Okul yöneticilerinin davranışlarının hegemonik erkeklik ve toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi
Examining the behavior of school administrators in the context of hegemonic masculinity and gender
- Tez No: 776245
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF AYDOĞDU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Erkek okul yöneticisi, Hegemonik erkeklik, Toplumsal cinsiyet, Male school administrators, Hegemonic masculinity, Gender
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Amaç: Araştırmanın amacı erkek okul yöneticilerinin görüşlerinden yola çıkarak toplumsal cinsiyete ve erkekliğe yükledikleri anlamları keşfetmek, toplumsal cinsiyet ve erkekliğe bakış açılarının ailede, sosyal yaşamda ve okul yaşantısında ne şekilde tezahür ettiğini görmek amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma nitel araştırma türlerinden olan fenomenolojik desen ile yapılandırılmıştır. Çalışma 2021-2022 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde yürütülmüştür. Çalışma grubunu ise Ankara ili Mamak ilçesindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okullarında çalışmakta olan 23 erkek müdür ve müdür yardımcısı oluşturmuştur. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu vasıtası ile toplanıp içerik analizine tabii tutulmuştur. Bulgular: Erkek okul müdürlerinin toplumsal cinsiyete ve erkekliğe ilişkin bakış açıları incelendiğinde bulgular dört tema altında toplanmıştır. İlk olarak erkekliğin ailedeki izleri incelenmiş; okul yöneticilerinin kendi yetiştikleri ailelerinde ataerkil yapının varlık bulduğu, kız kardeşleri ile kıyaslandığında kendilerinin daha özgür yetiştikleri ifade edilmiştir. Kendi kurdukları ailelerinde ise yetiştikleri ailelerinde olduğu kadar baskın statüde olmayıp eşle ortak karar verme konusunda eşit düzeyde görünseler de ev içi sorumluluklar bağlamında cinsiyete dayalı rolleri sürdürdükleri bulunmuştur. Ardından Türk toplumunda idealize edilen erkekliğin ne olduğu katılımcılar tarafından tasvir edilmiş ve katılımcıların hegemonik erkeklik değerlerini tarif ettikleri görülmüştür. Çalışma hayatında ise mesleklerin cinsiyeti olduğu ifade edilmiş, kadına ve erkeğe yakışan-yakışmayan meslekler olduğu söylenmiştir. Erkek olarak yönetici konumunda olmanın kendilerine saygınlık kattığı ayrıca sosyal çevre tarafından daha fazla kabul gördüğü belirlenmiştir. Son temada ise eril bakış açısından kadın öğretmenlerin ve kadın öğretmenlerin daha dezavantajlı oldukları, işlerini aile sorumlulukları yüzünden fazlaca aksattıkları, otorite tesis etme konusunda büyük çaba göstermek zorunda kaldıkları ifade edilirken okul yöneticilerinin toplumsal cinsiyete dayalı algılarının mesleki hayata da entegre ettikleri görülmüştür. Sonuç ve Öneriler: Araştırmada elde edilen bulgular ışığında erkek müdür ve müdür yardımcılarının cinsiyete dayalı algı dünyalarının oluşumunda aile yaşantılarının, yetiştikleri çevrenin, sosyoekonomik durumun büyük rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların algı oluşturma sürecinde aldıkları eğitimin etkili olduğu fakat bu dönüşüm sürecinin uzun süren bir yol olduğu düşünülmektedir. Toplum olarak benimsenen bazı değerlerin, kadın ve erkeğe atfedilen rollerin, aslında erkek yöneticilerin gözünde meslek seçiminde de etkili olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların düşünceleri ile uygulamada yaptıklarının çeliştiği, aslında bilişsel değişim ile duygusal değişimin aynı yönde ilerlemediği sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların aile yaşamında, sosyal yaşamda, meslek seçiminde, yöneticiliğe geçişte hegemonik erkeklik değerlerini yeniden ürettiklerini; kadın müdür ve öğretmenlere yönelik davranışlarında cinsiyetçi pencereden yaklaştıkları söylenebilir. Toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden kurgulanabilmesi, cinsiyet eşitsizliğini yok etmek için ailelere yönelik farkındalık eğitimleri verilebilir. Öğretmenlere ve okul yöneticilerine yönelik toplumsal cinsiyet eşitsizliği algılarını değiştirmek için deneysel çalışmalar kurgulanıp eğitimlerin başlangıçta ve sondaki etkilerini karşılaştırarak değişimin yönü saptanabilir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of the research is to explore the meaning attributed to gender and masculinity based on the views of male school administrators and to see how the perspectives on gender and masculinity in the family, social life and school life. Method: This study was structured with a phenomenology pattern, which is one of the qualitative research types. The study was carried out in the second semester of the 2021-2022 academic year. The study group consisted of 23 male administrators and vice administrators working in public schools affiliated to the Ministry of National