Ahvâl-i Kıyâmet ve resimli nüshaları
Ahvâl-i Kıyâmet and its illustrated copies
- Tez No: 776402
- Danışmanlar: PROF. DR. SERPİL BAĞCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Bu çalışmanın konusunu, 13. yüzyıl şairlerinden Şeyyad İsa ya da Şeyyad Hamza tarafından manzum olarak yazılmış Ahvâl-i Kıyâmet'in, 16. yüzyıl sonu 17. yüzyıl başlarında hazırlanan resimli nüshaları oluşturmaktadır. Osmanlı sarayında ve toplumunda Hicri 1000 (1591-2) yılından itibaren kopacağına inanılan kıyamet beklentisiyle bağlantılı bir bağlamda hazırlanan Ahvâl-i Kıyâmet'in günümüze ikisi tam ve ikisi de dağılmış yapraklar halinde olmak üzere dört resimli nüshası ulaşmıştır. Bunlar sırasıyla, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Hafid Efendi 139, Berlin Staatsbibliothek Ms. Or. Oct. 1596, Philadelphia Free Library'de Rare Book Department (Ms. O. Tu 4-Tu 7)- Harvard University Art Museum (1956.196) ve Dallas Museum of Art, Keir Collection (IV, 9-21) nüshalarıdır. Resimli Ahvâl-i Kıyâmet nüshalarında tasvirler kıyametin üç aşamasında toplanmıştır: Kıyamet öncesi alametler, kıyametin gerçekleşmesi, kıyamet sonrası hayat. Bu tezde, tasvirlerin metinle bağlantısı incelenmiş, metinden canlandırdığı bölümler aktarılarak imgeler çözümlenmiş ve betimlenmiştir. Yazmalar resim konuları ve resim programları yönünden karşılaştırılmış, aralarında farklar olduğu gözlenmiştir. Ahvâl-i Kıyâmet resimlerinin tek kaynağının metin ya da nüshalar arasındaki bağlantılar olmadığı tespit edilmiştir. Ahvâl-i Kıyâmet resimlerinin Osmanlı nakkaşlarının özgün anlatılar için özgün görsel yorumlar üretmeleri sürecini örneklediği tespit edilmiştir. Ahvâl-i Kıyâmet nüshalarının Osmanlı resmi içerisinde üslup açısından hangi gruba ait olduğu belirlenmiştir. Ahvâl-i Kıyâmet resimli nüshalarında karşımıza çıkan kıyamet tasvirlerinden bazılarının benzerlerine İslam resim sanatının başka ürünlerinde rastlamakla beraber resimli Ahvâl-i Kıyâmet yazmalarında kıyamete dair tüm tasvirler bir arada yer almaktadır. Ahvâl-i Kıyâmet nüshaları bu bakımdan benzersizdir ve daha önce betimlenmemiş kompozisyonları ile Osmanlı resminde özgün bir yere sahiptir. Nüshalarda yer alan özellikle mahşer ve ahiret hayatını konu alan resimlerin Osmanlı kitap resmi örnekleri arasında yer almadığı tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler 16-17. yüzyıl Osmanlı Resmi, Osmanlı resminde kıyamet, Kıyamet alametleri, Kıyamet sonrası hayat.
Özet (Çeviri)
The subject of this study is the illustrated copies of Ahvâl-i Kıyâmet, which was written in verse by the 13th century poets Şeyyad İsa or Şeyyad Hamza, prepared at the end of the 16th century and the beginning of the 17th century. Prepared in a context related to the expectation of the apocalypse, which was believed to have begun in the Ottoman court and society in the year 1000 AH (1591-2), Ahvâl-i Kıyâmet has survived in four illustrated copies, two complete and two in scattered leaves. These are, respectively, Istanbul Süleymaniye Library Hafid Efendi 139, Berlin Staatsbibliothek Ms. or. Oct. 1596, Rare Book Department (Ms. O. Tu 4-Tu 7)- Harvard University Art Museum (1956.196) and Dallas Museum of Art, Keir Collection (IV, 9-21) at Philadelphia Free Library. In the illustrated copies of Ahvâl-i Kıyâmet, the depictions are collected in three stages: portents before the apocalypse, the realization of the apocalypse and life after the apocalypse. In this thesis, the connection of the depictions with the text is examined, the images are analyzed and described by transferring the portrayed parts from the text. The manuscripts were compared in terms of painting subjects and painting programs, and it was observed that there were differences between them. It has been determined that the text or the connections between copies are not the only source of the illustrations of Ahvâl-i Kıyâmet. It has been determined that Ahvâl-i Kıyâmet paintings exemplify the process of Ottoman muralists producing original visual interpretations for original narratives. It has been determined to which group the copies of Ahvâl-i Kıyâmet belong in terms of style within Ottoman painting. Although similar to some of the depictions of the apocalypse that we encounter in the illustrated copies of Ahvâl-i Kıyâmet are found in other works of Islamic painting, all depictions of the apocalypse are included in the illustrated manuscripts of Ahvâl-i Kıyâmet. The copies of Ahvâl-i Kıyâmet are unique in this respect and have a unique place in Ottoman painting with their unprecedented compositions. It has been determined that the pictures in the copies, which are especially about the life of judgment and the hereafter, are not among the examples of Ottoman book painting. Keywords 16-17th century Ottoman Painting, Doomsday in Ottoman painting, Portents of the apocalypse, Post-apocalyptic life.
Benzer Tezler
- Kitâb-ı Ahvâl-i Kıyâmet ve Fazîlet-i aʽmâl üzerinde dil bilgisi çalışması
A grammar study on kitâb-i Ahvâl-i Kıyâmet ve Fazîlet-i aʽmâl
TUĞBA ŞİRİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Hızır Meddâhî'nin 'Mahşer-nâme' adlı eseri (Bodleian nüshası) [Giriş-inceleme-metin-açıklamalı dizin-tıpkıbasım]
Hizir Meddahî's work titled 'Mahşer-nâme' (Bodleian copy) (Introduction-review-text-annotated index-facsimile)
DERYA BARLIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TÜRKMEN
- Aḥvāl-i Ḳıyāmet (Metin-çeviri)
Aḥvāl-i Ḳıyāmet (Text-translation)
NİHAL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TAŞ
- Aḥvāl-i ḳıyāmet (54b-112a) (inceleme-metin-gramatikal dizin-tıpkıbasım)
Ahvᾱl-i qiyᾱmeh (Analysis-text-grammatical index-facsimile)
SİBEL EŞİYOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARACA