Bir karma kuruluşlu cümle türü olarak Türkçede aktarma cümleleri
Reporting clauses in Turkish as a sentence type of mixed construction
- Tez No: 776801
- Danışmanlar: PROF. DR. ASİYE MEVHİBE COŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Aktarma cümleleri, düşünüleni ya da söylenileni içerdikleri alıntılar ile çeşitli biçimlerde aktaran karma kuruluşlu cümlelerdir. Literatürde yapıca iç içe birleşik cümle olarak adlandırılan yapı, işlevce aktarma cümlesidir. Bu yapıdaki iç cümleye karşılık gelen alıntı veya aktarma, aktarılan cümle adını alır. Aktarılan cümlenin ana cümle yüklemine bağlanmış ya da katılmış şekli de bir bütün olarak aktarma cümlesini ifade etmektedir. Aktarma cümlesi, aktaranın bakış açısı ve konuşurun tutumu esasında şekillenen dolaysız aktarma cümlesi ve dolaylı aktarma cümlesi olarak iki türde görülmektedir. Bu çalışmada Türkçede aktarma cümlesi kuruluşu art-zamanlı ve sentaktik temelli yaklaşımla incelenmiştir. Doküman incelemesi yöntemi ile taranan metinlerden aktarma cümleleri belirlenmiştir. Belirlenen aktarma cümleleri dönemlere göre unsurlarının diziliş ve kuruluş ilişkileri bağlamında incelenerek değerlendirilmiştir. Türkçenin karma kuruluşlu yapı üretiminin Orhun Türkçesinden günümüze gelinceye kadar seçili metinlerle takibi yapılarak unsur dizilişinin ortaya çıkardığı çeşitlilik gösterilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda aktarma cümlesi kuruluşlarında yüklem olarak ti- fiilinin, katılma biçimi olarak nesne unsurunun, unsur sayısı bakımından üç unsurlu dizilişlerin ve son olarak aktarmanın türü bakımından dolaysız aktarma cümlelerinin öne çıktığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Reporting clauses are mixed construction sentences that convey in various ways what is thought or told, with the help of the quotations involved. Named in the literature as nested compound sentence in regards to its structure, is functionally a reporting clause. The quotation that corresponds to the internal sentence is called the reported clause. When the reported clause enjoins or connects to the predicate of the main sentence, this form as a whole denotes a reporting clause. The reporting clause can be in two forms as direct and indirect, depending on the figure of speech or the point of view of the reporter. This study examined the construction of reporting clauses with diachronic linguistic approach based on syntactic analysis. The reporting clauses were identified from the texts surveyed by document analysis method. The identified reporting clauses were assessed in the context of the relations regarding their construction and string of elements based different historical periods. This was done by tracing the formation of mixed construction in selected texts since Orhun Turkish in order to demonstrate the diversity caused by the string of elements. In accordance with the findings of this study, it was concluded that the usage of ti- verb as a predicate, the adjoining of the object as a form, three-element reporting clauses in terms of number ofelements, and last but not least, direct reported clauses as the type of reporting dominated the scene in the construction of the reporting clauses.
Benzer Tezler
- Eine betrachtung von übungstypen zum kommunikativen deutschunterricht
Başlık çevirisi yok
ADNAN ALDEMİR
- Türk halk bilmecelerinin yapı, dil ve üslup özellikleri
Structural, linguistic and stiylistic features of Turkish folk riddles
FEVZİ KARADEMİR
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SADETTİN ÖZÇELİK
- معايير بناء المناهج الاتصالية(الوظيفية) في تعليم اللغة العربية للناطقين بلغات أخرى
Başka dilleri konuşanlar için Arapça öğretiminde uygulamalı iletişim programları oluşturma kriterleri
MOHAMAD HAMİDO
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiArap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ATA DENİZ
- Mehmet Eroğlu'nun 'Issızlığın Ortası' ve 'Yüz: 1981' romanlarının söz dizimi incelemesi
The syntax analyse of Mehmet Eroğlu's novels 'Issızlığın Ortası' and 'Yüz: 1981'
SERDAL KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ÖNLER
- Cengiz Aytmatov'un Kırgızca hikâyelerinin söz dizimi
Syntaxes of Kyrghyz Stories by Chingiz Aytmatov
AYGÜL ÖZDOĞAN
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA KARA
