ratio is small. Families are patriarchal. Umurbey was established in the beginning of 15th century, uniting some villages that were settled in the area during the take-over of Kios (Gemlik) by Turks. The Hellenic and Byzantium founds in town indicate that the history of the area leads to older times although with gaps. There are 2 monumental buildings in town, which are: Umurbey Mosque and Umurbey Bath. Umurbey Mosque inaugurated in 1907 and the bath was opened in 1877. Yağhane is another traditional building type. In addition to these buildings there are 2 historical fountains, 4 registered monumental trees and 3 registered historical burial grounds in Umurbey. The burial grounds are: Beyler Cemetery, Umurbey Cemetery and Kara Ali Paşa Grave. Besides, 53 houses have been registered as examples of traditional civil architecture. The earliest buildings in Umurbey are the houses. There are 4 houses with clerestory. Housing is usually contiguous. There are usually 3 floors in houses: 1st t floor, mezzanine and 2nd floor. Besides, there are some examples with 3rd floor but they are rare. Olive storage pools and sanitary spaces are usually in first floor. There are 1 or 2 rooms in mezzanine, which are used in winter. The 2nd floor usually has a big sofa and rooms connecting to there. There are niches, gusulhanes and paces in some of these rooms. Also, ground heated bathrooms are remarkable for their functionality. Umurbey's traditional houses have internal and external sofa as a plan type. The most common of these types is the external sofa planned houses. The eyvans attached to the sofas enriches the interior architectural values. Traditional houses with Haremlik and Selamlık do not exist in town except one exception. Buildings are carcase -wooden framed- and masonry. Adobe bricks and stones are used for the filling up of the wooden-frame in early and brick in late examples. xxmOnly a few houses with angles exist today. Consoles and angle braces are used in cantilevered buildings. Although, most of the external and internal decorations are mislaid, from the remains it is easy to understand that traditional houses were highly decorated. The planning history of Umurbey starts with 1956 Planning of İller Bankası. Yet, it was not applied totally. Celal Bayar Housing Project was completed at 1962, in south of settlement areas. The architecture of this housing project accomplishes a harmony with the historical texture of town. Celal Bayar Museum was completed at 1970.The second planning was done at 1979 and it was revised at 1989. Conservation Master Plan came in to force at 1991. The valid plan of Umurbey is the revision of 1991 conservation master plan. In addition to research, this thesis aims to create solutions for the existing problems of the planning mentioned above. Therefore, Revision of Conservation Master Plan has been proposed. The proposals for social development such as establishment of necessary social works and mechanisms have been proposed. Besides, enlargement of the economic resources of Umurbey and its municipality has been planned. For this reason, new economic facilities have been integrated in to the Çarşı Square. Proposals has been concluded to conserve the historic town and for physical rehabilitation. Therefore a new listing has been completed, reuse of abandoned historic buildings has been proposed, the implementation types for each building in the historical district has been identified: restoration identification has been made for the buildings which will be preserved, rehabilitation implementations has been proposed for the rest of the buildings. It has been a goal to create to create new establishments and mechanisms for conserving and developing the ecological and natural values of Umurbey. A new plan has been completed as a solution of the existing problems in transportation. Çarşı Square has been chosen as an example for a detailed conservation project in this thesis, because of its major conservation problems. Existing condition has been documented at 1:200 scale. This has been followed by rehabilitation and conservation project regarding the physical changes of the area. One of the targets of this project was to regain the physical losses of the area through out time. Therefore infills were proposed basing on the photographic documentations of related buildings. In addition to this, rehabilitation and restoration interventions were identified for each building surrounding the square. Open spaces surrounding the square were designed and recreated as semi open and open public spaces. XXIV

Benzer Tezler

  1. Tez No

    142547

    Bursa ili Gemlik ilçesi Umurbey beldesi çırganlar evi için restorasyon önerisi

    Restoration project for Çırganlar House in Bursa, Gemlik, Umurbey

    BURÇE İVEDİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Restorasyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUR AKIN

  2. Tez No

    904762

    The effects of leadership types on student achievement in private and public schoolmanagement in Gemlik district of Bursa province

    Bursa ili Gemlik ilçesi özel ve devlet okul yönetimlerinde liderlik türlerinin öğrenci başarısı üzerine etkileri

    AYTÜRK AKSAKAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Eğitim ve ÖğretimYalova Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLGÖNÜL BOZOĞLU BATI

  3. Tez No

    457314

    Mesleki ve teknik anadolu liseleri okul müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin incelenmesi(Bursa İli Gemlik İlçesi örneği)

    Research of the vocational and techinical high school administrators's ethical leadership behaviours level (Example of Gemlik District-Bursa Proivince)

    BARIŞ YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEFER ADA

  4. Tez No

    521166

    Sunğipek fabrikası (U.Ü Asım Kocabıyık yerleşkesi ) müdür evi ve vazife evi yapılarını koruma projesi

    The restoration project of manager house and mission house of Sungipek factory (U.U. Asim Kocabiyik campus )

    FATİH TİRYAKİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    MimarlıkUludağ Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM KÖPRÜLÜ BAĞBANCI

    DOÇ. DR. MUHAMMED BİLAL BAĞBANCI

  5. Tez No

    664565

    Sanayi işçilerinde görülen iş kazalarının sağlık okuryazarlığı ve işyeri güvenlik iklimi ile ilişkisi

    Relationship between occupational accidents of industrial workers and health literacy and workplace safety climate

    FAHRİ ÖZAYDIN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAKAN DEMİRCİ

Geri Dön