Education in Mamak town of Ankara city. The data were collected through semistructured interviews form and subjected to content analysis. Results: When male school administrator's perspectives on gender and masculinity were examined, the findings were fathered under four themes. Firstly, the traces of masculinity in the family were examined; it was stated that a patriarchal structure was found in the families of the school administrators and they had been brought up more freely when compared to their sisters. It has been found that in their own families, they do not have a dominant status as in the families they grew up in and they maintain gender based roles in the context of domestic responsibilities, even though they seem to be at an equal level in making joint decisions with their spouses. Then the idealized masculinity in Turkish society was described by the participants and it was observed that the participants described the hegemonic masculinity. As for working life, it has been stated that the professions have gender and it has been said that there are profession that are suitable and unsuitable for women and men. It has been established that being in a managerial position as a man gives them prestige and is more accepted by the social environment. In the last theme, it was stated that while female teachers are more disadvantaged from a masculine point of view, they neglect their work a lot due to family responsibilities, they have to make great efforts to establish authority, it is observed that school administrators integrate ttheir gender based perceptions into their professional life. Conclusion and Suggestions: In the light of the findings obtained in the study, it was concluded that family life, the environment in which they grew up and socio economic status played a major role in the formation of the gender based perception world of male administrators and vice administrators. It is thought that the training received by the participants in the perception formation process is effective, but this transformation process takes a long time. It has been determined that some values adopted by the society and the roles attributed to women and men are actually effective in the choice of profession in the eyes of male managers. It was concluded that the participants thoughts and what they did in practice contradicted, in fact, cognitive change and emotional change did not progress in the same direction. The participants reproduced the hegemonic masculinity values in their family life, social life, career choice and transition to management; it can be said that they approach from a sexist overview in their behavior towards female administrators and teachers. Awareness trainings can be given to families in order to reconstruct gender roles and eliminate gender inequality. In order to change the perceptions of gender inequality towards teachers and school administrators, experimental studies can be designed and the direction of change can be determined by comparing the effects of training at the beginning and the end.
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin liderlik yönelimlerinin öğretmenlerin meslek yaşamları üzerine etkisi
The effect leadership orientation of the school administrators on the professional lives of the teachers
ESRA ESGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUAMMER ERGÜN
- Okul yöneticilerinin etkililiği ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki: İstanbul-Bağcılar örneği
The relation between the efficiency of the headmasters and the organisational commitment of the teachers
ERHAN COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ÇAĞLAR
- Okul yöneticilerinin davranışları, iş yaşamı kalitesi ve öğretmen performansının öğrenci açısından değerlendirilmesi
An evaluation of school managers behaviours, quality of work life and teachers performances in terms of students
FATİH BEKTAŞ
Doktora
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DURDAĞI AKAN
PROF. DR. SELAHATTİN TURAN
- Özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının yöneticilerinin hizmetkar liderlik düzeyleri ve özerklik davranışları ile ilişkisi
The relationship of teachers who work in private education schools and their organizational commitments with their leadership level and autonomy behavior of their managers
AHMET ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Kültür ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERYEM DEMİR GÜDÜL
- İlköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki düzeyi
The styles of leaderships of primary school administers and the relationships between the teachers? organizational justice perception
NEŞE KAZANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. OSMAN TİTREK