Yaratıcı drama temelli akran zorbalığını önleme programının okul öncesi öğrencilerin zorbalık davranışlarına etkisi
The effect of creative drama-based peer bullying prevention program on preschool students' bullying behaviors
- Tez No: 775391
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT TUNCER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
Bu araştırmanın amacı yaratıcı drama temelli akran zorbalığını önleme programının (YDTAZÖP) okul öncesi öğrencilerin zorbalık davranışlarına etkisini incelemektir. Araştırma, nicel ve nitel araştırma verilerinin bir araya getirilip incelendiği açımlayıcı karma araştırma deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda genel tarama ve ön test – son test kontrol gruplu yarı deneysel desenlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın evreni 2021-2022 öğretim yılında Diyarbakır merkez ilçelerinde bulunan bağımsız anaokullarında öğrenim gören 60-72 aylık okul öncesi öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise Diyarbakır'da merkez ilçelerde bulunan 9 bağımsız anaokulunda öğrenim gören okul öncesi öğrencileridir (n=930). Bu örneklem içerisinden zorbalık puan ortalamaları yüksek ve birbirine denk olan iki grup (n1=23, n2=23) deneysel çalışma için seçilmiştir. Ön test ve son testlerde okul öncesi akran zorbalığı ölçeği öğretmen formu ile zorba ve kurban çocuk davranışlarını değerlendirme formu kullanılmıştır. Araştırmanın deneysel işlem süreçlerinde sınıf içi akran zorbalığı davranışları gözlem formu ve YDTAZÖP haftalık etkinlik değerlendirme formundan yararlanılmıştır. Deneysel işlem sonrasında yapılandırılmış YDTAZÖP değerlendirme görüşme formu da veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada deney ve kontrol gruplarının ön test ve son test ölçümlerinin ortak etkisinin değerlendirilmesi için deney ve kontrol gruplarının ön test ve son test puanları arasındaki farka dayalı bir karşılaştırma çözümlemesine gidilmiştir. Fark değişkeni gruplara göre parametrik olmayan test tekniklerinden Mann-Whitney U testi ile çözümlenmiş ve .05 önem düzeyinde istatistiksel anlamlılık yorumlanmıştır. Bu araştırmada YDTAZÖP haftalık etkinlik değerlendirme formu ve yapılandırılmış YDTAZÖP değerlendirme görüşme formundan elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucuna göre her beş sınıftan yaklaşık birinde çeşitli türde (fiziksel, ilişkisel ya da sözel) zorbalığın olduğu görülmüştür. Bu araştırmada YDTAZÖP deney grubunun zorba-kurban çocuk davranış genel puanına istatistiksel olarak anlamlı ölçüde olumlu etki etmiştir. Bunun yanı sıra pasif-zorba çocuk davranışları alt boyutunda etkili olmuştur ve tüm ölçme araçlarında deney grubunun okul öncesi akran zorbalığı seviyesinin azaldığı görülmüştür. Araştırmanın nitel sonuçlarına göre programın; iletişim, empati, kendini ifade, sosyal beceriler, beden farkındalığı, başkasına saygı duyma ve duygu farkındalığı becerilerinin gelişimini desteklediği görülmüştür. YDTAZÖP'ün zorba, mağdur ve izleyici öğrencileri olumlu etkilediği, sınıf içinde her üç zorbalık türünün de azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Deney grubu öğretmenine göre YDTAZÖP öğrencilerde zorbalık davranışlarını azaltmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to examine the effect of creative drama-based peer bullying prevention program (CDBPBPP) on bullying behaviors of preschool students. The research was carried out with a explanatory mixed research design in which quantitative and qualitative research data were combined and examined. In the quantitative dimension of the study survey and semi-experimental designs with pretest – posttest control group were used. The population of the study is 60-72 months old preschool students studying in independent kindergartens in the central districts of Diyarbakır in the 2021-2022 academic year. The sample of the study was preschool students studying in 9 independent kindergartens in the central districts of Diyarbakır (n=930). Among this sample, two groups (n1=23, n2=23) with high mean scores of bullying and equal to each other were selected for the experimental study. In the pre-test and post-tests, the preschool peer bullying scale teacher form and the bully and victim child behavior evaluation form were used. In the experimental process of the study, the observation form of peer bullying behaviors in the classroom and the CDBPBPP weekly activity evaluation form were used. After the experimental procedure, the structured CDBPBPP evaluation interview form was also used as a data collection tool. A comparison analysis based on the difference between the pretest and posttest scores of the experimental and control groups (group) and the pretest and posttest measurements (measurement) was used to evaluate the joint effect of the experimental and control groups (measurement). The difference variable was analyzed by Mann-Whitney U test, one of the non-parametric test techniques according to the groups, and statistical significance was interpreted at the .05 significance level. In this study, the data obtained from CDBPBPP weekly activity evaluation form and semi-structured CDBPBPP evaluation interview forms were analyzed by content analysis method. According to the results of the research, it has been observed that there are various types of bullying (physical, relational or verbal) in approximately one out of every five classes. In this study, CDBPBPP had a statistically significant positive effect on the bully-victim child behavior general score of the experimental group. In addition, it was effective in the passive-bullying child behaviors sub-dimension and it was observed that the preschool peer bullying level of the experimental group decreased in all measurement tools. According to the qualitative results of the research, the program; it has been seen that it supports the development of communication, empathy, self-expression, social skills, body awareness, respect for others and emotional awareness skills. It was concluded that CDBPBPP had a positive effect on bully, victim and bystander students, and all three types of bullying decreased in the classroom. According to the experimental group teacher, CDBPBPP reduced bullying behaviors in students.
Benzer Tezler
- Metin türlerine dayalı yaratıcı drama etkinliklerinin akran zorbalığı algısına etkisi
The effect of creative drama activities based on text types on the perception of peer bullying
ELVİDE KANTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK UYSAL
- Değerler eğitimi temelli yaratıcı drama programının 5-6 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin gelişimine etkisi
The effect of a values-education based creative drama program on 5-6 year old children's social skills development
EZGİ İBİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DUYGU ÇETİNGÖZ
- Yaratıcı drama temelli hazırlanan eğitim programının ergenlerin sosyal medya bağımlılığı üzerine etkisi
The effect of creative drama-based educational program on adolescents' social media addiction
SEVİLAY AKAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ ÇAKIR
- Yaratıcı drama temelli matematik öğretimi çalışmalarının sistematik literatür derlemesi
Systematic literature review of creative drama-based mathematicsteaching studies
TOLGA GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ TOPTAŞ
- Yaratıcı drama temelli duygusal zeka geliştirme programının etkililiğinin incelenmesi
Examination of the effectiveness of the creative drama-based emotional intelligence development program
YUSUF AKYIL
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