Cengiz Aytmatov'un Kırgızca hikâyelerinin söz dizimi
Syntaxes of Kyrghyz Stories by Chingiz Aytmatov
- Tez No: 480332
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FUNDA KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Cengiz Aytmatov, hikâye, söz dizimi, cümle bilgisi, Kırgız Türkçesi, Chingiz Aitmatov, story, sentence, syntax, Kyrgyz Turkic
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 975
Özet
Bu çalışma Cengiz Aytmatov ‗un Kırgızca yazılmış hikâyelerinden elde edilen bir bütünce (corpus) üzerinde söz dizimi incelemesidir. Modern dil bilim anlayışında, şekil anlam ve işleve göre cümleleri çözümlemek, Türkçenin ifade gücünü, sınırlarını bu hikâyeler aracılığıyla tespit etmek, aynı zamanda yazarın duygu, düşünce ve gözlemlerinin yüzeysel yapıya nasıl dönüştüğünü belirlemek ulaşılmak istenen amaçlardandır. Çözümlemeden elde edilen bilgiler 9 bölümde değerlendirilmiştir. Giriş bölümü yazarın hayatını, eserlerini, dilini ve üslup özelliklerini tanımlar.“Kavramların işaretlenmesi”başlığı altında bağımsız kavramlarla ilgili özelliklere değinilmiştir. Taban hâlindeki isim ve fiiller“Taban hâlindeki öğeler”başlığı altında üçüncü bölümde gösterilmiştir.“Kavram ilişkileri”başlığı altında isim ve fiil çekimleri ve belirli tamlamalar incelenmiştir.“Cümle”başlığı altındaki beşinci bölümde cümlenin öğeleri anlatılırken altıncı bölüm olan“Cümle Dışı Unsurlar”ise cümlenin kurucusu olmayan öğeleri içermektedir.“Cümle Yapıları”bölümü cümle kalıplarını ve bunlarla ilgili örnekler vermektedir. Cümle ve cümle kalıplarıyla ilgili istatistiksel veri dört grup hâlinde“Cümle ve Cümle Kalıplarının Kullanım Oranları”başlığı altındaki sekizinci bölümde gösterilmektedir. Sonuç bölümünde, çalışmadan elde edilen bulgular verilmiştir. Son bölümde ise“Şekil Bilgisi Dizini”,“Kaynakça”ve“Ekler”sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study is an investigation of syntax based on a corpus derived from the Kyrgyz stories written by Chingiz Aitmatov. The main purpose of the study is to analyze sentences in terms of form, meaning and function, to identify the expression power of Turkish language through these stories and also to determine how the author's emotions, thoughts and observations are transformed into the superficial structure on the basis of modern linguistics understanding. Data obtained from this analysis are discussed in nine chapters. The introduction chapter describes the author's life, studies, language and style features and general information and general information about this study is presented. The next chapter ―The Marking of Concepts‖ deals with the features of independent concepts. The verbs and nouns in their base forms are discussed in the Third chapter which is under the title ―The Base Elements.‖ ―Concepts Relations‖ chapter examines noun and verb conjugations and specific propositional phrases. The fifth chapter with the title ―Sentence‖ deals with the elements of a sentence and the sixth chapter ―Nonessential Elements‖ contains elements that are not constituents of a sentence. ―Sentence structure‖ gives the sentence patterns and their examples. The statistical data of sentence and sentence patterns are shown in groups of four in the eighth chapter ―The Ratio of the Use of Sentence and Sentence Patterns.‖ In conclusion chapter, results drawn from the study are discussed and in the last chapter of the study ―Shape Knowledge Syntax,‖ References and Appendices are presented.
Benzer Tezler
- Тема: кыргыз элинин этномаданиятынын совет доорундагы абалы чыңгыз айтматовдун көркөм иликтөөсүндө
Kırgız halkının etnokültürel yapısının Sovyet dönemindeki durumu ve Cengiz Aytmatov'un eserlerine yansıması
AİDA SMAİLOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Чыңгыз Айтматовдун чыгармалары боюнча кыргыз-түрк окумуштууларынын изилдөөлөрү: тарыхый-салыштырма анализи
Cengiz Aytmatov'un eserleri üzerinde çalışan Kırgız ve Türk araştırmacıların çalışmaları: Tarihî karşılaştırma analizi / The works of Kyrgyz and Turkish researchers working on the works of Chingiz Aytmatov: Historical-comparative analysis / Исследования кыргызско-турецких учѐных на произведения ЧингизаАйтматова: исторически-сравнительный анализ
GÖKCAN ÇELİK
Doktora
Kırgızca
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Чыңгыз айтматовдун чыгармаларындагы миф жана легендалардагы этнопедагогикалык идеялар
Cengiz Aytmatov'un eserlerindeki mit ve efsane ile ilgili etnopedagojik düşünceler
ASEL İMANKULOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKMATALİ ALİMBEKOV
- Ч. АЙТМАТОВДУН ТООЛОР КУЛАГАНДА (КЫЗКАЙЫП) РОМАНЫНДАГЫ ТАГДЫР МАСЕЛЕСИ
Cengiz Aytmatov'un Dağlar Devrildiğinde Ebedi Nişanlı) romanındaki kader meselesi
MİRGÜL TEKEŞOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2010
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDİLDAJAN AKMATALIEV
- Перевод и анализ культурных реалий изпроизведения чынгыза айтматова«материнское поле»
Cengiz Aytmatov'un 'Toprak Ana' eserindeki kültürel ögelerin çevirisi ve analizi
KANIŞAY BAKTIBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHUN VEDAT UYĞUR,