Zemahşerî'nin nahivde semâ' ile istişhâdı: Betimsel-analitik bir çalışma
Citation by hearing in grammar according to al-Zamakhshari
- Tez No: 774962
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ IHAB SAİD İBRAHİM IBRAHİM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
Bu tezde, Arap dilinin öncü âlimlerinden biri olan Cârullâh ez-Zemahşerî'nin, nahiv kurallarını tespit noktasında semâ ile istişhâdı konu edilmiştir. Zemahşerî'nin bu istişhâdlarının teorik yönü el-Mufassal kitabında, pratik yönü ise el-Keşşâf kitabında görülebilmektedir. Bu bağlamda tez bir giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan meydana gelmektedir. İlk olarak, Zemahşerî'nin kıraatleri kusurlu bulması, kıraatlerle istişhâdı bir hüccet kabilinden görmeyip, kabul edilme şartını fesahate(fesâhat), kıyasa uygunluğa(uygunluk) ve yaygın kullanım şartlarına bağlamıştır. Daha sonra Zemahşerî'nin hadislerle istişhâdına geçilmiştir; Zemahşerî pratik açıdan hadislerle istişhâdı kabul etmekle birlikte, bu şekildeki istişhâdları oldukça azdır. Ardından şiir ve nesir çeşitleri ile Arapların sözleri gelmektedir. Zemahşerî, Arapların sözleri ve mesellerinden oluşan nesirle ilgili bolca istişhâdda bulunmuştur. Şiir konusunda da o, muhdes şairlerin şiirleriyle istişhâdın caiz olduğunu söylemiş, ancak bunu önde gelen dil âlimleri ve ravilerle sınırlı tutmuştur. Yine Zemahşerî, kendisi uygun olmadığına işaret etmesine rağmen söyleyeni meçhul şiirlerle istişhâd etmiştir. Masnû şiirle istişhâdı kabul etmezken, masnû olduğu söylenen şiirle istişhâd ettiği vakidir. Hangi kurala delil olduğu hususunda farklı rivâyetler bulunan şiirlerle de istişhâd etmiştir. Şiirini istişhada konu ettiği şairler, Ebû Hayyân'ın Fârâbî'den naklettiği kabilelerle sınırlı kalmamış; aksine Arap olmayan ve Farsça konuşanlarla bir arada yaşayanların, yabancılarla sınırı bulunan beldelerdekilerin şiirleriyle de istişhâd etmiştir. Zemahşerî'ye göre, Arapların tüm lehçeleri farklı fesahat derecelerinde olmakla birlikte delil niteliğindedir. Bu tez ile varılan en önemli sonuçlardan biri, teorik söylemleri olduğu gibi kabul etmeyip incelemeye tabi tutmanın ve bu teorik söylemlerin nahiv âlimleri nezdindeki pratik yönüyle uyum göstermesine dikkat etmenin gerekliliği olmuştur.
Özet (Çeviri)
This research studies the citation by hearing in regard to proving grammatical rules according to the renowned Arabic language scholar, Jarullah Al-Zamakhshari. The citation involves two aspects, theoretical, which is The Book of Al-Mufassal, and practical, which is the Book of Alkashaf. The research comprises an introduction, three chapters, and a conclusion. Initially, Al-Zamakhshari studied the citation of the readings but challenged it, because he did not see it as a followed Sunnah. Moreover, the criterion for these readings to be approved is eloquence, agreement with the analogy, and extensive use. Al-Zanakhshari, then, studied Hadith, and its citations were actually acknowledged although they were few. After that, he studied Arabic rhetoric particularly prose and poetry, as a result, he was excessively using prose by quoting Arabic sayings and proverbs. As for poetry, it stipulated that it is permissible to cite the poetry of the Mawlidian but restricted it to the imams of the language and its narrators. He also cited unanimous poetry, although he indicated that it was forbidden to be cited. Besides, he denied the citation of affectation poetry, but he cited poetry which was said to be affectation. He also cited multiple sourced poetry. As for the poets who he cited, he did not adhere to the tribes that Abu Hayyan reported on the authority of Al-Farabi. Rather, Al-Zamakhshari cited those who mingled with the Persians and used to speak Persian and the tribes that used to live on the borders of foreign countries. The variations of Arabic are all acknowledged by al-Zamakhshari, but they are not of the same degree in eloquence. Finally, the researcher recommends not to credit the theoretical statements and the need to consider them and the extent to which they agree with the practical reality of the grammarians.
Benzer Tezler
- Zemahşerî ve Nahiv ilmindeki yeri
Zemahşerî and his place at syntax
HARUN ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARUK ÇİFTÇİ
- المختصر الراشف من زُلال الكاشف' للشيخ محمد بن أيوب التاذفي (المتوفى: 705هـ) من اول سورة القصص إلى نهاية سورة الصافات دراسة وتحقيق
İmam al-Tadfi'nin Zalal al-Kashef'inden al-Mukhtasar al-Rashif, Kasas Suresi'nin başından Safat Suresi'nin sonuna kadar, bir inceleme ve inceleme / Al-Muhtasar al-Rashef min Zulal al-Kashef by Sheikh Muhammad bin Ayoub al-Tathifi (d. 705 AH) [From thebeginning of Surat al-Qasas, to the end of Surat al-Safat], astudy and investigation
AMMAR AHMED SALIH ALHREYTH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- المختصر الراشف من زلال الكاشف للإمام التاذفي (705 هـ) من أول سورة الحج إلى آخر سورة النمل ( دراسة وتحقيق )
Almuhtasar alraşıf fi zilal alkaşif- Hac Suresi'nin başlangıçından Neml Suresi'nin sonuna kadar (Çalışma ve inceleme)
ABDULLAH AHMED OGLAH AL-ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Abdulsalam Yousuf Essa AL-YAGOOB
- Eş-Şâfiye Fî Sebki'l-Kâfiye adlı eserin değerlendirmesi ve tahkiki
Al Shafia Fi Sabk al Kafia edition criticism and analiysis
ABDULLAH HOUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP KIZILKAYA
- İbn Ya'îş ve Şerhu'l-Mufassal adlı eserinin incelenmesi
An analysis of Ibn Ya'îsh and his work titled Sharh al-Mufassal
RECEP YAŞAR
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN DEMİR